به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج، سیاست‌های اقتصادی کشور همچنان به‌عنوان یک دغدغه در جامعه از سوی صاحب‌نظران و کارشناسان دنبال می‌شود، زیرا از یک‌سو فشارهای بین‌المللی بر ایران به دلیل محدودیت صادرات نفت و موانع انتقال درآمدهای ارزی به داخل افزایش‌یافته است. از طرف دیگر دولت نیز راهکار جدی برای حفظ شرایط اقتصادی ندارد، به‌گونه‌ای که در بازار شاهد نابسامانی‌های همچون کمبود و گرانی برخی کالاهای اساسی و افزایش نرخ دلار هستیم و همه این مسائل فشار روانی در جامعه را تشدید کرده است، به‌گونه‌ای که دیده می‌شود، مردم به احتکار کالا می‌پردازند و حتی اقدام به پیش‌خرید خودروهایی می‌کنند که پیش‌ازاین معتقدند بودند باید این محصولات از چرخه تولید خارج شود و همه این رفتارها ناشی از افزایش ضعف مدیریت اقتصادی و اجتماعی جامعه در شرایط کنونی است.

یک اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج با اشاره به اینکه دولت مدعی صادرات بیش از ۴۰ میلیارد دلار، کالای غیرنفتی است، اظهار کرد: اگر بخشی از ارز صادرات غیرنفتی وارد بازار ایران شود، نیاز ارزی کشور را تأمین می‌کند، اما واقعیت این است که تنها کمتر از ۸ میلیارد دلار از ارز این میزان صادرات وارد بازار شده و صادرکننده‌ها معتقدند بخشی از این منابع باید برای تأمین تجهیزات و مواد اولیه همین محصولات صادراتی صرف شود، بنابراین سیاستی که از پیش در نظر گرفته بودند تا از این طریق صادرات غیرنفتی نیاز ارزی بازار داخلی را تأمین کنند، محقق نشده است.

علی‌اکبر نیکو اقبال با بیان اینکه از سال‌های پیش تک‌نرخی کردن ارز به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های اثرگذار بر اقتصاد کشورها مطرح بوده است، افزود: در ایران به دلیل اینکه نرخ ارز بازار بسیار بالاتر از نرخ ارز در سامانه نیما است باعث شده عرضه در سامانه نیما کاهش داشته باشد و این مسئله ناشی از ضعف مدیریت ارز در کشور است و دلیل آن پاسخ به این سؤال است؛ چرا در چند دهه گذشته ارز در کشور تک‌نرخی نشد؟ تا حدودی این مسئله ناشی از وابسته بودن کشور به درآمدهای نفتی نیز هست که باعث شده دولت به‌اندازه کافی درآمد نداشته باشد، اما ضعف مدیریت و برنامه‌ریزی برای آینده اقتصادی و بی‌توجهی به تأثیر نوسانات ارزی بر زندگی مردم و اقتصاد کشور باعث بروز مشکلات زیادی شده است. به‌عبارت‌دیگر وقتی بودجه کشور اقتصادی نیست، دولت نیز نمی‌تواند از تخصیص منابع برای حفظ تورم کالاهای اساسی استفاده کند. امروز در تمام دنیا بخشی از منابع دولت برای یارانه و هزینه‌های مردمی پرداخت می‌شود، برای نمونه در آلمان دوسوم اعتبارات دولت به بخش‌های مختلف به‌صورت، یارانه‌ای تخصیص می‌یابد.

او با تأکید بر اینکه در شرایط بد اقتصادی امروز تخصیص منابع و اعتبارات دولتی بسیار نامناسب است، تصریح کرد: بودجه همان کتاب سرنوشت مردم کشور است و اگر کشوری بودجه مناسبی داشته باشد می‌تواند شبیه خانواده‌ای باشد که مقروض نیست و بچه‌های آن به مدرسه می‌روند و هزینه‌های خانواده را به‌درستی پرداخت می‌کند، در مقابل کشوری که بودجه درستی نداشته باشد مشکلاتی زیادی در درون جامعه بروز خواهد کرد که عمده‌ترین دلیل آن نبود منابع اعتباری و ضعف مدیریت در تخصیص این اعتبارات است.

پیش‌بینی اقتصاد در سال ۹۸

ایران به‌عنوان کشوری که 80 درصد بنگاه‌های آن دولتی است، به شدت متأثر از سیاست‌های بودجه است و اگر تأمین و تخصیص منابع به درستی انجام نشود روندی نزولی در صنعت و اقتصاد کشور بروز خواهد کرد، اتفاقی که نشانه‌های آن در نتیجه تحریم‌ها در حال آشکار شدن است.

یک اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج با تأکید بر اینکه بودجه ایران همیشه با کسری پنهان همراه بوده است، گفت: امسال نهادهای مختلف در سهم خواهی از بودجه به رقابت پرداختند، درحالی‌که گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که 100 هزار میلیارد تومان کسری بودجه پنهان در بودجه 98 وجود خواهد داشت، زیرا تمام درآمدهای مالیاتی و نفتی که برای بودجه 98 پیش‌بینی‌شده ، محقق نمی‌شود، درواقع از یک‌سو قیمت نفت متغیر است. از سوی دیگر صادرات نفت ایران روندی کاهشی گرفته و سازوکارهای اتحادیه اروپا ازجمله «س پی دی» اجرانشده و چند روز اخیر نیز اتحادیه اروپا مهلت 4 ماهه برای تصویب اف ای تی اف برای ایران در نظر گرفته است و حتی اگر اینستکس هم اجرا شود، نفت در برابر غذا خواهد بود، یعنی ایران می‌تواند در مقابل درآمد ارزی خود کالا وارد کند.

محمود جامساز با اشاره به اینکه باید پیش‌بینی‌های بودجه‌ای سال 98 دقیق‌تر شود، تصریح کرد: امروز نهادها و بنیادهای حاکمیتی اگر از طریق مالیات به دولت کمک نکنند چگونه باید انتظار داشت که منافع ملی را دنبال کنند. درواقع اگر منافع ملی امروز که همان تخصیص منابع برای رفع مشکلات اقتصادی مردم است در اولویت قرار نگیرد مشکلات تشدید خواهد شد و بانک مرکزی برای راضی نگهداشت جامعه پایه پولی را افزایش خواهد داد و این اتفاقات تبعاتی را در آینده برای جامعه خواهد داشت.

او بابیان اینکه در یک سال گذشته قدرت خرید مردم به‌شدت کاهش‌یافته است، افزود: آمارهای اقتصادی که امروز در کشور منتشرشده مورد تائید نیست، اما اگر قدرت خرید مردم را با نرخ دلار در نظر بگیریم، این ارز در یک سال گذشته 4 برابر کاهش‌یافته و این یعنی کاهش 4 برابری ارزش پول ملی و همین موضوع باعث گرانی و افزایش تورم در کشور شده است

جامساز با بیان اینکه قدرت خرید مردم طبقات پایین بسیار پایین آمده است، تصریح کرد: در حال حاضر قدرت خرید مردم برای کالاهای اساسی کاهش‌یافته است و متأسفانه سیاست دولت در بازار هیچ‌گاه مؤثر نبوده است، به همین دلیل به‌تازگی خبرهای از کشف احتکار ده‌ها تن گوشت قرمز و مرغ منتشرشده است و این نشان می‌دهد که افرادی در اقتصاد غیر شفاف ثروت‌اندوزی می‌کنند.

او با تأکید بر اینکه امروز برای مردم اصلاح‌طلب و اصولگرا فرقی ندارد و تنها به دنبال رفع نیازهای خودشان هستند، تصریح کرد: در سال آینده دولت به‌اندازه کافی ارز نخواهد داشت که بتواند مدیریت شناوری ارزی را انجام دهد و تجارت خارجی کشور نیز آسیب می‌بیند و همین مشکلات به صنایعی که به مواد اولیه و ماشین‌آلات وارداتی وابسته هستند منتقل می‌شود و اقتصاد کشور به‌شدت آسیب خواهد دید. از طرف دیگر آمریکا و عربستان به دنبال پایین نگه‌داشتن قیمت نفت هستند و جامعیت اوپک نیز از بین رفته و تولید ونزوئلا نیز کاهش‌یافته است و همه این روندها به نفع اقتصاد کشورهای غربی خواهد بود و آسیب آن به جامعه ما و به‌ویژه اقشار کم‌درآمد وارد می‌شود و به نظر نمی‌رسد با ادامه این روند اقتصاد ایران به این زودی‌ها بتواند روی خوشی ببیند.

بر اساس این گزارش، مشکلات امروز اقتصاد ایران در سطح خرد قابل‌حل نیست و حتی اگر تغییرات ساختاری در داخل آن ایجاد شود، به دلیل عدم سازگاری اقتصاد جهانی با آن منجر به هم‌افزایی نخواهد شد و مشکلات همچنان پابرجا خواهند ماند، ازاین‌رو نیاز است که ایران بر اساس چشم‌انداز اقتصادی سیاست‌های جدیدی را برای مبادلات بین‌المللی تدوین کند، چراکه طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس بودجه 98 نزدیک به 100 هزار میلیارد تومان کسری پنهان بودجه دارد و سیاست‌های تنظیم بازاری دولت نیز کاملاً ناموفق بوده و کمبود کالاهای اساسی همچون گوشت شاهدی بر این ناکارآمدی سیاست‌های اقتصادی یک سال گذشته است.