به گزارش خبرگزاری موج به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ، غلامعلی حداد عادل نویسنده و رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با حضور در پویش «کتابخوانی ملی» که به همت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در حال برگزاری است، گفت: کتابخانه ملی در پویش «کتابخوانی ملی» از بنده خواسته تا برخی از کتاب‌هایی که خوانده ام و خواندن آن‌ها را برای دیگران سودمند می‌دانم، معرفی کنم.

وی افزود: بنده کتاب‌های متنوعی در حوزه‌های مختلف می‌خوانم در واقع کتابخوانی تفریح، آسایش و آرامش من است و در این پویش قصد دارم یک کتاب ادبی و ۲ کتاب زندگینامه تاریخی را معرفی کنم. در حوزه کتاب ادبی، مکتوبات مولانا جلال الدین رومی صاحب مثنوی است.

رییس بنیاد سعدی ادامه داد: شاید بسیاری از اهل علم و ادب ندانند که از مولانا غیر از مثنوی، دیوان شمس، فیه ما فیه و مجالس سبعه، مجموعه نامه‌هایی هم موجود بوده است.. این نامه‌ها در قدیم گردآوری شده که حدود ۱۵۰ نامه، در کتابخانه‌های ترکیه بوده و در ۱۰۰ سال پیش تصحیح و به چاپ رسیده است.

حداد عادل گفت: در ایران نیز چندین بار به چاپ رسیده و چاپ انتقادی و دانشگاهی این نامه‌ها با تصحیح دکتر توفیق سبحانی بوده و توسط مرکز نشر دانشگاهی چاپ شده است. بنده نیز گزیده‌ای از این نامه‌ها را که حاوی ۶۵ نامه است با شرح و توضیح لغات و عبارات مشکل، همراه با یک مقدمه‌ای ۱۳۰ صفحه‌ای منتشر کرده ام که می‌تواند کتاب درسی در مقطع کارشناسی ارشد برای رشته‌های ادبیات فارسی باشد.

وی تصریح کرد: نثر مولانا نثری شیوا، شیرین و فنی است و آداب نامه نگاری به درستی در آن رعایت شده و به سبک دوران مولانا، پر از القاب متناسب با مخاطب نامه است. ولی دو نکته مهم دراین مکتوبات وجود دارد. یکی نثر جاندار مولانا است که با اشعار دلپذیر و تک بیت‌های فارسی، عربی و ضرب المثل‌ها همراه شده و برای اهل ادب می‌تواند بسیار آموزنده باشد.

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: از سوی دیگر این نامه‌ها سندی مهم برای معرفی اوضاع و احوال اجتماعی زمان مولانا است، زیرا مولانا شخصی معتبری بوده که به اصطلاح عامیانه ٱمرای وقت خط او را می‌خواندند و عامه مردم مشکلات و گرفتاری‌های خود را با او مطرح می‌کردند. مولانا نیز این تقاضا‌ها را به اولیای امور منعکس می‌کرد؛ در خلال این نامه‌ها اوضاع و احوال آن روزگار و مناسبت‌های بین اشخاص در این نامه‌ها مطرح شده که بسیار خواندنی است. همچنین در این نامه‌ها و مکتوبات می‌توانیم به احوالات شخصی مولانا و خانواده او پی ببریم. یکی از خواندنی‌ترین نامه ها، نامه‌ای است که مولانا به عروس خود نوشته و درباره اختلاف او با پسرش صحبت کرده است که مجموع این نوشته‌ها به هیچ وجه در سایر آثار مولانا یافت نمی‌شود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه صحبت‌های خود از علاقه اش به مطالعه کتاب‌های تاریخی سخن گفت و افزود: و گفت: خواندن کتاب‌های تاریخی از حیث آگاهی نسبت به گذشته تاریخی و تصمیم گیری درباره آینده اهمیت دارد. به همین دلیل بر خواندن کتاب‌های تاریخی تاکید دارم.

وی اظهارداشت: سلسله کتاب‌های «روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه قاجار» از جمله کتاب‌ها در باب خواندن تاریخ است که خواندن آن را پیشنهاد می‌کنم. ناصرالدین شاه حدود ۵۰ سال بر ایران حکومت کرد. سلطنت او از سال ۱۲۶۴ ه. قمری تا ۱۳۱۳ ه. قمری آغاز و به پایان رسیده است. دوره حکومت او مصادف بود با زمانی که اروپا از جهت علمی، صنعتی و اقتصادی و همچنین در ابعاد نظامی در حال رشد بوده و دوران استعماری بوده است.

حداد عادل افزود: ناصرالدین شاه از زمان به قدرت رسیدن تا سه روز قبل از ترور، یادداشت‌های روزانه می‌نوشته که مجموع آن حدود ۱۰ هزار صفحه یادداشت روزانه بوده است و برای خواننده جالب خواهد بود. بسیاری از افراد کنجکاو هستند که بدانند شاهان چطور زندگی می‌کردند. دانستن این موضوع که شاهانِ به اصطلاح قرون وسطایی چطور زندگی می‌کردند و زیست شاهان و مردم چه تفاوت‌هایی با هم داشته است خواندنی است. چون ما در انقلاب و جمهوری اسلامی انتظار داریم بین حاکمان و روسای کشور فرقی نباشد و عموما هم همینطور است و انتظار مردم هم همین است و ما برای همین منظور انقلاب کردیم، اما در گذشته وضعیت بسیار متفاوت بوده است.

نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی افزود: به اعتقاد من خواندن یادداشت‌های چند هزار صفحه‌ای ناصرالدین شاه برای کسانی که دوست دارند بدانند شاهانِ چگونه زیسته اند، جالب و جذاب خواهد بود و بنده این مجموعه را به طور کامل خوانده ام و بر آن یادداشت‌ها و حواشی نوشته ام. این کتاب تصحیح‌های مختلفی دارد، اما مجید عبدامین بسیار دقیق و فنی آنرا تصحیح کرده است. اهمیت این کتاب تنها داشتن تصویری از زندگی کاخ نشینی نیست، بلکه این موضوع اهمیت دارد تا بدانیم پادشاهی مثل ناصرالدین شاه که مهمترین پادشاه قاجار است و در حساس‌ترین زمان این سلسله حکومت کرده؛ دارای چه شخصیت، تفکر و جهانی بینی بوده و یا اساسا کار‌های مورد علاقه او چه بوده است.

حداد عادل گفت: ناصرالدین شاه نزدیک به ۶۰ تا ۷۰ درصد از یادداشت‌های روزانه خود را به شکار، شکارگاه و مسائل ملال آوری از این دست اختصاص داده، اما بخش دیگر یعنی دریافت نگاه او درباره نظام اداری، حوادث تاریخی و دیدگاه‌های ناصرالدین شاه درباره شخصیت‌های مختلف مانند میرزای شیرازی، سید جمال، آداب و رسوم، عزل و نصب رجال و نوع نگارش و قلم ناصرالدین شاه مهم است؛ که در این مجموعه آورده شده است.

وی تاکید کرد: به اعتقاد من یادداشت‌های روزانه یک سند معتبر به شمار می‌آید و خواندن این کتاب را برای هر فردی که علاقه‌مند است تاریخ معاصر را بشناسد و بشناساند و درباره زندگی شاهان بداند؛ توصیه می‌کنم.

نویسنده کتاب «استاد سخن» افزود: یکی دیگر از کتاب‌های مهم در حوزه تاریخ، اثر دوجلدی «شرح زندگانی من» (تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه) است. مولف این کتاب شخصیتی محترم به نام عبدالله مستوفی است و به نظرمن این کتاب یکی از بهترین آثار در حوزه زندگینامه به زبان فارسی است و از جنبه‌های مختلف این کتاب خواندنی است. کتاب «شرح زندگانی من» از حیث نگارش و نثر فارسی یک نمونه عالی در ادبیات و زبان فارسی در دوران معاصر به شمار می‌رود.

رییس فرهنگستان ادب فارسی اظهار داشت: این اثر خود را از قید و بند و تکلف‌ها و تصنع‌های نثر قاجاری رها کرده است. مهم است که بدانیم علامه قزوینی درباره نثر این کتاب چه گفته است؛ علامه قزوینی گفته: «در این عصر ما بلکه در عصور متقدمه من نویسنده‌ای به این شیرینی و به این جذابی و به این گیرندگی هر چه فکر می‌کنم سراغ ندارم». علامه قزوینی فردی است که از شخصیت‌ها بی دلیل تعریف نمی‌کند و بسیار مستند، مدلل و محتاط درباره افراد صحبت می‌کند و زمانی که علامه قزوینی چنین تعریفی از نثر مستوفی می‌کند حتما نثر او شیرین و پخته است.

وی ادامه داد: عبدالله به یک خانواده مستوفی تعلق داشت یعنی اجداد او از کسانی بودند که از زمان تاسیس سلسله قاجار امور مالی این سلطنت را برعهده داشت، بنابراین عبدالله مستوفی در خانواده‌ای دیوانی بزرگ شده بود و این فرصت را داشته که در دوره همه شاهان قاجار و پهلوی اول و اوایل حکومت پهلوی دوم زندگی کند. مستوفی نظاره گر تغییر و تحولات در ادوار مختلف بوده است.

حدادعادل افزود: نویسنده کتاب «شرح زندگانی من» به تغییراتی که در دنیا در وجوه مختلف در حال رخ دادن بوده، توجه کرده است. او به آداب و رسوم، نظام‌های اداری، روش‌های کشورداری و امور اجتماعی، سنت‌ها و اخلاق واقف بود و به طور مبسوط درباره این تغییرات نوشته است. در واقع مستوفی فردی است که در مفصل این تغییر ایستاده و از یک سو به دنیای قدیم تعلق داشت و از سوی دیگر یک پا در دنیای جدید داشت و براساس خودآگاهی‌هایی که داشت و آگاهی‌هایی که از جریان امور کسب کرده بود سعی کرده گزارشی از آنچه درحال تغییر است؛ ارائه دهد. او به خصوص اطلاعات سودمندی درباره شخصیت هایی، چون امیر کبیر، حاج میرزا آقاسی، پادشاهان، نظام‌های اداری، مالی و ... به دست می‌دهد. مستوفی همچنین در این کتاب اطلاعات مفیدی درباره فرهنگ عامه مطرح کرده است. این کتاب بار‌ها چاپ شده و خواندن آن را به همه توصیه می‌کنم.

رییس اسبق مجلس شورای اسلامی در ادامه مطالعه یادداشت‌های روزانه محمدعلی فروغی را در «پویش کتابخوانی ملی» پیشنهاد کرد و گفت: این کتاب قبل از انقلاب در دسترس نبوده و فقط خاندان فروغی به این نوشته‌ها دسترسی داشته اند، اما بعد از انقلاب چاپ شده و این یادداشت‌ها یک کتاب دو جلدی است که جلد اول آن به نگارش خاطرات روزانه فروغی از سفرش با هیات ایرانی برای حضور در کنفرانس صلح پاریس اختصاص دارد. در این کنفرانس قرار بود این هیات از حقوق ایران در جهان دفاع کند. فروغی در این یادداشت‌ها نشان داده که دولت‌هایی مثل انگلیس، فرانسه و آمریکا که سردمدار این کنفرانس بودند چگونه با ایرانِ ضعیف شده برخورد کردند و چگونه رجال آلوده درحکومت مرکزی با انگلیس‌ها همراه بودند و در نهایت انگلیس‌ها پشت ایران را خالی کردند؛ در واقع این یادداشت‌ها جایگاه ایران در عرصه بین الملل در آن زمان را نشان می‌دهد.

نویسنده کتاب «تاریخ و تاریخ نگاری» اضافه کرد: البته بنده از جهت مشی سیاسی موافق فروغی نیستم. بلکه منتقد مشی سیاسی او هستم. ولی انکار نمی‌کنم که فروغی یکی از موثرین چهره‌ها از دوران مشروطیت تا سال ۱۳۲۱ یعنی سالی است که فوت کرد. او نه تنها در عرصه سیاست بلکه در عرصه علم و ادب نیز از چهره‌های موثر بوده است. نثر فروغی بسیار نمونه است یعنی کتاب‌های او مثل «سیر حکمت در اروپا» کتاب مرجع شده است.

رئیس فرهنگستان ادب فارسی بیان کرد: جلد دوم این کتاب، یادداشت‌های او از سال ۱۲۹۳ تا ۱۳۲۰ هجری شمسی را در برمی گیرد. در این یادداشت‌ها فروغی تعریف می‌کند که وقتی از پاریس برگشته چه اتفاق‌هایی رخ داده و بیان می‌کند که کودتای رضاخانی می‌شود و بعد هم وزیر و نخست وزیر می‌شود. در این بین فراز و فرود‌های سیاسی و تاریخی رخ می‌دهد که در نهایت مغضوب و خانه نشین می‌شود، ولی بعد در کنار محمدرضا شاه می‌ایستد و به او کمک می‌کند، اما باز هم کنار گذاشته می‌شود.

وی ادامه داد: به نظرمن مطالعه یادداشت‌های روزانه فروغی برای افرادی که به دلیل فراماسونری بودن و کوتاه آمدن فروغی در برابر رضاخان، با او مشکل داشته باشند و همچنین برای افرادی که موافق او باشند و دلایلی برای توجیه رفتار او دارند؛ خواندنی است. مطالعه یادداشت‌های روزانه فروغی برای کسانی که می‌خواهند تاریخ معاصر را بشناسند به خصوص تاریخ اواخر قاجاریه و پهلوی اول و اوایل پهلوی دوم را بدانند توصیه می‌کنم.

حدادعادل خاطرنشان کرد: امیدوارم این پویش که توسط کتابخانه ملی در حال انجام است موجب ترویج کتابخوانی به خصوص در جوان‌ها شود؛ و انگیزه‌ای برای آن‌ها شوند تا به جای دیدن تلویزیون و خواندن پیام‌های کوتاه در فضای مجازی کتاب بخوانند.