به گزارش خبرگزاری موج، قطع روابط دیپلماتیک کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با قطر می تواند منجر به تغییر اوضاع کلی در منطقه خاورمیانه شده و روی توازن نیروها در سوریه تاثیر بگذارد.

کارشناسانی که روزنامه اینترنتی «گازیتا.رو» با آنها در این باره به گفتگو نشسته، معتقدند که اختلافات قطر با عربستان سعودی، این کشور را به ایران نزدیکتر کرده و می تواند قطر را به سمت مشارکت بیشتر با روسیه سوق دهد.  

وزارت امور خارجه قطر اعلام کرده که حکومت این کشور از تصمیم برخی کشورهای عربی برای قطع روابط دیپلماتیک ابراز تاسف می کند. در دوحه بر این عقیده هستند که علیه این کشور «اقدامات تحریک آمیزی بی پایه و اساسی» جریان دارد که وجود نقشه برای آسیب رساندن به قطر را ثابت می کند.  

روز دوشنبه کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر، دولت قطر را به بی ثبات کردن اوضاع منطقه و تامین مالی گروههای تروریستی متهم کرده و روابط دیپلماتیک خود را با این کشور قطع کرده و هر نوع ارتباط دریایی و هوایی با قطر را متوقف کردند و این در حالی است که روابط اقتصادی این کشورها به یکدیگر بسیار وابسته است.  

ناظرین سیاسی حوادث چند روز اخیر در خاورمیانه را به «زلزله سیاست خارجی در منطقه» تعبیر کرده اند.

طرح واشنگتن برای ایجاد جبهه عربی ضدایرانی

روزنامه «واشنگتن پست» به این مسئله اشاره کرده که این تحولات جنجالی، تنها بعد از گذشت دو هفته از سفر "دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا به عربستان رخ داده که وی در آنجا تلاش نمود تا «جبهه واحد عربی علیه تروریسم و در مقابل ایران» بوجود آورد. کاخ سفید پنهان نکرده است که برنامه تجهیز تسلیحاتی ارتش عربستان و انعقاد بزرگترین قرارداد فروش تسلیحات به این کشور، با هدف «بازدارندگی ایران» اجرا شده است.

"ولادیمیر احمدوف" کارشناس ارشد موسسه شرق شناسی آکادمی علوم روسیه معتقد است که مواضع ایران در منطقه در حال تقویت است و به همین دلیل عربستان سعودی با حمایت آمریکا سعی دارد تا جای ممکن بر ایران فشار وارد کند.

این در حالی است که قطر برخلاف عربستان بر این عقیده است که با ایران باید گفتگو کرد و امیر قطر در نشست سران کشورهای حاشیه خلیج فارس در ریاض به این مسئله اشاره کرد که موجب ناخرسندی مقامات عربستان و متحدین آن در منطقه شد.

رفتار شدیدالحن برخی کشورهای عربی علیه قطر نشان دهنده ازسرگیری تناقضات  در منطقه در رابطه با رویارویی عربستان سعودی با ایران است.

عربستان و قطر هر دو حامی تروریست‌ها در سوریه هستند

لازم به یادآوری است که قطر برغم اینکه کشور کوچکی است، دارای نفوذ سیاست خارجی جدی در جهان اسلام است. این کشور بعد از روسیه و ایران، دارای بزرگترین ذخایر گاز طبیعی در جهان است. ضمن اینکه قطر تامین کننده مالی شبکه تلویزیونی «الجزیره» است که در جهان شهرت دارد. دوحه دارای روابط خوبی با دولت اسرائیل است، هرچند بطور رسمی روابط دیپلماتیک بین دو طرف برقرار نیست. البته منابع خبری اسرائیلی یادآور شده اند که در صورت نزدیک شدن قطر به ایران، روابط تل آویو با دوحه تیره خواهد شد.

برغم اظهارات امیر قطر در نشست سران ریاض، قطر را نمی توان متحد جمهوری اسلامی ایران نامید. قطر به همراه عربستان در عملیات نظامی در یمن که ایران از شیعیان حوثی در این کشور حمایت می کند، مشارکت دارد.  در مناقشه سوریه نیز قطر و ایران در دو جبهه مخالف قرار دارند: در حالیکه تهران از رژیم "بشار اسد" حمایت می کند، دوحه حتی برخی گروههای اسلامگرای افراطی را در مبارزه با دولت سوریه، تامین مالی کرده است.  

چنین نظریه ای نیز وجود دارد که قطر از آن جهت از جنگ علیه دولت سوریه حمایت می کند که دمشق با تحقق طرح خط لوله گاز قطر به غرب اروپا مخالفت کرد. البته خود بشار اسد در مصاحبه ای گفته است که این پیشنهاد بعد از بروز بحران داخلی در سوریه، به دمشق ارائه شد.  

ضمن اینکه با وجودیکه اکنون عربستان سعودی قطر را به حمایت از تروریستها متهم می کند، ولی واقعیت این است که هر دو کشور از گروههای اسلام گرای افراطی حمایت می کنند. این مسئله در اسناد منتشره از سوی "ویکیلکس" در زمان ریاست جمهوری "باراک اوباما" فاش شده بود.

قطر ممکن است نقش خود در بحران سوریه را تغییر دهد

ولادیمیر احمدوف معتقد است که حمایت قطر از گروههای تروریستی در سوریه را می توان صرفا «موقعیتی» نامید. در عین حال قطر، برخلاف عربستان، از حزب «اخوان المسلمین» که با عربستان دشمنی دارد، حمایت می کند و این در حالی است که ایران هم از این گروه اسلام گرای حمایت کرده و آن را میانه رو می داند.

این کارشناس افزود: «می دانیم که تا قبل از ابتکارعمل روسیه برای آتش بس در سوریه، این ایران بود که با گروه «اخوان المسلمین» در سوریه مذاکره کرده و آنها را برای کنار آمدن با دمشق، به شرط نقش داشتن در آینده سوریه، متقاعد کرد. ضمن اینکه قدرت گرفتن این جنبش میانه رو در سوریه، برای روسیه هم بد نخواهد شد.»

"تئودور کاراسیک" کارشناس موسسه تجزیه و تحلیل «Gulf State Analytics» در واشنگتن هم معتقد است، اکنون تیرگی روابط بین قطر و عربستان سعودی ممکن است توازن نیروها در سوریه را برهم زده و تغییراتی در اوضاع آنجا بوجود آورد. ضمن اینکه احتمال دارد توافقی هم بین قطر و ایران حاصل شود. وی می گوید: «حمله کشورهای عربی به قطر ممکن است بهانه‌ای برای خارج شدن قطر از بحران سوریه شود. رسیدن به توافق با تهران می تواند به تقویت روابط اقتصادی دو کشور منجر شود، چرا که قطر به بنادر و سواحل ایران برای تجارت خارجی خود نیاز دارد.»

به گفته وی، تغییر مواضع کشورها در مناقشه سوریه پیش از این نیز رخ داده است، برای مثال: ترکیه که زمانی در جبهه مخالف روسیه در سوریه قرار داشت، اکنون به همراه روسیه و ایران، ضامن آتش بس در سوریه بوده و با روسیه عملیات مشترک نظامی علیه تروریستها انجام می دهد.

روسیه قصد دخالت در روابط کشورهای عربی را ندارد

"سرگئی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه در تفسیر جنجال در روابط قطر و برخی کشورهای عربی تاکید کرد که صحبت بر سر روابط دوجانبه این کشورها با یکدیگر است و مسکو قصد ندارد در این مسئله دخالت کند. البته وزیر خارجه روسیه بعد از آن، روز گذشته مذاکرات تلفنی با همتای قطری خود داشته و از «بوجود آمدن چشمه جدید وخامت اوضاع در منطقه» ابراز نگرانی نموده است. وی همچنین خواستار آن شد که این مشکلات از طریق گفتگو حل و فصل شوند.

این یک واقعیت است که روابط بین مسکو و قطر همواره دچار مشکلاتی بوده است. در سال ۲۰۰۴ حکومت قطر، مامورین امنیتی روسیه را که گویا یکی از رهبران جدایی طلبان چچن را در این کشور به قتل رسانده بودند را دستگیر کرد. این افراد بعد از مذاکرات بسیار طولانی، به روسیه تحویل داده شدند.  

البته این اواخر قطر و روسیه شروع به گسترش روابط سیاسی و اقتصادی دوجانبه کرده اند. مقامات مسکو بارها از علاقه مندی خود برای مشارکت با قطر در حل و فصل مناقشه نظامی در سوریه خبر داده اند. در همین راستا نیز بزودی دو طرف این مسئله را  مورد بررسی قرار می دهند: ولادیمیر پوتین قرار است بزودی به قطر سفر کند.

رئیس جمهوری روسیه همچنین عصر روز دوشنبه جنجال بوجود آمده بین کشورهای عربی را در گفتگویی تلفنی با "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهوری ترکیه مورد بررسی قرار داد. مسکو و آنکارا تاکید کردند که هیچکس علاقه ندارند که مناقشه دیگری در منطقه خاورمیانه بوجود آید و کشورهای عربی باید برای رفع اختلافات بین خود به سمت گفتگو روی آورند.