به گزارش خبرگزاری موج؛ بندرلنگه که درگذشته به دلیل صید مروارید به بندر مروارید نیز شهرت داشته یکی از شهرستان‌های غربی استان هرمزگان است. لنگه در لغت به معنی تا، تک، یکتا، بی‌همتا و نادر آمده است؛ عده‌ای وجه‌تسمیه «لنگه» را به یکتایی آن در تجارت مروارید در جنوب می‌دانند و گروهی هم معتقدند که لنگه به بزرگ محله این بندر که لنگیه نام دارد منسوب است. اگر از راه دریایی به جزیره‌ی زیبای کیش سفرکرده باشید بی‌شک نام بندرلنگه به گوشتان آشنا می‌آید. در این گزارش بر آنیم تا جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بندرلنگه را معرفی کنیم.

 بندرلنگه در کنار آب‌های شمالی خلیج‌فارس، در غرب و جنوب غربی استان هرمزگان با مساحتی برابر ۲/۹۳۸۵ کیلومترمربع واقع است. بلندی این شهرستان از سطح دریا ۵/۱۳ متر است و ۱۹۲ کیلومتر تا بندرعباس فاصله دارد. مسافت این شهر تا تهران حدود ۱۶۳۱ کیلومتر است و آب و هوایی گرم و مرطوب دارد. این شهرستان از سوی شمال به شهرستان لار و لامرد، از شرق به شهرستان بندرعباس، از غرب به شهرستان کنگان و از جنوب به خلیج‌فارس محدود است.

برخلاف روزگار کنونی بندرلنگه در درازای تاریخ شهرت و رونق بسیاری داشته قدمت تاریخی بندرلنگه به روزگار هخامنشیان بازمی‌گردد. با استناد به اطلس تاریخی ایران، در دوران هخامنشیان این بندر بانام گوگانا شهرت داشته و از بندرها پررونق خلیج‌فارس بوده است. در گویش محلی گوگ به معنای عروس است اما هیچ سندی در دست نیست که در عصر هخامنشی نیز به این معنی کاربرد داشته است؛ در عصر اشکانیان نیز به این بندر گوپانان می‌گفتند. بندرلنگه در عصر زندیه به‌واسطه‌ی ارتباط دریایی و رونق تجاری بسیار پررونق بوده است. همان‌گونه که اشاره شد شهر لنگه از روزگاران گذشته بندری ‌آباد و پررونق بوده که به دلیل صید مروارید در آب‌های پیرامون آن به مروارید خلیج‌فارس نیز شهرت یافته است. این شهر درگذشته از چنان شکوه و زیبایی فرح‌بخشی برخوردار بود که در روزگار قاجاریه به عروس بندرها ایران در خلیج‌فارس معروف گردید. در اواخر حکومت‌ قاجاریه‌، بندرلنگه‌ رو به‌ ویرانی‌ نهاد و از شروع‌ جنگ‌ جهانی‌ اول‌ تا بعد از جنگ‌ جهانی دوم‌ (۱۹۴۵ میلادی) به‌ دلیل‌ انواع‌ بیماری‌های‌ واگیردار و قحطی‌، شهر چهره‌ واقعی‌ و رونق‌ خود را از دست‌ داد. بندرلنگه دارای بیش از ۱۵ محله مسکونی قدیمی بوده و به لحاظ تاریخی دومین مدرسه کشور پس از دارالفنون و همچنین دومین فرودگاه کشور پس از قلعه مرغی در این شهر قرار دارد. شهرداری لنگه با قدمتی ۱۰۰ ساله دارای اولین طرح جامع شهری کشور است. مرکز این شهرستان، شهر بندرلنگه است و از مهم‌ترین صنایع شهرستان بندرلنگه به‌ویژه بندرکنگ لنج سازی است.

در ادامه به معرفی جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و گردشگری شهرستان بندرلنگه می‌پردازیم.

حجله‌ی عروس

طبق سنت و فرهنگ رایج در منطقه جنوب ایران و استان هرمزگان، اتاقی برای عروس و داماد در منزل پدر عروس تزیین می‌شود که حجله نام دارد. در بندرلنگه برای تزیین این اتاق به نسبت بزرگی و کوچکی آن از آیینه، گلدان، سجاده، پارچه‌های زربافت به همراه اشیا ء رنگی، فانوس‌ها و چراغ‌های چشمک‌زن استفاده می‌شود. درگذشته رسم بر آن بود که مادر عروس زنانی را مسئول تهیه  آیینه و گلدان‌ها کند و این زنان از مکان‌های مشخصی وسایل لازم را تهیه و به منزل عروس می‌آوردند. اما در حال حاضر دیگر این رسم وجود ندارد. مادر عروس با تماسی تلفنی با دوستان و خویشان آینه‌های موردنیاز برای حجله‌ی دخترش را فراهم می‌کند یا کار را به افراد متبحری می‌سپارد تا با تمام وسایلی که خود در اختیاردارند به تزیین حجله بپردازند و مزد خویش را دریافت کنند. البته محدودیتی که در ساخت حجله توسط این افراد وجود دارد این است که این افراد در مهلتی (حداکثر بین 15 تا 20 روز) برای خراب کردن حجله بازمی‌گردند؛ اما اگر حجله توسط افراد صاحب‌خانه یا با کمک دوستان و جوانان خانواده ساخته شود تا زمانی که کسی آیینه و وسایلش را لازم نداشته باشد، حجله پابرجا خواهد ماند.

خانه‌ی فکری

خانه فکری با بادگیرهای بلند و زیبا، یکی از الگوهای اصیل معماری جنوب در ساحل بندرلنگه است. این خانه در اواخر دوره قاجاریه به دست عبدالواحد فکری از تجار معروف بندرلنگه ساخته شد. این مکان روزگاری به‌عنوان سکونت‌گاه و مرکز تجارت و بازرگانی در بندرلنگه شهرت داشت به همین علت در ساخت این بنا دو بخش اندرونی و بیرونی برای اسکان خانواده فکری و پذیرایی از مهمانان و تجار در نظر گرفته‌شده است. وجود پنج بادگیر، 2 زیرزمین، 25 اتاق و حیاط مرکزی از جلوه‌های زیبای خانه قدیمی فکری است. سنگ، ساروج و گچ مصالح بکار رفته در ساخت خانه فکری است. سقف این بنا نیز از تیرهای چوبی و از جنس چوب چندل آفریقایی، حصیرهای بافته‌شده از برگ درخت خرما و نی با پوشش کاه‌گل است. قرار گرفتن خانه فکری در ارتفاع پنج‌متری از سطح زمین، وجود راه روها و بادگیرها در کنار معماری ویژه‌ی این بنا از دلایل تهویه و خنکی هوای داخل این خانه است. خانه قدیمی فکری با 3 هزار و 400 مترمربع مساحت و زیربنای هزار و 200 مترمربع در سال 1375 در فهرست آثار ملی کشورمان به ثبت رسیده است.

مسجد افغان

مسجد افغان ازجمله بناهای تاریخی و دیدنی بندرلنگه است که در محله‌ی افغان این شهر واقع‌شده است این مسجد را مرحوم حاج عبدالله افغان که از بازماندگان افغانی‌های بستک در شهرستان بندرلنگه بود بنا کرد. این مسجد که از بناهای دوره افشاریه و دارای یک شبستان تابستانی و یک شبستان زمستانی است. ستون این مسجد با گچ‌بری‌های زیبا و برجسته تزئین شده‌ و تاریخ ساخت این بنا به سال ۱۲۷۰ هجری قمری بازمی‌گردد.

مسجد حاجی خداداد

مسجد حاجی خداداد در محله‌ی مساح بندرلنگه قرار دارد و اولین مسجد تشیع در بندرلنگه بوده و ازنظر زیبایی این مسجد یکی از کامل‌ترین مساجد بندرلنگه به شمار می‌رود. محراب مسجد حاجی خداداد دارای تزیینات گچ‌بری ارزنده‌ای است و قدمت آن به دوره زندیه می‌رسد. از دیگر مساجد و حسینیه‌های باارزش و تاریخی بندرلنگه می‌توان به مسجد شیخی، مسجد غیاث، مسجد سلطان العلما، حسینیه بنگلی و حسینیه غضنفری اشاره کرد.

 کلوت‌های سایه خوش

منطقه بیابانی سایه خوش در غرب روستایی به همین نام قرار دارد. این روستا از توابع بخش مرکزی شهرستان بندرلنگه است. روستای سایه خوش دارای قدمتی طولانی است و از آثار باستانی روستا می‌توان به بند حسن و کاروانسرای صفوی اشاره کرد. این روستا دلیل مجاورت با خلیج‌فارس از سواحل بکر و بسیار زیبایی برخوردار است؛ اما از همه‌ی این‌ها که بگذریم شهرت این منطقه به کلوت‌های آن است. همان‌گونه که می‌دانید کلوت‌ها پدیده‌ای منحصربه‌فرد و یکی از باشکوه‌ترین سازه‌های طبیعی جهان به شمار می‌روند که چون مجسمه‌هایی با اشکال متفاوت و دیوارهایی کوتاه و بلند، با دالان‌هایی در بین، شهری خیال‌انگیز را می‌سازند؛ کلوت‌ها بزرگ‌ترین عارضه طبیعی کلوخی دنیا و زیباترین پدیده کویر به شمار می‌روند. برای رفتن به این منطقه‌ی دیدنی کافی است 55 کیلومتر از طریق جاده‌ی بندرلنگه – بندرعباس به سمت شرق رانندگی کنید.

آب گرم سایه خوش

از دیگر جاذبه طبیعی روستای سایه خوش چشمه آبگرم آن است. فاصله چشمه تا روستای سایه خوش در حدود ۴ کیلومتر است. سرچشمه این آب گرم در شکاف سنگ‌های آهکی مارنی و در دامن کوه قرارداد و آب آن در ردیف آب‌های سولفات، کلسیم همراه با منیزیم زیاد و کلر و سدیم گرم است که خاصیت درمانی بالایی دارد.

قلعه‌ی تاریخی لشتان

اگر از بندرلنگه 6 کیلومتر به سمت شرق رانندگی کنید به قلعه‌ا‌ی می‌رسید که به نام لشتان شهرت دارد. در مورد تاریخ ساخت این بنا دو روایت وجود دارد؛ عده‌ای بر این عقیده‌اند که ساخت این بنا به سال 904 هجری قمری و به دوران سلطه‌ی پرتغالی‌ها بر خلیج‌فارس بازمی‌گردد و گروهی دیگر عقیده دارند که قدمت این قلعه بیش از 2000 سال بوده و در دوران هخامنشیان احداث‌شده است. از ساختمان قلعه‌ی لشتان تنها حصار بند و آثار مخروبه دیوارها باقی‌مانده است. در داخل این قلعه‌ی تاریخی چندین قبرستان، ده‌ها برکه آب، انبار آذوقه و آثار فراوان دیگری به‌جای مانده است. دخمه‌های سنگی، شبیه به غارهای انسان‌های غارنشین در ارتفاعات مجاور آن وجود دارد که شباهت زیادی به دخمه‌های غار چهل خانه و دخمه‌های فوقانی ارتفاعات شمالی بندر طاهری (سیر اف) دارد.

چشمه‌ی چاه احمد

چشمه چاه احمد در مسیر جاده بندر خمیر – بندرلنگه و در دوراهی خرک قرار دارد. گفتنی ست که فاصله بندر خمیر تا دوراهی خرک 9 ‌کیلومتر و از دوراهی تا سرچشمه در حدود 2 ‌کیلومتر است؛ که 500 متر آن باید پیاده طی شود. در نزدیکی سرچشمه یک استخر طبیعی به شکل مربع وجود دارد که طول هر ضلع آن در حدود 5 متر است. آب این چشمه از شکاف سنگ‌های آهکی دولومیتی از زمین خارج می‌شود. در حوالی این چشمه نیز دو اتاقک ساخته‌شده است که مورداستفاده مسافران قرار می‌گیرد. آب این چشمه در ردیف آب‌های گوگردی با کاتیون‌های مختلف گرم است و خاصیت درمانی دارد.

روستای دژگان

این روستا از توابع بخش مرکزی شهرستان بندر لنگ در یک منطقه کویری واقع است. دژگان در فاصله‌ی 75 ‌کیلومتری بندرلنگه واقع‌شده است. وجود رودخانه، کوه، پوشش گیاهی نسبتاً مناسب و جانورانی از قبیل آهو، گوزن، قوچ، میش، گراز، قرقاول و کبک از عناصر زیست‌محیطی و جاذبه‌های طبیعی آن می‌باشند. ‌درزمینه‌ی آثار تاریخی و مذهبی نیز این روستا دارای مسجدی قدیمی و زیارتگاهی به نام سید محمدعلی گل‌بارانی است. مسجد معروف به مسجد قریه ازلحاظ شیوه ساخت، معماری داخلی و خارجی بنا، گنبد و گلدسته، گچ‌بری و سنگ‌تراشی قوس‌ها درخور توجه ویژه است که با سبک معماری بنای مسجد علی بندرلنگه مطابقت دارد.

قلعه‌ی مغویه

قلعه مغویه که در دهستان مغویه ی شهرستان بندرلنگه قرار دارد متعلق به شیخ سلطان مرزوقی یکی از حکمرانان منطقه و رئیس قبیله مرازیق و حاکم مغویه است و به قلعه‌ی مرزوقی نیز مشهور است. این کاخ زیبا یادگار حکمرانان مرزوقی از قبیله عجمان است که در منطقه مغویه و بندرلنگه از توابع استان هرمزگان حاکم بودند. ساختمان این قلعه دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی بوده که قدمت حیاط اندرونی از بیرونی بیشتر است. این بنا در 2 طبقه و در قسمت‌هایی نیز در 3 طبقه ساخته‌شده و دارای تعداد زیادی اتاق به همراه حمام سنتی، یک برج نگهبانی و 2 بادگیر است. گفتنی ست که ساخت این بنا در سال ۱۳۲۱ هجری قمری پایان یافته ‌است.

کارگاه لنج سازی و موزه‌ی مردم‌شناسی در بندر کنگ نیز از دیگر جاذبه‌های دیدنی شهرستان بندرلنگه است. بندر کنگ از توابع بندرلنگه و بندری تاریخی و چسبیده به بندرلنگه است که در گزارشی مجزا به معرفی آن می‌پردازیم.

گردشگرانی که قصد سفر به بندرلنگه و بازدید از جاذبه‌های گردشگری آن دارند می‌توانند از طریق هواپیما، مسیر جاده‌ای به این منطقه سفر کنند.