به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری موج، تحولات خاورمیانه در بیش از یک قرن اخیر متاثر از سیاست‌هایی بوده است که قدرت های غربی اتخاذ می‌کرده‌اند. جنگ‌ها، مرزهای کشی‌ها، تأسیس دولت ملت‌ها، نوع تجارت و اقتصاد در این منطقه در بیشتر مواقع از طریق دولت‌های فرامنطقه ای تعیین شده است.

تجزیه مرد بیمار اروپا، امپراتوری عثمانی، و تقسیم سرزمین‌های تحت تملک این دولت میان فرانسه و انگلیس اتفاقات بعدی در خاورمیانه را شکل داد. سیاست تفرقه بینداز و حکومت کل انگلیسی‌ها امروز در شکل طرح خاورمیانه بزرگ و ایران هراسی آمریکا ادامه یافت. کشف نفت و تجارت سودآور آن بر اهمیت خاورمیانه و موقعیت سوق‌الجیشی این منطقه افزود. در صورتی که رهبران منطقه بر اهمیت ابزاری که در اختیار داشتند پی می‌بردند می‌توانست شکل سیاست‌های قدرت‌های بزرگ در این حوزه جغرافیایی را مشخص دهند.

از این رو هر کشوی می‌توانست بر چاه‌های نفتی منطقه سیطره یابد، با توجه به نیاز روزافزون دنیا به سوخت‌های فسیلی برای توسعه، قدرت مانور قابل‌ توجهی می‌یافت. در این راستا آمریکا به عنوان تنها قدرت بین‌المللی که از جنگ سرد باقی مانده بود، اندکی در سیاست انگلیسی‌ها تغییر ایجاد کرد. از این رو تجزیه کشورهای منطقه در دستور کار قرار گرفت.

اما پیشبرد این سیاست زمان‌بر بود و تا پیش از به نتیجه رسیدن، آمریکا و متحدان غربی‌اش باید دلارهای نفتی کشورهای خاورمیانه را به خزانه خود برمی‌گرداند. فروش تسلیحات بهترین راه‌حل بود. زیرا علاوه بر ایجاد اشتغال در داخل کشورهای صادرکننده بر بدگمانی دولت‌های خاورمیانه نسبت به هم می‌افزود و این راهی برای نفوذ در سیاست‌گذاری‌های آن‌ها به شمار می‌رفت.

در نتیجه این استراتژی، ۷ شرکت تولید کننده تسلیحات آمریکایی در زمره ۱۰ شرکت نظامی دنیا قرار گرفت و کشورهای عرب خاورمیانه جزء سه خریدار بزرگ تسلیحات شدند. در همین رابطه سیپری، مؤسسه بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم، در تازه‌ترین گزارش خود با اشاره به افزایش ۸۶ درصدی تجهیزات نظامی به خاورمیانه اعلام کرد: عربستان دومین خریدار تسلیحات دنیا است.

روند فروش تسلیحات به کشورهای این منطقه روبه ازیاد است و این شرایطی است که کشورهای جهان با توجه به اهمیت نقش اقتصاد در توسعه و هم‌بستگی، سعی دارند از اهمیت ابزار نظامی برای حفظ بقا و امنیت خود بکاهند.

آنچه از شکل معاملات نظامی منطقه می‌توان به آن پی برد تاثیر نوع حکومت‌ها بر وابستگی تسلیحاتی است. به نوشته نشریه بریتانیایی گاردین، ایران تنها ۲ / ۱ درصد از کل واردات تسلیحات به خاورمیانه را به خود اختصاص داده و مهم‌ترین خرید تسلیحاتی‌اش از سال ۲۰۰۷ میلادی تاکنون سامانه روسی اس ۳۰۰ بوده است. اما در همین زمان علاوه بر آنکه در رده بندی قبلی نیز رتبه دوم خریداران را در دست داشت، از سال ۲۰۱۱ به این سو، در حجم خریدهای خود ۲۱۲ درصد رشد ایجاد کرده است. پس از عربستان، هم امارات متحده عربی قرار دارد که کشوری کوچک از لحاظ وسعت و جغرافیا محسوب می‌شود.

نظام پادشاهی این کشورها و افزایش درخواست‌های مردمی برای مشارکت در تعیین سیاست‌های منجر به بحران مشروعیت در برخی کشورهای عرب خاورمیانه شده است. در این فضا خریدهای نظامی می‌تواند ارتش آن‌ها را تقویت کند و مردم را نسبت به انجام شورش‌های داخلی مایوس کند. همچنین به دلیل وابستگی اقتصاد این کشورها به فروش نفت، شاهزاده‌های عربی تنها راه قدرت یافتن و کنشگری را در زرادخانه‌های نظامی و ارتش قوی و پترودلار می دانند.

از این رو باید انتظار داشت در بررسی پنج سال دیگر موسسه استکهلم بازهم اعراب خلیج فارس در ابتدای جدول خریداران تسلیحات آمریکایی و غربی باشند.