گزارش تحلیلی خبرگزاری موج از تحولات سپهر سیاسی ترکیه در پی تشکیل حزب دموکرات مرکز
چالش گر جدید اردوغان از راه رسید
با تشکیل حزب دموکرات مرکز برخی اقشار سابقا طرفدار اردوغان به این حزب متمایل شده اند.
به گزارش خبرنگار بین الملل خبرگزاری موج، نتایج همهپرسی اصلاحات قانون اساسی ترکیه، اگرچه گویای پیروزی کمپین آری به ریاست حزب عدالت و توسعه و شخص «رجب طیب اردوغان» بود، اما درعینحال نشاندهنده شکلگیری نارضایتی از اقدامات و برنامههای این حزب نیز بود. اما آنچه این روزها سپهر سیاسی ترکیه را تحت تأثیر قرار داده، جدایی گروهی از ناراضیان حزب «حرکت ملی» به رهبری «دولت باغچه لی» و تشکیل حزب جدیدی تحت عنوان «دموکرات مرکز» توسط «مرال آکشنر» سیاستمدار کهنهکار ترکیهای است.
پیروزی ضعیف اردوغان در همهپرسی اصلاحات قانون اساسی زنگ خطر را برای او و حزبش به صدا درآورد. نتیجه نهایی همهپرسی اگرچه با خواست این حزب همسو بود، اما رأی بیش از ۴۸ درصد مشارکتکنندگان علیه رفراندوم از یکسو و نیز رفع موانع برای همکاری دیگر احزاب اپوزیسیون باعث شده تا شکلگیری اپوزیسیونی سراسری میان مخالفان اردوغان نسبت به گذشته امکانپذیرتر شود. احزاب «جمهوریخواه خلق» و حزب کُردی «دموکراتیک خلقها» نیز پس از همهپرسی بیشازپیش به یکدیگر نزدیک شدهاند. ابتکار جمهوریخواهان و رهبر آنها «کمال قلیچدار اغلو» در ترتیب دادن راهپیمایی اعتراضی علیه سیاست داغ و درفش اردوغان، تحت عنوان «راهپیمایی عدالت» زمینه مناسبی را برای ایجاد اپوزیسیونی هرچند موسمی و کوتاهمدت حول محور مخالفت با اردوغان میان دو حزب چپگرای اپوزیسیون ایجاد کرد.
از سوی دیگر جماعت منشعب از حزب حرکت ملی نیز با تشکیل حزبی جدید درصدد تغییر معادلات سیاسی ترکیه هستند. عمده عوامل اهمیت این حزب جدید را میتوان در موارد زیر یافت:
- سابقه قابلتوجه مرال آکشنر بهعنوان رئیس این حزب و تصدی پستهای نظیر وزیر کشور و معاون رئیس پارلمان باعث میشود که آکشنر بهعنوان یک سیاستمدار شناختهشده و خوشنام در ترکیه مطرح باشد. بهمحض طرح نام آکشنر بهعنوان یکی از کاندیداهای احتمالی انتخابات ریاست جمهوری آینده، بسیاری از ناظران از او بهعنوان یکی از رقیبان جدی اردوغان سخن گفتهاند. به نظر میرسد آکشنر عملکردی بهمراتب قدرتمندتر از «کمالالدین احسان اغلو» رقیب اردوغان در سال 2014 داشته باشد.
- نمایندگی آرمانهای «مرکزگرایی سیاسی» توسط حزب جدید دموکرات مرکز این امکان را فراهم میکند که بتواند با طیفهای مختلف اپوزیسیون گفتوگو و همکاری داشته باشد. در همین راستا برخی از اقشار در ترکیه به دلیل فضای قطبی انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری در سالهای اخیر حاضر نبودند به احزاب اپوزیسیون عدالت و توسعه رأی دهند. همچنین گروههایی هم به دلیل نداشتن بدیل میانهرو، بهناچار در انتخابات شرکت نمیکردند. اما تحولات جدید عرصه سیاسی ترکیه که به تندرویهای عدالت و توسعه منجر شده و عملاً از حزب «راست میانه» پیشین حزبی «راستگرای افراطی» ساخته باعث میشود، شکلگیری یک حزب مرکزگرا بهمثابه بدیل عدالت و توسعه در نظر ناراضیان جلوه کند و رأی این گروهها به سبد آکشنر ریخته شود.
- نخستین نظرسنجیهای اینترنتی پس از تأسیس حزب دموکرات مرکز حاکی از آن است که این حزب در صورت موفقیت در گرفتن مجوز فعالیت قانونی برای انتخابات پارلمانی آینده از بخت خوبی برای خاتمه دادن به اقتدار تکحزبی عدالت و توسعه در پارلمان ترکیه برخوردار است. نظرسنجی موسسه «آبجکیت» حاکی از آن است که در انتخابات پارلمانی آینده حزب حاکم کمتر از 40 درصد آرا را به خود اختصاص خواهد داد، جمهوریخواهان 28 درصد، حزب کُردها و حرکت ملی هرکدام 10 درصد و حزب دموکرات مرکز نیز 20 درصد آرا را به خود اختصاص خواهد داد. همچنین نظرسنجی موسسه سونار نیز نشان میدهد که حزب آکشنر دستکم 10 درصد آرای مردمی را به دست خواهد آورد و رأی عدالت و توسعه نیز اندکی کمتر از 40 درصد خواهد بود. اما همه نظرسنجیهایی که حزب آکشنر را در نظر گرفتهاند، حاکی از رأی بالای 45 درصد برای حزب حاکم هستند. بهاینترتیب به نظر میرسد حزب جدید میتواند در انتخابات پارلمانی آینده بر 15 سال برتری بلامنازع عدالت و توسعه نقطه پایان بگذارد.
- در پی گذار نظام سیاسی ترکیه از پارلمانی به ریاستی، اهمیت محوری پارلمان ترکیه در سیاست این کشور بهزودی از بین خواهد رفت و لذا انتخابات ریاست جمهوری آینده این کشور از اهمیت بیشتری نسبت به انتخابات پارلمانی برخوردار است. تأسیس حزب دموکرات مرکز میتواند درزمینه رقابت ریاست جمهوری نیز برای اردوغان موانعی را ایجاد کند. اگرچه نمیتوان انتظار داشت که کاندیدای هیچیک از احزاب بر اردوغان پیروز شود، اما حضور آکشنر در انتخابات میتوان به تنزل آرای اردوغان به کمتر از 50 درصد و کشیده شدن انتخابات به دور دوم مؤثر واقع شود. همچنین ازآنجاکه رهبران حزب جدید باوجود سابقه ملیگرایی، همکاری با کُردها را رد نکردهاند و اساسنامه حزب حاکی از آن است که «همه افراد و شخصیتهایی که سابقه همکاری با گروههای تروریستی ندارند» اجازه همکاری دموکراتهای مرکز را دارند، دور از ذهن نیست که در صورت کشیده شدن انتخابات به دور دوم کاندیدای چالش گر اردوغان، موردحمایت همه احزاب مخالف وی قرار گیرند.
ارسال نظر