به گزارش خبرگزاری موج ایلام، در کشور پهناور ایران، جنگل‌های زاگرس با گستردگی در ۱۱ استان کشور با ۶ میلیون هکتار مساحت، ۴۰ درصد جنگل‌های کشور را تشکیل می‌دهند که متأسفانه در سالهای اخیر با غول خشکسالی دست و پنجه نرم می کند و مطابق آمار اکنون ۶۰ درصد خشکیدگی بلوطهای منطقه زاگرس در ایلام اتفاق افتاده است.

جنگل‌های بلوط منطقه زاگرس از منتهی الیه شمال غربی ایران آغاز و سپس غرب کشور یعنی؛ استان های ایلام و لرستان و جنوب غرب ایران یعنی؛ استان های کهگیلویه و بویراحمد و فارس را طی می‌کند. در ایران بلوط مهمترین و فراوانترین گونه‌ی درختی موجود در غرب کشور، به ویژه در منطقه زاگرس محسوب می‌شود. سلسه جبال زاگرس، وسیع‌ترین و اصلی‌ترین رویشگاه گونه‌های مختلف بلوط در ایران بوده و به همین دلیل این منطقه از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است.

نقش اصلی مردم در حفظ محیط زیست

طی سالهای متمادی اسکان عشایر و روستائیان دامدار مناطق غربی در جنگل‌های بلوط این مناطق سبب شده تا آنها برای تغذیهٔ دام‌های خود اقدام به بریدن شاخه‌های درختان بلوط نمایند که همین امر موجب خشکیدن درختان بلوط و در نتیجه از دست رفتن منبع غذایی اصلی سنجاب‌های این منطقه شده که خود تهدیدی جدی برای حیات سنجاب به شمار می‌رود

این درحالی است که این جانور، ازهمچون برگ‌ها، جوانه‌ها و پوست درختان تغذیه می‌کنند، سنجاب های منطقه و ایرانی دانه‌هایی مانند بلوط را در زیر خاک پنهان می‌سازد که این کار او، کمک فراوانی به رشد و تجدید حیات جنگل‌های بلوط در غرب ایران می‌نماید و نکته دیگر استفاده بی رویه روستائیان و بومیان هر منطقه در استان است که با آموزش های درست نیز می توانیم تا حدودی بر این مساله کنترل داشته باشیم

طبیعت پاک و مواهب طبیعی زمین از بزرگترین نعمت های الهی به شمار می آیند که انسانها باید با توجه به آن همواره شکر این نعمت عظیم الهی را به جای آورده و در حفاظت آن بکوشند. درختان جنگلی و منابع طبیعی امانت هایی در اختیار ما انسانها هستند و لازم است با تمام وجود از این امانتها محافظت نماییم.

استان ایلام در غربی‌ترین نقطه ایران واقع شده و دارای ۶۴۰ هزار هکتار جنگل است که ۹۰ درصد این جنگل‌ها را درختان بلوط تشکیل می‌دهند؛ درختانی که به گفته کارشناسان قدمت هزاران ساله دارند. طی سال‌های اخیر روند تخریب درختان بلوط استان به دلایل مختلف مثل وقوع آتش‌سوزی، قطع درختان، اجرای پروژه‌های راه‌سازی، گسترش خشکسالی، خشکیدگی درخت‌ها و بروز آفت‌های مختلف ، گرد و غبار و مهمتر از همه مسئله ذغال گیری و شوکه که جنبه درآمدزایی دارند  شتاب گرفته و موجب نگرانی دوستداران محیط زیست شده است.

ویژگی های اکولوژیک بلوط زاگرس

بررسی ها و مطالعات نشان می دهد جنگل های بلوط زاگرس حدود ۵۵۰۰ سال پیش تشکیل شده است و با سطحی بیش از ۵ میلیون هکتار حدود ۴۱ درصد از جنگل های ایران را به خود اختصاص داده است. جنگل های بلوط مهمترین و گسترده ترین بخش جنگل های زاگرس است و در زمره جنگل های نیمه خشک قرار می گیرد. بلوط زاگرس بیشترین پراکنش و گستره رویشی را در بین گونه های بلوط غرب دارد. ارتفاع رویش این گونه از ۴۵۸ تا ۲۷۰۰ متر از سطح دریاست.

مناسب ترین زیستگاه بلوط مناطقی با بارندگی ۳۵۰ تا ۷۵۰ میلی متر است. این گونه بلوط عمدتا در خاک های سنگین، کم عمق و از نوع آهکی و رسی با PH قلیای می روید.زمان لازم برای رسیدن بذر بلوط زاگرس از زمان گرده افشانی دو سال است. درخت بلوط در سه سال اول زندگی بسیار شکننده و حساس و در مقابل نور آفتاب آسیب پذیر است اما از سال چهارم و استقرار در محل به راحتی زیر نور آفتاب به رشد و حیات خود ادامه می دهد.

بی گمان درختان بلوط از جمله اجزای مهم جنگل ها زاگرس هستند. از بین رفتن حتی یک بلوط هم نگران کننده است اما خوشبختانه وقتی بلوطی به ناگهان می خشکد و یا بیماری پوسیدگی ریشه تلفات سنگینی به جوامع بلوط تحمیل می کند یادآوری این نکته که درختان از جمله منابع تجدید شونده حیاتند خیالمان را راحت می کند.

در این بین نیز جنگل های بلوط نیازمند همت مسئولین استانی هستند که داد درختان بلوط را به گوش مسئولان کشوری و محققان جهانی برساند و جلوی فاجعه خشکیدگی بلوط ها گرفته شود، خوشبختانه در سالهای اخیر اقدامات و طرحهای جنگل کاری و جنگل داری بسیاری در این زمینه انجام شده در حال انجام و همچنین اقداماتی برای آینده پیش بینی شده است که امیدواریم نتیجه آن جان گرفتن دوباره جنگل های بلوط باشد .

 اما این طرح ها و اقدامات دولتی هنگامی سودمند خواهد بود که ما مردم هم با آنها همگام شویم و تمام نکات و دستورالعمل هایی که از طرف منابع طبیعی و آبخیز داری و یا محیط زیست استان اعلام می شود را رعایت کنیم در غیر اینصورت اولین زیان خشکیدگی بلوط برای ما مردم استان است نه فقط جنبه اقتصادی یا چرای دام، سوخت، آلودگی هوا و... نفس ما مردم استان ایلام به نفس بلوط وابسته است.

 همانطور که در هشت سال جنگ تحمیلی به بلوط ها پناه بردیم، تمام کمبود های استان در زمینه پارک و مراکز تفریحی و اماکن دیدنی را نادیده گرفتیم و چند صد سال است تنها تفرجگاه ما بلوط ها هستند، مگر نه اینکه در ایام سخت و نفس گیر کرونا تنها پناه و امن ترین و تمیز ترین مکان برای ما همین بلوط ها بودند. مطمئن باشیم اگر روزی نفس های بلوط ما قطع شود  کار ما هم تمام است پس بیاییم بلوط های زاگرس را در یابیم.