سرویس فرهنگی خبرگزاری موج، محمدصالح حجت الاسلامی: از آنجا که کودک و نوجوان مخاطبی است که قاعدتا به‌تنهایی وارد سالن سینما نمی‌شود، فیلم کودک به واسطه استقبال خانواده‌ها، یک پتانسیل بالقوه برای رونق گیشه‌ها در ایران است که متاسفانه به‌خوبی از این فرصت استفاده نمی‌شود.

اگر در هالیوود، انیمیشن‌ها و فیلم‌های فانتزی تخیلی نقش عمده‌ای در رونق سالن‌ها ایفا می‌کنند، سینمای ایران علی‌رغم برخوردار نبودن از همه تعاریف صنعتی و حرفه‌ای سینما از نظر تولید سالانه فیلم‌هایی که مناسب خانواده و مخاطب کودک و نوجوان است، شرایط نامطلوبی ندارد.

در واقع، برخلاف آنچه برخی از تحلیل‌گران از سر ناآگاهی یا غرض‌ورزی می‌نویسند، سینمای کودک و نوجوان ایران به ویژه در سال‌های اخیر، از نظر تولید فیلم جذاب درباره کودک و برای کودک نه تنها مشکل نداشته، که به نسبت گذشته و در مقایسه با حجم تولیدات سینمایی، آمار خوبی را به نام خود ثبت کرده است.

گرچه برخی‌ها نمی‌خواهند نیمه پر لیوان را در هیچ شرایطی ببینند، اما به عنوان مثال ثبت ۱۳ عنوان فیلم کودک در سال ۹۷، آیا آمار بدی در حوزه تولید است؟ رقابت سرسختانه فیلم‌های کودک در جشنواره امسال کودک و نوجوان که بخشی از فیلم‌های آماده نمایش سینمای کودک و نوجوان را در بر می‌گرفت، اگر نشانه رونق تولید نباشد، نشانه چیست؟

اما طبیعتا یک جای این معادله می‌لنگد و آن چگونگی پخش این فیلم‌هاست. در واقع اینجا قیر به عنوان متریال اصلی فرآیند تولید محصول هست اما واسطه اجرای آن یعنی قیف مشکل دارد!

در سال‌هایی از دهه ۶۰ و ۷۰ که تصدی‌گری دولتی در همه ارکان سینما از جمله برنامه‌ریزی برای اکران وجود داشت، این معادله زود به جواب می‌رسید چرا که فیلمساز، از بابت سالن و زمان اکران دغدغه خاصی نداشت؛ و شاید یکی از دلایلی که آن دوره لقب "دوره طلایی سینمای کودک" را به خود دید، همین باشد. این که فیلمساز بدون نگرانی به ارتقای کیفی اثر فکر کند و در ادامه وارد یک رقابت کیفی شود.

مشکل امروز سینمای ایران و به تبع آن سینمای کودک و نوجوان، نبود اجماع در سینماداران بخش خصوصی برای اکران درست فیلم کودک و نوجوان است.

بی‌تفاوتی شورای صنفی و سرگروه‌ها

شورای صنفی نمایش در چینش فیلم‌های اکران نسبت به نمایش فیلم کودک و نوجوان بی‌تفاوت است. این علی‌رغم تاکیدات فراوان مدیریت دولتی سینما در جلسات و اظهارنظرهای فراوان در این سال‌هاست، به ویژه آن که این فیلم‌ها با حمایت بخش دولتی توسط تهیه‌کننده بخش خصوصی ساخته شده... از نگاه سرگروه‌ها سینمای کودک و نوجوان واجد ویژگی‌های جذب مخاطب نیست در حالی که آمار چنین نمی‌گوید و حتی فیلم‌های متوسط کودک گاه اکرانی به مراتب موفق‌تر از یک فیلم کمدی داشته‌اند. در این زمینه می‌توان حتی مخاطب این دست فیلم‌ها را یک مخاطب خاموش تلقی کرد که به دیدن فیلم‌هایی که اصطلاحا خانوادگی نیستند، علاقه‌ای ندارند. آیا دود این استراتژی اشتباه به چشم سینماگران فعال در سینمای کودک، مدیران حامی این سینما و البته مخاطبان خاموش آن نرفته است؟

بی‌توجهی به زمان مناسب اکران

در شرایطی که آغاز مهر ماه و بازگشایی مدارس، زمان تعیین‌شده اکران گروهی از فیلم‌های کودک و نوجوان بود، این اتفاق رخ نداد تا برخی‌ها با پاک کردن صورت مساله، نبود فیلم‌های مورد علاقه این بخش از مخاطب را تیتر کنند! باید از سرگروه‌های سینمایی که جز یک سرگروه، بقیه زیرمجموعه بخش خصوصی هستند و از شورای صنفی نمایش این سوال را پرسید که اگر این مقطع از اکران فیلم کودک خالی باشد، آیا قرار است فصل امتحانات مدارس را برای اکران این فیلم‌ها در نظر گرفت؟ آیا این تدبیر درستی است که پتانسیل همکاری آموزش و پرورش در ایجاد فضای فیلم دیدن گروهی مدارس را از اکران سینمای کودک و نوجوان دریغ کرد و امتیازی که این فصل را حتی از تابستان سرتر می‌کند نادیده‌ گرفت؟ به‌نظر می‌رسد شورای صنفی اکران آنقدر تحت تأثیر سینماداران است، و سینماداران و سرگروه‌ها آنقدر در قید و بند سوپراستارها و گاه دارودسته‌باز‌ی‌ها، که اصولا فرصتی برای فکر کردن به سرمایه‌ای به نام مخاطب انبوه سینمای کودک و نوجوان در اختیار نداشته و ندارند!

انبوه فیلم در ترافیک اکران

فیلم‌هایی چون بازیوو، منطقه پرواز ممنوع ، ۲۳نفر ، کاتی و ستاره، انیمیشن آخرین داستان ، بچه‌های جسور۲، انیمیشن بنیامین ، اقیانوس پشت پنجره، تورنا۲ و... آماده قرار گرفتن در جدول اکران۹۸ هستند. برخی از این فیلم‌ها حتی قرارداد اکران هم بسته‌اند. شاید شورای صنفی نمایش با نگاهی به جدول پرفروش‌های سال‌های اخیر سینماهای کشور بتواند به این نتیجه برسد که اکران درست این دست فیلم‌ها [نمایش در مقطع مناسب، پراکندگی سانس و سالن مطلوب، زمان اکران منطقی به همراه تبلیغات استاندارد] چقدر می‌تواند به نفع جریان کلی سینمای ایران تمام شود.