به گزارش خبرگزاری موج، دولت از سال ۸۷ و طبق قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت با هدف خلاصی از معضل خودروهای فرسوده که دلیل اصلی آلودگی هوا هستند تصمیم گرفت وظیفه خود در این زمینه را به گردن وارد‌کنندگان خودرو بیندازد که بر اساس آمار در هر سال که واردات روند صعودی پیدا کرده است خروج  خودروهای فرسوده‌ نیز به همان نسبت رشد یافته و در سال‌هایی که شاهد افت واردات بودیم خروج فرسوده‌ها نیز با کندی پیش رفته است. این در شرایطی است که با ایجاد وقفه و محدودیت و اخیرا ممنوعیت در ورود خودرو به کشور، خروج فرسوده‌ها نیز تحت تأثیر قرار گرفت. در این رابطه با مهدی دادفر دبیر انجمن واردکننده‌های خودرو گفتگو کردیم، وی معتقد است مهم‌ترین دلیل افزایش آلودگی هوا  اخیر افزایش خودروهای فرسوده است، زیرا خودروسازان بر اساس آخرین لابی خود با دولت از انجام همان یک دستگاه اسقاط موظفی در سال جاری نیز شانه خالی کردند و دولت نیز آن را تصویب کرده که با توجه به ممنوعیت واردات خودرو مراکز اسقاط کشور تقریباً به سمت تعطیلی ۱۰۰ درصدی رفته‌اند و بالغ بر ۳۰ هزار نفر نیروی کار  به سمت بیکاری پیش می‌روند. در ادامه متن کامل این گفتگو را می‌خوانید؛

* با توجه به اینکه خودروهای فرسوده نقش مهمی در آلایندگی هوا دارند جزئیات طرح خروج خودروهای فرسوده چیست؟

طرح خروج خودروهای فرسوده در سال 1377 به تصویب رسید، اما اقدامات جدی برای اجرای آن از سال 1385 و با تشکیل ستاد تبصره 13 و پس از آن ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت آغاز شد. در راستای نقش پذیری جدی عرضه کنندگان خودرو در خرداد ماه سال 1388 آیین نامه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده تصویب شد که بر اساس این آیین نامه عمر خودرو فرسوده سواری شخصی 35 سال در نظر گرفته شد و در ماده پنج این آیین نامه مقرر شد که واردکنندگان خودرو به ازا هر دستگاه اسقاط خودرو از تخفیفات ترجیحی در سود بازرگانی برخوردار شوند. متناظر در ماده شش این آیین نامه نیز خودروسازان و موتورسیکلت‌سازان موظف شدند تا از ابتدای سال 1388 معادل 30 درصد تولید خود گواهی اسقاط تحویل ستاد سوخت نمایند . همچنین در سال 1390  مقرر گردید خودروهای سواری و ون و وانت وارداتی به ازا مصرف بنزین در 100کیلومتر در شرایط مصرف کمتر از شش لیتر یک دستگاه و در صورت مصرف بنزین بین 6 تا 10 لیتر 2 دستگاه و در شرایط مصرف بنزین بالای 10 لیتر 3 دستگاه خودرو فرسوده را اسقاط کنند و خودروسازان داخلی نیز صرفا در شرایط تولید خودروی دارای مصرف بالای 10 لیتر در 100 کیلومتر موظف به اسقاط یک دستگاه خودرو شدند. دو سال پس از آن، در مهرماه سال 1392 عمر خودروهای فرسود شخصی به 20 سال کاهش یافت و مقرر شد خودروهای سواری و ون و وانت وارداتی به ازا مصرف بنزین در 100 کیلومتر در شرایط مصرف کمتر از شش لیتر یک دستگاه و در صورت مصرف بنزین بین 6 تا 10 لیتر چهار دستگاه و در شرایط مصرف بنزین بالای 10 لیتر 6 دستگاه خودرو فرسوده را اسقاط کنند و خودروسازان داخلی نیز صرفا در شرایط تولید خودروی دارای مصرف بالای 10 لیتر در 100 کیلومتر موظف به اسقاط یک دستگاه خودرو گردیدند.

* در شرایط کنونی که آلودگی هوا به دلیل عملکرد ضعیف خودروهای غیراستاندارد تشدید شده است، چرا طرح خروج خودروهای فرسوده متوقف شده است؟

اکنون با توجه به افزایش انتظار اسقاط خودروها به دلیل بالا بودن تعداد خودروهای فرسوده در حال تردد و عدم داشتن چشم امید به تولیدکنندگان در خصوص این مسئولیت، در 24 مردادماه سال جاری نیز هیات وزیران شرایط خروج خودروهای فرسوده را به‌روزرسانی کردند در این مصوبه تعهد واردکنندگان برای اسقاط خودروهای فرسوده به ازا بازه‌های کمتر از 5 لیتر- 5 تا 6 – 6 تا 7 – 7 تا 8 و بالاتر از 8 لیتر مصرف بنزین در هر 100 کیلومتر به ترتیب صفر – 2 – 4 – 6 – 8 دستگاه و برای خودروسازان داخلی برای بالاتر از 8 لیتر یک خودرو فرسوده در نظر گرفته شده است. البته خودروسازان بر اساس آخرین لابی خود با دولت از انجام همان یک دستگاه اسقاط در سال جاری نیز شانه خالی کردند و دولت نیز آن را تصویب کرده است که با توجه به ممنوعیت واردات خودرو مراکز اسقاط کشور تقریباً به سمت تعطیلی 100 درصدی رفته‌اند و بالغ بر 30 هزار نفر نیروی کار  به سمت بیکاری پیش می‌روند.

* ضعف نمایندگان مجلس چگونه به تصمیم‌گیری‌های غلط و بی‌توجهی به شرایط زندگی مردم ختم می‌شود؟

عدم آگاهی نمایندگان مجلس از تکنولوژی های نوین که ناشی از ضعف اطلاعاتی آن‌ها درباره صنعت خودرو است باعث اجرای تصمیم‌گیری‌های غلط و توقف اجرای طرح ساماندهی بازار خودرو برای واردات خودروهای هیبریدی و کارآمد شده است، زیرا نمایندگان  بیشتر مشغول کلنجار رفتن و لابی کردن با دولت هستند تا با ضرب‌وزور خواسته‌های حوزه  انتخابیه خود را برآورده می‌کنند، از این رو مطالبات مردمی روی زمین می‌ماند، اما محدود نماینده‌های حامی دولت و صنعت خودروسازی نیز هستند که از اقوام آن‌ها در شرکت‌های اقماری صنعت خودرو شاغل شده‌اند و تابلوی حمایت از کارگر را برای نمایش در دست گرفته‌اند، اما نباید این واقعیت را نادیده گرفت که ده روز مردم تهران به دلیل آلودگی در خانه‌هایشان حبس شده‌اند. بنابراین دولت در این صنایع منافع دارد که نمی‌خواهد دست از حمایت جانبدارانه از این صنایع بردارد. دولت از سال ۱۳۸۷ باید از رده خارج کردن خودروهای فرسوده را اجرا می‌کرد، اما می‌بینیم که شریعتمداری وزیرسابق صنعت، معدن و تجارت سال ۹۶ اعلام می‌کند که نیازی نیست که خودروهای فرسوده از ده خارج شوند، زیرا باعث افزایش قیمت خودرو می‌شود و تبعاتی برای مصرف‌کنندگان دارد، این ادعا کاملا کذب بود و نشان دهند منافعی پشت پرده است.

* تاکنون چه میزان اسقاط خودروی فرسوده توسط واردکننده‌ها انجام شده است؟

از سال ۹۰ تا ۹۶ واردکننده‌ها به ازای واردات، یک میلیون و ۵۰۰ هزار خودرو را اسقاط کرده‌اند که از یک‌سو در نوسازی ناوگان کشور مؤثر بود این در حالی است که با توقف واردت علاوه بر دامن زدن به آلودگی هوا، مراکز اسقاط را با این تصمیم غلط به تعطیلی کشاندن که ۳ هزار نفر در آنجا اشتغال داشتند. حال سوال این است که آیا آقای معاون اول رئیس‌جمهور و آقای وزیر صنعت، معدن و تجارت دغدغه اشتغال و تنفس مردم را داشتند؟

* در سال های اخیر تصمیم گیری ها چگونه بر اسقاط خودرو تاثیر گذاشته است؟                             

بر اساس آمار در سال ۱۳۹۰ تعداد ۳۷ هزار و ۷۶۵ دستگاه خودرو وارد کشور شد که در آن سال تعداد ۲۱۹ هزار و ۴۹۴ خودرو نیز از رده خارج شد. با وجود این در سال ۱۳۹۱ به ‌دنبال افزایش واردات خودرو به ۴۵ هزار و ۹۹ دستگاه، تعداد ۱۴۸ هزار و ۳۷۷ دستگاه خودرو از رده خارج شد. به همین ترتیب در سال در سال ۱۳۹۳ ستاد حمل‌ونقل و سوخت پیشنهاد افزایش تعداد برگه‌های اسقاط خودروهای فرسوده بر اساس میزان مصرف سوخت خودروهای وارداتی توسط واردکنندگان خودرو را داد. اجرایی شدن این پیشنهاد بیشترین افزایش در از رده خارج شدن خودروهای فرسوده تا آن سال محقق شد؛ بطوریکه درپی واردات ۱۰۳ هزار و ۲۱۷ دستگاه خودرو سواری به کشور تعداد ۳۳۶ هزار گواهی اسقاط خودرو صادر شد. در سال ۱۳۹۴ به دنبال کاهش واردات به نصف و ورود ۵۱ هزار و ۱۶۱ دستگاه خودرو به کشور میزان گواهی اسقاط نیز به ۱۷۰ هزار کاهش یافت. در سال ۱۳۹۵ نیز تعداد ۷۵ هزار دستگاه خودرو وارد کشور شد که بار دیگر موجب افزایش آمار اسقاط خودروهای فرسوده به کشور و صدور ۳۶۰ هزار گواهی اسقاط شد. بر اساس آمار گمرک در سال ۹۶ به دنبال ورود ۷۰ هزار دستگاه خودرو به کشور میزان گواهی اسقاط به ۳۲۰ هزار عدد کاهش یافت.

* آیا واردات خودرو تنها مسیر دولت برای افزایش اسقاط است؟

تا به حال تنها راهی که دولت برای نوسازی ناوگان و خروج خودروهای فرسوده داشت، اسقاط این خودروها و استفاده از ارزش گواهی آن‌ها در شماره‌گذاری خودروهای وارداتی بود. این در حالی است که تجربه کشورهای توسعه یافته نظیر بریتانیا، ژاپن، کره و … نشان می‌دهد که وظیفه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده بر عهده شرکت‌های خودروسازی است. باید بدانیم که در واقع این خودروسازان هستند که با ارائه برنامه‌ها و تخفیف‌های ویژه در محصولات جدید، مالکان خودروهای فرسوده را مجاب به تعویض محصولات قدیمی خود با محصولات جدید این خودروسازان می‌کنند.

* در حال حاضر چه راهکاری برای جبران اسقاط خودرو از طریق واردات وجود دارد؟

پیشنهاد می‌شود به دلیل متوقف شدن روند واردات خودرو، خودروسازان داخلی ملزم به اسقاط خودروهای فرسوده شوند. این اقدام در ابتدای امر می‌تواند به صورتی باشد که فشار زیادی به خودروسازان وارد نشود. به عنوان نمونه می‌توان خودروسازان را مجاب کرد که به ازای تولید دو دستگاه خودرو، یک خودرو فرسوده را اسقاط نمایند. در ادامه این فرآیند می‌تواند به شکلی باشد تا خودروسازان را مجاب به تولید محصولات با فناوری سوخت بهینه کند. بدین‌صورت که هر چه مصرف سوخت خودرو تولیدی بیشتر باشد، خودرو فرسوده بیشتری را اسقاط نمایند. با این اقدام علاوه بر اینکه ظرفیت تولید گواهی اسقاط افزایش می‌یابد، زمینه تولید بیشتر محصولات برای خودروسازان نیز فراهم خواهد شد و در نهایت این خودروسازان هستند که منتفع می شوند.