به گزارش  خبرنگار خبرگزاری موج، محمد علی نجفی صبح امروز در همایش ملی دیپلماسی آب و فرصت های هیدروپلیتیک غرب آسیا که در محل دانشگاه خوارزمی برگزار شد،  با بیان این مطلب افزود: همه ما اتفاق نظر داریم که امروز موضوع آب شرب مورد نیاز بشر و انواع دیگر آب، به امری بسیار پیچیده، مهم و تخصصی به شمار می رود و حتی در مواردی به مسئله ای اجتماعی و سیاسی تبدیل شده است. همچنانکه در اسناد بین المللی و بیانیه های نشست های بین المللی به تدریج مواردی از ذکر موضوع مشکلات مربوط به کمبود های آب به چشم می خورد که درباره حمایت از وجود بحران آبی در بخش مدیریت منابع آب و دسترسی به آب در دنیا صحبت می کند.

وی ادامه داد: موضوع آب به یک مسئله جهانی تبدیل شده و در عین حال می شود در سطح منطقه ای، ملی و در عین حال در سطح یک شهر مورد بحث قرار گیرد همچنانکه درباره مشکل کمبود و یا تنش آبی در شهر تهران صحبت می شود.

شهردار تهران با اشاره به اینکه «امروز حدود 150 کشور دنیا با کمبود آب و تعدادی نیز با بحران آب مواجه هستند» بیان کرد: از یک سو تحولات اسکان جمعیت و گسترش جوامع به خصوص جوامع شهری و از سوی دیگر مصرف روز افزون سرانه آب در دنیا به واسطه تغییر در سبک زندگی بشر باعث شده است که کمبود منابع آب و به خصوص آب شیرین به چشم بخورد؛ این موضوع منجر به بروز چالش ها و مشکلات بزرگی برای اداره جوامع بشری و برنامه ریزان شهری در دنیا شده است.

تغییر شرایط اقلیمی موازنه آب را در دنیا به هم زد

نجفی  در ادامه با اشاره  به حرکت ترکیب جمعیتی ایران و سایر کشورهای دنیا از جمعیت روستایی به سمت جمعیت شهری یادآور شد: این تغییر ترکیب جمعیتی منجر به افزایش مصرف سرانه آب در دنیا شده است؛ از دیگر سو تغییر شرایط آب و هوایی و اقلیمی نیز در موازنه آب تغییر ایجاد کرده است. در کنار این موارد میزان فزاینده فضولات و مواد زائدی که منجر به آلودگی آب در کشورها و شهرهای مختلف می شود و مسایلی از این دست، یک مسئله جهانی پیچیده را ایجادکرده و تلاش و تکاپوی جهانی برای برررسی مسایل ناشی از آب نیز ناشی از همین موضوع است.

وی تاکید کرد: یک نگرانی جدی برای حیات بشری و محیط زیست انسان درباره موضوع کمبود یا آلودگی منابع آبی ایجاد شده که در برخی موارد ممکن است به بحران های امنیتی و حتی بحران های تمدنی منجر شود. بدین معنی که چه بسا اگر این مشکل به خوبی کنترل نشود، تبدیل به زوال برخی تمدن های بزرگ تاریخی در دنیا، در یک منطقه وسیع و یا در نقطه ای از کشور شود. مجموعه ای از این مسایل منجر شده است که امروز همه دنیا احساس کنند منافع مشترکی درباره آب های بین المللی دارند و این موضوع به یک عامل تعیین کننده در سیاست بین المللی کشورها تبدیل شده است.

شهردار پایتخت با اشاره به انعقاد حدود 300 پیمان بین المللی خاص آب در روابط فی مابین کشورها، از دیپلماسی آب به عنوان یک مسئله بسیار جدی و تعیین کننده یاد کرد که نیاز به تخصص، تجربه و هنرمندی خودش را دارد، گفت: دیپلماسی آب درکنار دیپلماسی عمومی و مسایل مربوط به دیپلماسی خاص می تواند منجر به تعامل و همکاری بین المللی شود چرا که این موضوع پتانسیل و ظرفیت ایجاد جنگ های بین المللی را دارد.

به گفته وی؛ در منطقه غرب آسیا بخش عمده ای از سرزمین دچار خشکی و نیمه خشکی است، در خاورمیانه نیز حدود 90 درصد منابع آبی به صورت فرامرزی و مشترک بین کشورها وجود دارد و از این رو طبیعی است که این مسئله از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین برگزاری این همایش و بحث و بررسی درباره دیپلماسی آب درباره منطقه غرب آسیا، موضوع بسیار مهمی به شمار می رود که امیدوارم منجر به نتایج روشن و مثبتی برای سیاستگذاران کشور باشد.

نگران تامین آب تهران در آینده هستیم

محمد علی نجفی با اشاره به مساله تامین آب شرب تهران افزود: پیش از این نیز سمینارها و همایش هایی برگزار شده که روی موضوع خاص شهر تهران مباحث جدی مطرح شده است و بنده هم از آن مباحث و پیشنهادات صورت گرفته استفاده می کنم.  باید توجه داشت که ما با مشکلات خیلی حادی مواجه هستیم و اگر بخواهیم مقداری با نگاه آینده پژوهی و یا آینده نگری به مسایل تهران نگاه کنیم، امروز باید برای تامین منابع آب تهران در سال های آینده خیلی نگران باشیم.

وی با بیان اینکه «هم اکنون میزان استحصال آب از منابع زیر زمینی دشت تهران تقریبا سه برابر توان اکولوژیک آن است» ادامه داد: آنچه که بر اساس نرم های طبیعی و علمی می توانیم از منابع آبی زیر زمینی استحصال کنیم 250 میلیون متر مکعب است، در حالی که هم اکنون حدود 750 میلیون متر مکعب از منابع زیرزمینی برای مصرف تهران استفاده می کنیم که این آثار و عوارض بسیار سختی برای ما خواهد داشت؛ کما اینکه بخشی از این آثار ظاهر شده و درباره نشست زمین هشدار داده می شود. بخش عمده ای از نشست زمین ناشی از همین استحصال بیش از حد منابع زیر زمینی است.

شهردار تهران بیان کرد: در کنار کمبود کمی منابع آبی، کیفیت آب تهران هم به یکی از چالش های جدی تبدیل شده است چرا که از نظر کیفیت آب در آب های سطحی و روان و همچنین آب های زیر سطحی و زیر زمینی با مشکلات و مسایل جدی مواجه هستیم که باید برای آن راه حل پیدا کنیم.

30 درصد از آب تهران هدر می رود

 وی با اشاره به  جلسه روز گذشته کمیسیون ماده پنج درباره ساماندهی رود - دره فرحزاد یادآور شد: رود - دره فرحزاد یکی از زیست بوم های زیبای کشور در پیشانی شهر تهران به شمار می رود اما یکی از اصلی ترین چالش ها و خطرات درباره ساماندهی این رود – دره، مسئله آلودگی منابع آب و خود رودخانه به واسطه ورود بخشی از فاضلاب ساختمان ها، اماکن نظامی، دولتی و خصوصی است که در بالادست رودخانه اجازه احداث به آنها داده شده است.

نجفی با بیان اینکه با توجه به کارشناسی های صورت گرفته 30 درصد آب در شبکه انتقال تهران هدر می رود، تاکید کرد: باید سرمایه گذاری جدی در این بخش انجام دهیم که خود این مسئله نیز با مسایل خاصی روبرو است. این امر نشان می دهد باید در همه سیاست های توسعه شهری تهران شامل ساخت و سازها، توسعه فضای سبز و انتخاب نوع گیاهانی که در تهران به کار گرفته می شود یک تجدید نظر اساسی کنیم. از دیگر سو باید تامین منابع آب را به عنوان یکی از اصلی ترین مباحث و محورهای سیاست گذاری مد نظرقرار دهیم که متاسفانه در گذشته این کار انجام نشده است.

وی در ادامه بر ضرورت توجه به تامین منابع مالی در بخش منابع دولتی، غیر دولتی و عمومی تاکید کرد و گفت: باید یکپارچگی سیاست های کاربری زمین بر اساس محوریت منابع آبی مورد بحث و بررسی مجدد قرار گیرد.

شهردار تهران با اشاره به اهمیت مسئله آموزش، آگاهی و مشارکت مردم  افزود: آموزش و مشارکت مردمی را  در همه زمینه ها مورد غفلت قرار داده ایم و مردم را کمتر با آموزش های لازم آشنا کرده ایم. همچنین کمتر به مردم درباره مخاطرات و تهدید ها آگاهی می دهیم که بخشی از آن به خاطر روحیه پوپولسیتی است چرا که نمی خواهیم نکات منفی را به مردم بگوییم، در حالی که واقعیت ها و مباحث کارشناسی چیز دیگری را حکم می کند.

وی همچنین با اشاره به سرانه مصرف آب و میزان مصرفی که منجر به هدر رفت آب می شود ، ادامه داد: ما در زمینه مصرف و هدر رفت آب جزو بالاترین نرم های بین المللی قرار داریم به عنوان نمونه در زمان شستن ظروف و یا استحمام از ابتدا تا انتها شیر آب باز است؛ این در حالی است که این موارد را می توان نکرد و ربطی به مصرف و نیاز واقعی ما ندارد.

نجفی با بیان اینکه «ما به یک اصلاح و مهندسی در ساختار های اداری درباره موضوع آب نیاز داریم» بیان کرد: درباره موضوع آب در سطح ملی و شهر تهران باید به یک مدیریت به هم پیوسته درباره منابع آبی دست پیدا کنیم؛ از برنامه سوم توسعه کشور تا امروز سال است که در کشور ما از مدیریت یکپارچه شهری بحث شده  اما این موضوع نه تنها محقق نشده بلکه حرکت جدی نیز به سمت مدیریت یکپارچه صورت نگرفته است. حالا که مسئله مدیریت یکپارچه در کوتاه مدت میسر نیست، باید هر چه زودتر کمیته ای از سازمان های ذیربط در موضوع آب در شهر تهران، با اختیارات قانونی تشکیل شود تا با تجمیع اطلاعات و ارزیابی نقاط قوت و ضعف، برنامه ریزی منسجمی درباره این مسئله در شهر تهران انجام شود.

به گفته وی؛ بی دلیل نبوده است که اجداد ما این همه نسبت به آب و آبادنی حاصل از آب حساسیت داشتند و با احترام به این موضوع نگاه می کردند؛ هم اکنون وقت آن است که ما هم به آب در تهران به صورت جدی بپردازیم و اساس توسعه و شکوفایی شهر را بر این بنیان بنا کنیم.

شهردار تهران در بخش دیگری از سخنان خود ضمن تشکر از برگزار کنندگان این همایش ابراز امیدواری کرد نتیجه این تلاش علمی در برگزاری همایش، منجر به تعیین سیاست ها و برنامه های دقیق تر و بهتری برای کشور و منشا خیر و برکت برای همه ایرانیان باشد.