به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، لباس های هوشمند احتمال بروز آسیب دیدگی در بدن را پیش بینی و پیشگیری می کند! این جمله به تازگی بارها از سوی شرکت های نوآور و مبتکر خارجی مطرح شده که بر آگهی از آن به بخشی از تولیدات نوآورانه این بخش پرداخته می شود.

«جورابی برای نوزادان ساخته شده که با حسگرهای مخصوص ضربان قلب و سطح اکسیژن بدن نوزادان را رصد می کند.» این محصول بیش از آنکه نشان دهنده تولید پوشاک باشد، خبر از نفوذ فناوری در تمام رویدادهای زندگی انسان می دهد که کیفیت زندگی انسان را بهبود بخشید، اما این فناوری های جدید در حوزه پوشاک دستاوردهای داشته که زندگی آینده را امن تر و لذت بخش تر می کند.

در واقع کوچک شدن حجم ابزارهای دیجیتالی و گسترش چشمگیر دسترسی به برخی فناوری‌ نوین نظیر گوشی‌های هوشمند، باعث سرعت گرفتن طراحی لباس‌ هوشمند شده است. ساخت «لباس‌ دیجیتال» از حدود دو دهه پیش پیشرفت‌های خود را آغاز کرد و این امید را به وجود آورده که شاید روزی نیاز به حمل تبلت یا تلفن همراه هوشمند نباشد و همه امکاناتی که به آن نیاز داریم، در لباس‌مان جاسازی شده باشد و این موضوع کم کم در حال جدی شدن است، یک لباس هوشمند شاید از نظر خیلی‌ها کالای لوکس و سرگرم‌کننده باشد، اما برخی کاربردهای اساسی برای این لباس‌ها در نظر گرفته شده که می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کمک کند.

 لباس هوشمندی برای پایش سلامت افراد، جزو نخستین لباس‌های دیجیتالی بود که حدود دو دهه گذشته از سوی پژوهشگران موسسه فناوری جورجیا در ایالات متحده برای استفاده‌های نظامی طراحی شد. چراکه  این لباس‌ها با فناوری‌های پیشرفته حتی برای امنیت در برابر صدمات وارده در جنگ‌ها نیز موثر بود و در یک سال گذشته ارتش آمریکا مطالعات گسترده‌ای را برای تولید این لباس ها شروع کرده که با ساخت یک زره هوشمند برابری می‌کند. اسکلت خارجی این لباس به گونه‌ای است که سربازان به کمک آن می‌توانند سنگین‌ترین موانع را هم از زمین بردارند و مواد هوشمند و حسگرهای موجود در این لباس هوشمند به گونه‌ای ساخته شده‌اند که می‌توانند دمای بدن، ضربان قلب و میزان آب‌رسانی به بخش‌های مختلف بدن را بررسی کنند. البته در این لباس ها لایه‌ای از مواد هوشمند و حسگرهای پیشرفته تعبیه شده که خراب شدن هر یک از آن ها قابلیت‌های لباس را با مشکل مواجه می کند.

زندگی با لباس های هوشمند

کاربردهای لباس‌های هوشمند به ویژه در حوزه سلامت، آنها را به نخستین انتخاب برای پوشیدن تبدیل کرده و شاید در آینده ای نه چندان دور استفاده از لباس های هوشمند همانند گوشی های هوشمند رواج زیادی پیدا کند. از این رو به تازگی این فناوری نه برای جنگ، بلکه برای زندگی بهتر کودکان بکار برده شده، به طوری که والدین با کمک یک گجت پوشیدنی می توانند وضعیت کودک خود را به وسیله موبایل و یک دستگاه هاب مرکزی کنترل کنند. در این گجت پوشیدنی از فناوری های بیمارستانی استفاده شده و ضربان قلب و سطح اکسیژن بدن را رصد می کند. در واقع حسگرهایی هوشمند داخل جوراب دور پای نوزاد پیچیده می شوند. این لباس، ضد آب و باد بوده و برای کودکان ۴ تا ۳۶ ماهه طراحی شده است.

 حال از آنجایی که کودکان در طول دو سال ابتدای عمر خود به اندازه ۷ سایز رشد می کنند لباس هوشمند Petit Pli در تمام جهات رشد می کند و می توان از آن برای مدتی طولانی استفاده کرد. از طرف دیگر با رشد کودک و کشیده شدن پارچه لباس، برخلاف انتظار، پارچه نازک تر نمی شود، بلکه ضخامت آن نیز افزایش می یابد. پیش تر نیز یک شرکت آمریکایی روی ساخت لباس مشابهی کار می‌کرد که بتواند سلامت نوزادان را از طریق دمای بدن، حرکت و ضربان قلب کنترل کند و والدین در هر جایی بتوانند با یک گوشی هوشمند  وضعیت سلامت نوزاد خود را کنترل کنند.

با گسترش چشمگیر گوشی‌های هوشمند، راه برای بسیاری از نوآوری‌ها هموارتر شده، به گونه ای که چندی پیش گروهی از دانشمندان موفق به طراحی نوعی لباس شدند که می‌تواند با شناسایی وضع روحی فرد، اقداماتی برای بازگرداندن او به حالت تعادل انجام دهد.

در واقع حسگرهای بسیار ریز موجود در این لباس می‌تواند ضربان قلب، دمای بدن و حتی میزان رسانایی پوست را اندازه‌گیری کند، سپس این داده‌ها از طریق گوشی تلفن همراه به یک پایگاه داده ارسال شده و حسگرها می‌توانند جملاتی امیدبخش را، در مواقعی که فرد غم زده و ناراحت هست، نمایش دهند و بلندگوهای قرارگرفته در کلاه این لباس موسیقی مناسب و حتی چند لطیفه بامزه پخش کند. البته در حال حاضر چند نمونه از این پیراهن‌های هوشمند به تولید صنعتی رسیده و با قمیتی بالا در اختیار عموم قرار گرفته ، این پیراهن ها دارای طرح گیتار و طبل، از جمله معروف‌ترین این لباس‌ها هستند و فردی که پیراهن را به تن دارد می‌تواند با لمس بخش‌های مخلتف روی آن، صدای مربوط به آن بخش را بشنود.

ارتباط متقابل لباس ها و گوشی های هوشمند

فناوری این لباس های هوشمند به یک سری از حسگرها متکی است و اطلاعات را به دستگاهی دیگر که اغلب یک تلفن هوشمند است، انتقال می دهند. معرفی فناوری «سیرکیوت‌اکس» که اجزا رسانا در پوشاک هوشمند است امکان شناسایی، انتقال و حفاظت از سیگنال های الکتریکی در لباس های هوشمند را فراهم می کند. هنگامی که این فناوری در یک تکه از لباس مانند زیرپوش بکار گرفته می شود، خود لباس تبدیل به یک حسگر می شود.

به گفته بنت فیشر، «این حسگرها می توانند برای اندازه گیری نوسان ضربان قلب، الکتروکاردیوگرام، احیا، نرخ تنفس، شدت فعالیت و نیروی ضربه استفاده شوند و در ۲۴ ساعت شبانه روز و هفت روز هفته جمع آوری شوند و برای ردیابی شاخص های سلامت شخصی مورد استفاده قرار گیرند». با حسگرهایی که همانند یک لباس عادی پوشیده می شوند افراد زندگی شادتری را تجربه خواهند کرد و در صورت شناسایی هر نشانه ای هشدارهای لازم را دریافت و پیش از ینکه شرایط وخیم شود می توانند درمان های لازم را انجام دهند. بر همین اساس، حضور و معاینات غیر ضروری منسوخ خواهند شد.

 حسگرها حتی به کمک افراد کم تحریک نیز آمده اند، برای نمونه بسیاری از افراد به‌دلیل سوانح یا بیماری‌ها مجبور به دراز کشیدن پیوسته روی تخت هستند و توانایی جابه‌جا شدن را ندارند، به همین دلیل احتمال ابتلا به زخم‌بستر در آن ها وجود دارد، زیرا فشار مستمر بر روی برخی بخش‌های پوست و بدن، به آسیب آن نواحی منجر می‌شود. در این وضع پرستاران هرازگاهی فرد را بر روی تخت جابه‌جا می‌کنند. طراحی لباس هوشمند پایانی بر این داستان دردناک است، چراکه دانشمندان توانستند لباسی طراحی کنند که می‌تواند میزان گردش خون، اکسیژن و نیز مواد مغذی موردنیاز بخش‌های مختلف بدن را ارزیابی کند و از آنجایی که این لباس مجهز به مجموعه‌ای از الکترودهاست در صورت نیاز، شوک‌های خفیفی را به بخش‌های مشخصی از بدن وارد کرده تا سبب افزایش گردش خون در آن ناحیه شود، به این ترتیب احتمال بروز زخم بستر در افراد بی تحرک بشدت کاهش می‌یابد.

لباس های هوشمند در خدمت علم پزشکی

کارکرد لباس های هوشمند پا را فراتر از صنعت گذاشته و کاملا وارد حوزه پزشکی شده اند، برای نمونه محققان ژاپنی شرکت به تازگی لباس هوشمندی ساخته‌اند که مجهز به سیم‌ها و حسگرهای قابل انعطافی است و داخل بافت‌های پارچه تعبیه شده‌اند و قادر است حرکات بدن را ردیابی و بر این اساس، پلات‌فرمی را برای کنترل سلامت و تناسب اندام کاربران تهیه کند. این لباس که نوعی پوست الکترونیک هوشمند است که سیم‌ها و کابل‌هایی داخل بافت‌های آن تعبیه شده است.

همچنین کپسول کوچکی ساخته شده که قابلیت جذب و آزاد کردن گرما را دارند. این کپسول ها را می توان به طور دائم به فیبرهای پارچه ای چسباند، زیرا هزاران بار کوچکتر از عرض موی انسان هستند و از نشاسته و نوعی ماده موم مانند ساخته شده اند که عملکرد عرق کردن بدن انسان را تقلید می کند. این موم ها در دمای بالاتر از بدن انسان، آب شود، بنابراین گرما داخل پارچه باقی می ماند و صاحب لباس گرم می شود. برعکس هنگامی که کاربر احساس خنکی می کند، موم با آزاد کردن گرما دوباره جامد می شود. دکتر کارلا سیلوا محقق ارشد مرکز نانو تکنولوژی و مواد هوشمند در پرتغال درباره این محصول گفته« این فناوری تا چند سال آینده وارد بازار می شود وبرای افرادی مانند کودکان و افراد سالمند که نمی توانند دمای بدن خود را کنترل کنند بسیار مفید است.»

همچنین یک شرکت مستقر در کالیفرنیا قصد دارد با همراه کردن فناوری پوشیدنی با دستگاه هایی که سابق بر این فقط در اختیار ورزشکاران حرفه‌ای بود، تمرین‌های ورزشکاران را پرثمرتر کنند و به نوعی می‌توان این محصولات را جایگزین دیجیتالی مربی خصوصی آن ها کند. در این لباس‌ها ۲۰ حسگر الکترومیوگرافی (۸ حسگر در شورت و ۱۲ حسگر در پیراهن) قرار دارند که ۶ حسگر ضربان قلب و دو حسگر تنفس را کنترل می کنند و اطلاعاتی درباره حداکثر ضربان قلب، متوسط ضربان قلب، نرخ تنفس، زمان فعالیت و استراحت، فشار بر عضلات، استفاده از عضلات، فرم تمرینات و تعادل را جمع‌آوری کرده و از طریق بلوتوث به نرم‌افزار تلفن هوشمند می‌فرستد. در واقع در این فناوری قابلیتی با نام «دیدنِ زنده» وجود دارد که می‌توان با آن به‌صورت زنده داده‌ها و نمودارها را بر روی تلفن همراه دید. همچنین می توان نحوه حرکت عضلات در حال ورزش را نیز مشاهده و بررسی کرد و در نهایت مانع از آسیب‌دیدگی به اعضای بدن شد.