به گزارش خبرگزاری موج، ششمین سمینار هجدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی ۸ شهریورماه با حضور علی مرادخانی معاون هنری وزیر ارشاد، داوود فتحعلی‌بیگی دبیر جشنواره‌ آیینی و سنتی، محمدحسین ناصربخت دبیر بخش سمینار، مهدی شفیعی مدیرکل هنرهای نمایشی در سالن کنفرانس تئاترشهر برگزار شد.

علی مرادخانی معاون هنری وزیر ارشاد اظهار خرسندی کرد از اینکه "میزبان دوستانی هستم که صاحب اندیشه هستند" و ادامه داد: تئاتر مقدم فرهنگ است و امیدوارم در این بخش به این موضوع یک نگاه مشخصی بشود به ویژه اینکه به تئاتر به شیوه آیینی و سنتی نگاه می‌کنیم. بحث مهمی که پیگیری می‌شود این است که در راهبرد کلی تئاتر در چند سال اخیر تمام تلاشمان این بوده که بتوانیم در حوزه تئاتر معرفت عمومی را ایجاد کنیم.

او ادامه داد: فضایی که در بخش‌های مختلف تئاتر ایجاد شده از فضای کلوپی خارج شده و فقط برای تعدادی افراد خاص نیست. تئاتر دارای کیفیت و کمیت قابل ملاحظه است. در شهر تهران در روز حدود ۱۱۸ تئاتر اجرا می‌شود که به لحاظ کیفی و کمیت باید مورد توجه باشد. ما برای مباحث هویتی و بخش‌های سنتی و آیینی خود چه کردیم و باید چه اتفاقاتی ایجاد شود؟ این از مباحثی است که باید بر روی آن کار شود. زمانی در حوزه تئاتر از کارهای غیرایرانی استفاده می‌کردند. تئاتر یک امر جهانی است اما اینکه خودمان از نویسنده‌ها و متون ایرانی استفاده کنیم یک چالش بوده است.

مرادخانی گفت: دوستان من در حوزه تئاتر بسیار زحمت کشیدند تا بتوانیم بخش عمده این حوزه را به سمت تئاتر سنتی و آیینی ایرانی سوق دهیم و به این مسئله رسیدگی کنیم. همچنین در تلاش هستیم که تئاتری داشته باشیم که با هویت و وضعیت فرهنگ و شرایط ما تعریف شود.

معاون هنری وزیر ارشاد با بیان اینکه در این حوزه دستمایه اصیل و اساسی داریم، گفت: باید در شرایط اساسی ابتدا خودمان را باور کنیم و روی این موضوع کار شود.

او با اشاره به راهبرد اصلی حوزه تئاتر اظهار کرد: تئاتر ابتدا به صورت یک مسئولیت اساسی برای هنرمندان، باید بتواند معرفت عموم جامعه را ارتقاء دهد. همچنین از طرفی آنچه که داریم را به نحو شایسته معرفی کنیم و باید روی این موضوع کار شود تا بتوانیم از این موضوع برای آینده کشور استفاده کنیم.

مرادخانی با بیان اینکه در آینده نزدیک هنرمندان و جوانان زیادی به این حوزه می‌پیوندند، اظهار کرد: این حوزه باید به گونه‌ای سمت‌گیری شود که اساس کار به سمت مباحث و هویت‌های متمایز خودمان تعریف شود تا آنچه را که با توجه به فرهنگ ایرانی داریم، استفاده کنیم.

او ادامه داد: از همه دست‌اندرکاران و کسانی که برای این حوزه زحمت کشیدند سپاسگزاری می‌کنم. همچنین از کسانی که در دوره‌های قبل زحمت کشیدند بسیار سپاسگزارم و امیدوارم بتوانیم بعد از این جمع‌بندی‌ها راهبردهایمان را قوی‌تر و بهتر کنیم.

سپس مهدی شفیعی مدیرکل هنرهای نمایشی ضمن خیرمقدم به همه حضار و پژوهشگران این سمینار اظهار کرد: جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی متنوع‌ترین رویداد فرهنگی کشور است. جشنواره‌ای که دارای پنج جدول برنامه بوده که در این جشنواره سمینار پژوهشی نیز برگزار می‌شود و ۳۷ پژوهش، ۱۱ اثر از پژوهشگران غیرایرانی و باقی آثار از پژوهشگران هم وطن است.

وی با اشاره به بخش‌های مختلف جشنواره بیان کرد: در این جشنواره شاهد تنوع آیین‌ها و شمول بیشتری برای برنامه‌های اجرا شده هستیم. همچنین یکی از شاخص‌ترین برنامه‌های این دوره جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی بخش جوانه‌های نمایش ایرانی است که با هدف معرفی و ترویج نمایش‌های آیینی و سنتی بین کودکان و نوجوان ایجاد شده است.

شفیعی با اشاره به بخش جوانه‌های نمایش ایرانی گفت:‌ در این بخش ۱۱ نقال کودک که شش نفر از آن‌ها دختر و پنج نفر پسر هستند اجرای خوب خود را روی صحنه می‌برند تا مخاطبان با زبردستی با حوزه نمایش‌های آیینی آشنا شوند. همچنین اداره کل هنرهای نمایشی و کانون تخصصی و جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی و مجموع هنرمندان فعال در این عرصه با تمام توان خود برای این حوزه فعالیت می‌کنند.

وی با بیان اینکه دیکته نانوشته غلط ندارد، اظهار کرد: اما برای ما گاها غلط دارد و سعی می‌کنیم تا اشتباهات آن را اصلاح کنیم. ظاهرا برخی نهادها که باید در حوزه نمایش‌های آیینی و سنتی فعال باشند گویی این مسئولیت را فراموش کردند و کسی در این زمینه از آن‌ها پرسشی نمی‌کند.

او در ادامه افزود: بیش از ۶۰ مرکز آموزش عالی در حوزه تئاتر به فعالیت مشغول هستند که اگر بپذیریم که دو سوم این مراکز علمی-کاربردی بوده حداقل ۲۰ مرکز آموزش عالی فعال در این حوزه وجود دارد که پژوهش جزو سرفصل اصلی دروس آن‌هاست. باید ببینیم که چه سهمی از پژوهش در حوزه فرهنگ و هنر کشور بر روی محور سنت‌ها و آیین‌ها به این مراکز اختصاص دارد؟!

سپس داوود فتحعلی بیگی دبیر جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی ضمن خیرمقدم به مهمانان حاضر سمینار جشنواره‌ی آیینی سنتی اظهار کرد: در سال ۱۳۶۸ که فقط ۱۲ نمایش از تهران و چند شهرستان شرکت کرده بودند و حالا بعد از گذشت سال‌ها به مرحله‌ای رسیده‌ایم که ۵۵۰ تقاضا در بخش‌های مختلف با رشد کیفی و کمی قابل ملاحظه‌ای در این جشنواره وجود دارد و در کنار آن برگزاری سمینار ارزشمند حائز اهمیت است که اگر سیر تحولی این جشنواره را مورد بررسی قرار دهیم، متوجه می‌شویم که این حوزه چه روند رو به رشدی داشته است که با همکاری هم وطنان در قلمرو و نمایش‌های آیینی و سنتی که هر کدام به سهم خود در ارتقاء این فرهنگ به ما کمک کردند همراه بوده است.

وی در پایان سخنانش گفت: در بسیاری از نقاط دنیا برای نمایش‌های آیینی و سنتی وزارتخانه در نظر گرفته‌اند اما ما فقط یک دفتر بدون هنرستان و رشته تخصصی داریم که امیدوارم به زودی این آرزوی ما تا دیر نشده محقق شود.

پنجمین سمینار جشنواره‌ نمایش‌های آیینی سنتی در نخستین روز برگزاری خود شاهد ارایه ۱۵ مقاله از کشورهای گوناگون است.

ابتدا قطب الدین صادقی مقاله خود را با موضوع « ابعاد زیباشناختی و جامعه شناختی میر نوروزی» ارایه کرد. 

سپس غزل رحمان پور نیز مقاله خود را با عنوان « نمایش نگاره‌های جام ارجان با تاکید بر نقوش لایه چهارم» عرضه خواهد کرد.

دکتر فرهاد مهندس پور دیگر پژوهشگر حاضر در این سمینار نیز درباره « گفتگو در روایت‌گری ایرانی» سخنرانی می‌کند و نوبت صبح با سخنرانی رامتین شهبازی درباره « سازوکار بازنمایی تخیل در نقالی بر اساس آرای ژیلبر دوران» به پایان می‌رسد.

با فاصله‌ای دو ساعته، نوبت عصر از ساعت ۱۴ برگزار می‌شود. «مطالعه تطبیقی فن خطابه ارسطو و فتوت نامه سلطانی...» عنوان مقاله‌ای است از لیلی عاج که به عنوان اولین مقاله نوبت عصر ارایه می‌شود.

در ادامه مقاله «بررسی جنبه‌های روانشناختی، اجتماعی نقل‌های زنانه با نگاهی به « بنملی» به عنوان شیوه‌ای منحصر به فرد در شیوه روایت‌گری زنان کورد» توسط نیره مردی ارایه خواهد شد.

سپس مقاله‌ای با عنوان «ارزیابی فرهنگ آداب و رسوم صحرای جنوب در هنرهای نمایشی شمال آفریقا، شرق میانه و جنوب آسیا» توسط وان در لیندن از هلند خوانش شده در ادامه «مراسم آیینی در اتیوپی» توسط زلالم از اتیوپی، دیگر مقاله‌ای است که ارایه می‌شود.

ترلان رسول اف از جمهوری آذربایجان نیز مقاله‌ای را با موضوع « خودانگیختگی در نمایش‌های آیینی» ارایه می‌کند.

شهرام زرگر نیز سخنرانی خود را با موضوع « معرفی کهن‌ترین گزارش مکتوب از یک نمایش معرکه گیری در ایران» انجام می‌دهد.

در فاصله زمانی ۱۷ تا ۱۷:۳۰ پوسترها ارایه می‌شود و بعد از آن بهزاد آقا جمالی « جستاری در باب مناقشه واژه «مسخره» را تشریح می‌کند.

« مقایسه سیاه پرتغالی در آثار کلاسیک پرتغال با سیاه ایرانی در نمایش‌های سنتی ایران » عنوان مقاله‌ای است نوشته صبری ذکری که از کشور پرتغال ارایه می‌شود.

از کشور بلغارستان نیز پژوهشگری به نام هریستو استویچف حضور دارد و مقاله خود را با موضوع « معانی چارچوب (زوایای) تئاتر پویا ...» ارایه خواهد کرد.

در ادامه دو مقاله دیگر ارایه می‌شود؛ « دگردیسی جن از ساحت معنایی به تجسمی تصویری و عاملی نمایشی در تعزیه و پرده خوانی» توسط مسعود شیربچه و معصومه حسن‌زاده  و مقاله « جست و جوی رد پای اسپ در اسطوره، آیین و شبیه‌خوانی» توسط شکوفه ماسوری، پایان بخش نخستین روز سمینار خواهد بود.

ریاست جلسات اولین روز سمینار به ترتیب بر عهده دکتر محمد حسین ناصربخت، بهزاد آقاجمالی و شهرام زرگر است.

پنجمین سمینار نمایش‌های آیینی و سنتی با دبیری محمد حسین ناصربخت روزهای تا ۹ شهریور برپاست و این سمینار آغازگر هیجدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی سنتی است که برگزاری آن تا ۱۵ شهریور ادامه دارد.