به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، پس از گشایش بازار ثانویه ارز و همچنین تغییر گروه کالایی برای دریافت ارز، رویکرد تولیدکننده ها و عرضه کننده ها نسبت به بازار تغییر کرد و با فضاسازی های مبنی بر اینکه خط تولید منتظر ترخیص مواد اولیه در گمرک است و دولت غیرقانونی مانع از ترخیص شده، زیرا به دنبال دریافت مابه التفاوت نرخ ارز دولتی و بازار ثانویه است. همین مسئله باعث شد بسیاری از این تولیدکننده ها یا مونتاژکارها توزیع کالا در بازار را متوقف کنند، سازمان های نظارتی نیز غافل از اینکه این شرکت ها به دنبال احتکار و انبار محصولاتشان پشت نقاب تولید ملی هستند هیچ واکنشی نداشت تا در نهایت به محض اینکه مرحله دوم تحریم های آمریکا علیه ایران آغاز شد، همان کالا را با چند برابر قیمت به بازار عرضه شود.

مسئولان سازمان تعزیرات نیز که به تازگی از فضای حاکم بر بازار مطلع شده اند، در گزارش های از اختفا و احتکار چند هزار دستگاه لوازم خانگی مطلع شدند و سپس با حضور در محل، چند انبار را که متعلق به شرکت اسنوا، ال جی، ویستپوینت و مارشال بوده را پلمپ می کنند. این انبارها در حالی بیش از ۵ هزار یخچال و ماشین لباس شویی و جارو برقی را در خود جای داده بود که صنف فروشندگان از کمبود عرضه لوازم خانگی گلایه داشتند، به طوری که عضو اتاق اصناف ایران در گفتگو با موج اعلام کرد: در حال حاضر فروشندگان خرد هیچگونه تقصیری در زمینه کمبود لوازم خانگی ندارند، زیرا از سوی شرکت های تولیدکننده و واردکننده این کاهش توزیع رخ داده است.

علی فاضلی با بیان اینکه عامل گران فروشی در بازار از سوی برخی تولیدکنندگان و واردکننده ها رخ داده است، تصریح کرد: همین تولیدکننده ها و واردکننده هایی که محصول خود را در انبارها نگه می دارند فضای روانی در نتیجه کمبود عرضه نسبت به تقاضا ایجاد کرده و همین مسئله نگرانی ها را در مردم ایجاد می کند و در نهایت قیمت کالاها نیز بالا می رود، در چنین شرایطی وظیفه سازمان های نظارتی است که با کنترل کالا و قطعات وارداتی، آن ها را به سمت بازارها هدایت کننده، نه اینکه محصولات را پس از دریافت ارز دولتی و واردات قطعات، آن ها را در انبارها دپو کنند و از این فضا برای ایجاد التهاب در بازار استفاده کنند.

رییس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در گفتگو با موج ضمن اعلام اینکه فعالیت برخی شرکت های مونتاژ کار کره ای برای تامین نیاز داخلی کشور ضروری است افزود: در حال حاضر بازار با کمبود عرضه نسبت به تقاضا مواجه است، به طوری که فروشگاه های زنجیره ای مانند رفاه، کورش و ... لوازم خانگی چندانی برای عرضه ندارند. حتی فروشگاه های اینترنتی نیز به دلیل اینکه معاملات در نتیجه گرانی و ... نقدی شده اند، خرید و فرش چندانی ندارد. این مسئله در کنار انبارهای احتکار لوازم خانگی باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد، زیرا همین شرکت اسنوا که انبار احتکار آن کشف شده با چند شرکت زیرمجموعه از ارز دولتی برای واردات استفاده کرده است و همواره با فشار به دولت به دنبال ایجاد ممنوعیت برای واردکننده ها بودند و در نهایت موفق شدند، جلوی واردات لوازم خانگی را بگیرند. از طرف دیگر مدیران همین شرکت اسنوا مدعی بودند که با چند شرکت دیگر 50 درصد نیاز داخلی را تامین خواهند کرد، هرچند در همان زمان هم، من اعتقادی به ادعای آن ها نداشتم، با این حال با استفاده از این حربه ها به دولت فشار می آوردند که حمایت های ویژه ایی از کالای آن ها انجام دهد و در مقابل شرکت های مونتاژ کار و وارداتی را در بازار محدود کنند.

احتکار نتیجه سو استفاده از شرایط

محمد طهان پور با بیان اینکه مدیران شرکت اسنوا با وجود اینکه می خواستند همه واردکننده ها و ... را دزد جلوه دهند انبار احتکار آن ها کشف شد افزود: این شرکت که عنوان تولیدکننده داخلی و ملی را یدک می کشد، شایسته نبود در سال تولید ملی وقتی جلوی واردات گرفته شد محصول خود را احتکار کند، بلکه باید میزان تولید خود را بیشتر می کرد تا با کاهش عرضه محصولات وارداتی، بازار در حالت تعادل باقی بماند، اما دیدم که متاسفانه انبار احتکار شده این شرکت نیز پیدا شد.

او درباره انبار احتکار شرکت ال جی نیز گفت: تا آنجایی که مطلع هستم این شرکت با ارز آزاد کالا وارد کرده است، به همین دلیل در نامه نگاری که با سازمان های نظارتی انجام داده مشمول قوانین و مقرارت واردکننده های کالا با ارز دولتی نیست. به همین دلیل این شرکت شرایطش متفاوت از شرکت اسنوا است که با ارز دولتی محصولات خود را احتکار کرده است.

پیش از این در دوره نخست گرانی دلار در اردیبهشت 97 نیز بسیاری از همین تولیدکننده های داخلی عرضه خود را متوقف کردند و فضای بازار به سرعت ملتهب کردند تا جایی که علاوه بر مردم، صدای فروشنده ها نیزدرآمد و از آنجایی که این محصول بجز فروردین ماه در تمام ماه های سال با تقاضای بالای روبروست، هرگونه دپوی محصول یعنی آسیب به مردم و به ویژه جوانانی که تازه تشکیل خانواده داده اند.

حال بر مبنای این گزارش می توان گفت؛ با وجود اینکه امسال به نام حمایت از کالای ایرانی نام گذاری شده است، بسیاری از تولیدکننده های داخلی از آن به عنوان یک فرصت برای ارتقای کیفیت تولید و کسب سهم بیشتری از بازار با جلب رضایت مردم استفاده نکردند، بلکه بیشتر به دنبال ایجاد انحصار و استفاده از رانت های به اسم تولید داخلی بودند که شواهد نیز نشان داد این فضاسازی در زمینه تولید لوازم خانگی حادتر است، حتی شنیده می شود چند تولیدکننده با وجود اتحادیه های متعدد در زمینه تولید و توزیع لوازم خانگی، انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی را به صورت موازی تشکیل داده اند تا با تحت فشار قرار دادن دولت، شرکت های بزرگ مونتاژ و واردات لوازم خانگی را از میدان رقابت خارج کنند و این انحصار پشت نقاب تولید ملی را به بازار و مردم دیکته کنند. از طرف دیگر با پوشیدن جامه تولید ملی ضمن استفاده از تسهیلات و حمایت های دولتی به واردات لوازم خانگی نیز همچنان ادامه دهند. هرچند در هر زمان مدعی واردات مواد اولیه هستند، اما طبق شنیده ها بخش عمده ای از محصولات را به صورت کامل وارد می کنند.  همچنین در این مسیر می بینم که برخی از این تولیدکننده ها از امتیازهای دولتی برای مصارف دیگری استفاده می کنند، به گونه ای که تولیدکننده ای در همین صنف وجود دارد که به جای توسعه تولید لوازم خانگی یا افزایش عمق تولید به سرمایه گذاری در محصولات پتروشیمی و ... روی آورده است.