به گزارش خبرگزاری موج، مدیرگروه جامعه‌شناسی تاریخی انجمن جامعه‌شناسی ایران در نشست «توانمندسازی سرمایه‌های داوطلب برای محیط زیست» گفت: اگر می‌خواهید کار  موثر و جدی  انجام بدهیم  به دستگاه نظری نیاز داریم . داشتن دستگاه نظری ولو دارای مشکل بهتر از نداشتن دستگاه نظری است. اگر می‌خواهیم از یوزپلنگ حفاظت کنیم باید مشخص کنیم چارچوب نظری‌ و نگاهمان از منظر تنوع زیستی یا حفاظتی است یا جامعه‌شناختی و نمادین است.

شروین وکیلی افزود: تاریخ معاصر ما انباشته از تأثیرات تند و تیز و چشمگیری است که سازمان‌هایی برجا گذاشته‌اند که دستگاه نظری غلط داشته‌اند اما چون چهارچوب نظری داشتند تاثیرگذار بوده‌اند.

وی ادامه داد: انگیزه افراد برای پیوستن به سازمان‌های مردم‌نهاد متفاوت است. برای نمونه ممکن است بخواهیم گروهی برای افزایش سرانه مطالعه و کتابخوانی ایجاد کنیم اما ممکن است افراد از عضویت در این گروه اهداف دیگری داشته باشند. باید اجازه بدهیم افراد با اهداف شخصی خود هموند گروه‌های داوطلب باشند.

این جامعه‌شناس تصریح کرد: سازمان باید دستگاه اخلاقی و قواعد اخلاقی مشخص داشته باشد. اصول مشترک اعضای گروه باید مشخص باشد و اعضای گروه در این قواعد هم پیمان شوند و اگر کسی قواعد را رعایت نکرد از گروه اخراج شود.

وکیلی هشدار داد: سازمان‌هایی که دیسیپلین اخلاقی نداشته باشند اختلال پیدا می‌کنند و دچار درگیری‌ها و انشعاب‌های رایج می‌شوند.

وی ادامه داد: در هر سازمان مردم‌نهاد و داوطلبی باید مشخص باشد هر کس چه وظیفه‌ای بر عهده دارد و از سوی دیگر هر کسی باید آن کاری که دوست دارد را انجام دهد. اجازه بدهیم آدم‌ها خودشان خویشکاری خودشان را تعریف کنند و اجازه بدهید در صورت تغییر شرایط آن را تغییر دهند. این چیزی است که انگیزه حرکت داوطلبانه را زنده نگاه می‌دارد.

این جامعه‌شناس افزود: سازمان‌ها با چسبی به هم وصل می‌شوند که در ایران زمین از قدیم شناخته شده بوده و نام و متن‌های مرتبط دارد و آن «مهر» بوده است. آدم‌ها با مهر به یکدیگر وصل می‌شوند و انگیزه و هدف مشترک به تنهایی کافی نیست. انگیزه و هدف بعداً روی این مهر سوار می‌شود.

وکیلی تأکید کرد: در سازمان‌های پیشامدرن ایران فنونی برای نگاهبانی این مهر داشته‌اند و این در انجمن‌های داوطلبانه بسیار کهن تاریخ ایران زمین دیده می‌شود. آن دستگاه اخلاقی هم پشتوانه این مهر است.

وی «گشودگی» را راهبرد مدیریتی بعدی در سازمان‌های مردم‌نهاد دانست و گفت: اجازه بدهید اعضای سازمانتان با سازمان‌های دیگر همکاری کنند و حتی در سازمان‌های دیگر عضو شوند.

این جامعه‌شناس با تأکید بر اصل «تراوایی» گفت: اجازه بدهید آدم‌ها رفت و آمد داشته باشند. از سوی دیگر سلسله مراتب سازمان باید روشن و کارکردی باشد و ساختاری نباشد. یعنی بر آن تصریح نشود. سلسله مراتب نباید با علایم ساختاری مشخص باشد بلکه کارکرد آن باید مشخص باشد.

وکیلی یادآور شد: آدم الهام‌بخش در سازمان مهم است. عارضه بسیار جدی در سازمان‌های داوطلب ما شکل‌گیری رقابت در سازمان‌هاست که باعث می‌شود افراد تمرین رهبری نداشته باشند. این هدف تنها زمانی رخ می‌دهد که بپذیرید به افرادی که توانایی خاصی دارند میدان بدهید.

وی تأکید کرد: تصمیم‌سازی در سازمان در هر لایه‌ای کاری تخصصی است و آدم متخصص آن، باید این کار را بکند. عارضه‌ای داریم که البته طی دهه گذشته تخفیف پیدا کرده است و آن هم توهم تصمیم دموکراتیک در سازمان است. در یک کار تخصصی، تصمیم «همه» اغلب بی‌ربط است. تصمیم‌سازی کار تخصصی است و تصمیمات را نباید به رفراندوم گذاشت.

این جامعه‌شناس و بنیان‌گذار مؤسسه فرهنگی خورشید درباره نحوه تأمین منابع در سازمان‌های مردم‌نهاد گفت: سمن‌ها بیش از پول به منابع مشخص نیاز دارند. منابعی همچون نیروی انسانی، مکان برگزاری جلسات، ارتباطات خوب و … اما سازمان‌ها عدم تقارن منابع دارند. یکی جای خوب در اختیار دارد یکی ارتباطات خوب و یکی دیگر تبلیغات خوب. این عدم تقارت منابع می‌تواند منجر به همکاری هرچه بیشتر سازمان‌ها باشد و خلأ مالی سازمان‌های مردم‌نهاد در امور داوطلبانه‌ای مثل حفظ محیط زیست را جبران کند.