به گزارش خبرگزاری موج اردبیل، بدون شک دنیای کودک با هیجان خاص خودش، عاری از دغدغه‌های بزرگسالی، سرشار از تخیل و رویا و معصومیت نهفته در آن بسیار حائز اهمیت است. در دنیایی که شتاب و سرعت در رأس امور قرار دارد و اذهان آدمیان با چالش‌هایی مختلف درگیر و دار زندگی مشغول است، کودک در جستجوی شناخت خود از پیرامونش تلاشی مضاعف دارد.

در گذشته‌های دور کودکان به مثابه بزرگسالانی کوچک به چشم می‌آمدند و هیچ مکتب و کتابی به فراخور سن آنان وجود نداشت اما پس از رنسانس و با انقلاب صنعتی در این مورد خاص نیز گام‌هایی برداشته شد و بزرگترها متوجه شدند که ذهن کودک، گنجایش خاصی برای دریافت اطلاعات و داده‌های پیرامون خود دارد.

به نظر می‌رسد توجه به کودک در دنیای امروز که ارتباطات در آن حرف اول را می‌زند می تواند آنها را از گزند هجوم اطلاعات نامانوس و نامناسب که از طریق دیجیتال روانه‌ی ذهن کودکان و نوجوانان می‌شود مصون نگه دارد اما این مهم، چگونه و با چه ادبیاتی باید در دسترس کودکان قرار گیرد که جذابیت لازم را برای آنان داشته باشد و ضمن پرورش خلاقیت، آموزش مهارت و اقناع روحیه تخیل‌گرایی، آنان را با رسوم و فرهنگی که شاید در سال‌های اخیر کمتر به آن توجه شده است، آشتی دهد.

جای تاسف دارد که در دنیای امروز اغلب کودکان و نوجوانان کمتر به محیط پیرامون خود توجه می‌کنند. بسیاری از آنان بازی‌های رایانه‌ای را به گشت و گذار در دامن طبیعت ترجیح می‌دهند و به محیط‌زیست خود و چگونگی محافظت از آن علاقه چندانی نشان نمی دهند. این خود می تواند بیانگر بی چون و چرای ضعف کار در حوزه کودک و عدم موفقیت در پرورش اندیشه‌ای عمیق در نوجوانان باشد .

بیگانگی با فرهنگ بومی و زبان ترکی در میان برخی از کودکان استان اردبیل نیز می‌تواند بر این موضوع صحه گذارد که کم کاری‌هایی در این مورد صورت گرفته است.

در حال حاضر کمتر نویسنده در استان یافت می‌شود که در حوزه شناساندن فرهنگ و سنن بومی کتابی داشته باشد و یا بخواهد فیلمنامه‌ای در این باب بنویسد و این موضوع می‌تواند یکی از علل بیگانگی نسل جدید با آن باشد .

برای رسیدن به پاسخ سوالات خود در این زمینه با مدیر کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان اردبیل تماس گرفتیم اما متاسفانه با عدم استقبال وی مواجه شدیم.

**سیاست‌های فرهنگی کودکان و نوجوانان در اولویت نیستند

در این باره اما اکرم مداح، مربی مرکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در بیان دغدغه‌های خود در این حوزه در گفت‌وگو به خبرنگار موج اردبیل، گفت: با وجود اینکه ادبیات کودک و نوجوان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شکل فعال‌تری به خود گرفته و رشد چشمگیری داشته است اما در حال حاضر نگرانی انجمن نویسندگان از تقلیل جایگاه ادبیات کودک وجود دارد.

او اظهار کرد: سالهاست در کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، کتاب کودک برنده ندارد و جشنواره‌های کتاب و مطبوعات در این حوزه به فراموشی سپرده شده است و در بودجه بندی و سیاست‌های فرهنگی کودکان و نوجوانان در اولویت نیستند.

مداح به تاثیر ادبیات کودک و نوجوان در تعلیم و تربیت نسل‌ها اشاره کرد و افزود: این مهم، توجه بیشتر فعالان حوزه کودک و مسئولان را می‌طلبد.

مربی مرکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، انزوای اجتماعی و افسردگی و به مخاطره افتادن سلامت جسمی و روانی را نتیجه بی‌مبالاتی در استفاده از فضای مجازی عنوان کرد و افزود: گفتگو با فرزندان، یادگیری همراهی با فرزند و آشتی دادن کودکان و نوجوانان با فرهنگ مطالعه می‌تواند به عنوان راهکاری مناسب در پرورش کودکانی خلاق باشد.

وی آشنایی کودکان و نوجوانان اردبیل با ادبیات کهن بومی را یادآور شد و ادامه داد: تنها بازنویسی و بازآفرینی کتاب‌های کهن نمی‌تواند در این زمینه چاره‌ساز باشد اما می‌توان کودک و نوجوان را با پیام ها و شخصیت‌های این اثرها آشنا و مأنوس کرد.

**آشتی دادن کودکان با زبان مادری و ادبیات بومی

به عقیده مریم علایی کارشناس حوزه ادبیات کودک و نوجوان و فعال در کانون پرورش فکری، کار در این حوزه در استان اردبیل خیلی دور از مطلوبیت نبوده اما نیازمند فعالیت بیشتر است. 

به نظر او تالیفات به دلیل حساسیت تالیف و خلق اثر برای کودک بسیار کم است چرا که یک مولف باید با شخصیت روانی و ذهنی کودک کاملاً آشنایی داشته باشد و در اردبیل تعداد انگشت شماری از نویسندگان هستند که در این زمینه فعالیت دارند.

علایی کودکان امروزی را بسیار تنوع‌طلب و هیجانی عنوان کرد و افزود: تفاوت ذائقه کودکان عصر امروز با کودکان نسل قدیم باعث شده که نوشتن در این حیطه بسیار سخت باشد و نویسنده نتواند آنطور که باید با مخاطب خود ارتباط برقرار کند.

علایی از محدودیت‌های چاپ و نشر و هزینه‌های بالای آن به عنوان مانعی برای تولید کتاب در این حوزه یاد کرده و در مورد آشتی دادن کودکان با زبان مادری و ادبیات بومی تصریح کرد: یکی از دغدغه‌هایی که همواره در این باب مطرح می شود، این است که فعالیت درخوری در این زمینه اتفاق نیفتاده اما با این وجود در خود کانون کتابهایی به زبان ترکی ترجمه شده و به شرط معرفی از طرف مربیان با استقبال کودکان نیز مواجه شده است.

به نظر می‌رسد آنچنان که باید در سطح استان در زمینه تالیف و نشر کتاب کودک و نوجوان و کار در این حوزه فعالیتی صورت نگرفته و حتی در زمینه تولید انیمیشن و تئاترهای مختص کودکان و نوجوانان، فیلم کودک و غیره نیز جای کار وجود دارد.

 سارا زمانی به عنوان مادری دغدغه‌مند درباره فرزند ۹ ساله خود، گفت: در شرایط فعلی که کودکان به دلیل پیشگیری از بیماری کرونا، از رفتن به کلاس‌های آموزشی محروم شده‌اند مطالعه کتاب‌ می‌تواند در یادگیری و همچنین سرگرمی کودکان بسیار موثر باشد

وی اضافه کرد: فرزند من بیشتر به خواندن کتابهای ترجمه شده علاقمند است و این امر می‌تواند نشانگر ضعف برقراری ارتباط نویسندگان داخلی با کودک عصر امروز باشد.

زهرا علوی مادر دیگری که از علاقه فرزندش به کتاب‌های شعر کودک سخن می‌گفت و از کمبود کتب شعر در حوزه کودک که منتقل کننده زبان و آداب و سنن محلی باشد گلایه داشت. 

به نظر می‌رسد نویسندگان ما و فعالان حوزه کودک و نوجوان نتوانسته اند آنطور که باید خود را در دنیای کودک امروزی ببیند و آن را لمس نمایند و این موضوع به عدم خلق آثار ماندگار و تاثیرگذار در این زمینه منجر شده است.