به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، با وجود اینکه دولت آمریکا همواره در شش ماه گذشته از تشدید تحریم ها و فلج کردن اقتصاد ایران در ۱۳ آبان سخن می گفت، اما اینگونه نشد و حتی ارزش ریال در مقابل دلار نیز تا حدودی کاهش یافت. هرچند این موضوع تابع افزایش انعطاف پذیری و قدرت اقتصادی ایران نیست و متاثر از سیاست های داخلی دولت برای کنترل بازار ارز و عقب نشینی آمریکا برای اعمال محدودیت های وعده داده شد در بازار نفت بود. با این حال اینکه چه تصمیم گیری در سیاست داخلی ایران برای مقابله با کنترل ارز افتاد، تا دولت آمریکا را ناتوان تر از گذشته نشان دهد و این مداخله دولت در نرخ ارز تا کجا و چگونه ادامه خواهد داشت در این گزارش مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

یک اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج درباره تاثیر تصمیم های اخیر دولت آمریکا برای معافیت چند کشور از خرید نفت از ایران گفت: آمریکا یکی از بزرگترین مصرف کننده های نفتی است که اگر قیمت نفت به دلیل کاهش عرضه ایران یکباره افزایش می یافت ضرر می کرد، از این رو سیاست کاهش تدریجی واردات نفت از ایران را دنبال می کند تا در این بازه زمانی میزان تولید نفت شل را نیز افزایش دهد و میزان تقاضای نفتی مورد نیازش تامین شود. ازطرف دیگر ایران به دلیل تحریم ها برای صادرات نفت باید ۱۰ تا ۲۰ درصد هزینه بیشتری پرداخت کند که برای حق پرچم و عبور از مسیرهای دیگر است و این روند به نفع مردم نیست، زیرا در شرایط کنونی فشار اقتصادی بر دوش مردم است و ایران نیز با چالش های برای دریافت پول حاصل از صادرات مواجه است، زیرا در برخی از کشورها باید در قبال خرید نفت کالا دریافت کند و روپیه و یوان و لیر و ... خیلی ارزهای موثری در اقتصاد کشور نیستند.

محمود جامساز با بیان اینکه سوئیفت اروپا نیز تاکنون به نتیجه نرسیده، افزود: در اتحادیه اروپا کشورهای مختلف با اقتصادهای مختلف تصمیم می گیرند، به همین دلیل نتیجه گیری درباره مبادلات مالی با ایران نیاز به روند طولانی دارد، زیرا تاکنون ایجاد صندوقی بری انتقال منابع مالی از اروپا به ایران توسط هیچ کشوری پذیرفته نشده است و حتی مالت هم که رشوه به آن پیشنهاد شده بود نیز نپذیرفت، پیش تر نیز دولت اتریش از میزبانی آن سرباز زده بود.

او درباره تاثیر روند کنونی تحریم ها بر نرخ ارز در کشور افزود: در زمان خروج آمریکا از برجام در دوره ای چند ماه نااطمینانی در اقتصاد کشور ایجاد شد و مردم به سمت خرید ارز رفتند و دولت نیز در بازار دخالتی نکرد و اجازه داد نرخ ارز همچنان صعودی مسیر خود را طی کند که یکی از دلایل آن کسب درآمد دولت و فرار از شوک ارزی 13 آبان بود و همین مسئله باعث شد در مرحله دوم تحریم ها دولت با سیاست های جدیدی در کوتاه مدت بازار ارز را کنترل و قیمت ارز را پایین آورد، البته این مسئله به درآمد ارزی آینده وابسته است و اینکه در حال حاضر چقدر ذخیره ارزی داریم و باید دید که خریداران نفتی آینده کشور چه تصمیمی در قبال ایران خواهند گرفت.

جامساز با اعلام اینکه آمریکا به کشورهای وارد کننده نفت از ایران تاکنون فرصت داده است، هدف آمریکا را اینگونه تشریح کرد: این کشورها باید در شش ماه آینده یک سوم تقاضا از نفت ایران را کاهش دهند و در مراحل بعدی در یک دوره زمانی دیگر میزان واردات نفت از ایران را کاهش دهند تا صادرات نفت ایران به صفر برسد.

این اقتصاددان با انتقاد از برخی سیاست های موثر در اقتصاد کشور اظهار کرد: در حال حاضر 22 ایراد شورای نگهبان به سی اف تی وارد کرده که ده مورد وابسته به ده ایراد نخست است که اگر ده ایراد اول حل شود بقیه مسائل نیز حل می شود؛ البته شورای نگهبان اعلام کرده این مصوبه مغایر با شرع بوده و این موضوع چالش برانگیز است.

او با تاکید بر اینکه در حال حاضر زیان ناشی از روند کنونی تحریم ها به ضرر دولت و به ویژه مردم فقیر جامعه است، گفت: از آنجایی که منابع بسته های حمایتی به اقشار کم درآمد و کارکنان دولت مشخص نیست راه حل مناسبی برای افزایش قدرت خرید نیست، زیرا اگر این منابع از طریق بانک مرکزی تامین شود تورم زا است. بنابراین بهترین حالت ایجاد یک سیستم مبادلاتی مالی مناسب با کشورهای دیگر است که تنها از طریق دیپلماسی مصالمت آمیز امکان پذیر است، زیرا در حال حاضر هیچ چیزی جز تولید، اشتغال و کاهش بیکاری و تورم نمی تواند اقتصاد کشور را به سمت توسعه پایدار حرکت دهد.

تزریق ارز صادراتی به صرافی ها

دولت آمریکا در 13 آبان ماه با اعمال محدودیت های جزئی 8 کشور را از خرید نفت ایران معاف کرده است، هرچند این سیاست کوتاه مدت است، اما میزان فشار بر اقتصاد ایران را کاهش داده و حتی باعث شده تا حدودی قیمت ارز و تورم کنترل شود، مدیرگروه بانکداری پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی ضمن تایید این موضوع در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج با اشاره به اینکه میزان صادرات ایران تا شش ماه آینده مشخص شده است، گفت: اگر روند کاهش قیمت نفت ادامه داشته باشد کشورهای صادرکننده نفت میزان تولید خود را حفظ یا کاهش خواهند داد. حال با توجه به شرایطی که برای بازار نفت پیش بینی شده بازار نفت را به ثبات رسانده است و این مسئله نیز تاحدودی در کاهش قیمت ارز موثر است، اما در داخل نیز بانک مرکزی سقف 50 میلیون تومان برای پوزهای کارتخوان ها تعیین کرده تا جلوی سوداگری بازار ارز و بازار آبشور را بگیرد، به ویژه در بازارهای خارجی همچون سلیمانیه عراق که به صورت غیرقانونی کارت خوان ها را از ایران به آنجا منتقل کرده بودند. این موضوع در کنترل نرخ ارز نیز موثر است و حاکی از آن است که اگر روش های مبارزه با پولشویی را جدی بگیریم اقدامات سفته بازارنه در بازار را محدود کند.

کامران ندری افزود: اقدام دیگر بانک مرکزی که باعث تاثیر بر نرخ ارز شد معافیت صادرات زیر یک میلیون دلار برای انتقال ارز به سامانه نیما بود و این موضوع تا حدودی کمک کرد تا صادرکننده های خرد متناسب با منافع خود ارز را به صرافی ها بفروشند و این موضوع نیز نشان داد که اگر دولت سیاست های درستی را درباره ارز و صادرات اتخاذ کند اثرات مثبتی در اقتصاد کشور خواهد داشت.

این کارشناس اقتصادی درباره روند بازار ارز در آینده تصریح کرد: در حال حاضر بانک مرکزی تصمیم گرفته فعالانه و محتاطانه در بازار فعالیت کند و مدیریت شناوری را پیش گرفته است، به گونه ای که وقتی نرخ ارز بالا می رود دستپاچه نمی شود و متناسب با وضعیت منابع ارزی و پیش بینی های اقتصادی روند کاهش ملایم ارز در بازار را پیش خواهد گرفت.

این کارشناس اقتصادی پیشنهاد کرد: اگر بانک مرکزی می خواهد سیاست فعال تری در بازار ارز داشته باشد، باید ابزارهای لازم را ایجاد کند، چراکه همین چند تجربه اخیر باعث ایجاد آرامش در بازار شده و این روند می تواند در آینده ادامه داشته باشد، با این حال این اقدامات تدابیر اولیه است و باید همچنان روی آن کار شود. در واقع دولت نباید بازار را رها کند، زیرا ممکن است تحت تاثیر فعالیت های سوداگرانه به هر سمت و سویی برود.

بانک مرکزی مستقل چاره مقابله با تحریم ها

بسیاری از کارشناسان اقتصادی در چند ماه اخیر نسبت به سیاست های دولت در بازار ارز انتقاد داشتند، زیرا رها شدن بازار باعث ایجاد تورم شدید و انحراف نقدینگی در کشور شده بود. مهدی پازوکی تحلیل گر مسائل اقتصادی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج روند کنونی اقتصادی ایران و تاثیر پذیری آن از تحریم ها را اینگونه تشریح کرد: در حال حاضر دولت اگر بخواهد اثر تحریم ها را کاهش دهد باید در کنار افزایش تعاملات با دنیای خارجی با مردم نیز راستگو باشد، زیرا امروز سیاست های داخلی نیز به درستی اتخاذ نمی شود، برای نمونه اگر آمریکا از برجام نیز خارج نشده بود و به عضویت اف ای تی اف در نمی آمدیم باردیگر هیچ کشوری حاضر به معامله با ایران نبود.

او با تاکید بر اینکه ایران در تغییر ساختار تصمیم گیری ها باید از ترکیه یاد بگیرد افزود: زیرا امروز کشور ما گران اداره می شود که ناشی از تصمیم گیری های غلط و تخصیص بودجه بدون پاسخگویی و ارزیابی نتیجه آن است، این در حالی است که در کشورهای همسایه اتخاذ هر تدبیری تابع از نتیجه آن است، برای نمونه دو ماه قبل رییس جمهور ترکیه اعلام کرد که افزایش بهره بانکی خط شیطان است، در شرایطی که در اثر فشار آمریکا ارزش لیر در مقابل دلار از 4.8 به 6.9 رسید بود، یعنی 20 دصد قیمت لیر کاهش یافته بود. در آن زمان آقای «مراد ت» رییس بانک مرکزی ترکیه با مطالعات علمی به این نتیجه رسید که نرخ بهره در ترکیه باید افزایش یابد و این نرخ را از 18 درصد به 24 درصد رساند و این اقدام باعث شد ارزش لیر در مقابل دلار از6.9 به 5.4 برسد به همین دلیل است که از استقلال بانک مرکزی دفاع می کنم و نباید در مقابل نهادهای قدرت بانک مرکزی کوتاه باید