به گزارش خبرنگار موسیقی خبرگزاری موج، در ابتدای آئین رونمایی از آلبوم ردیف میرزاعبدالله برای تار و سه تار اجرای استاد داریوش طلایی، استاد مجید کیانی نوازنده پیشکسوت سنتور در پیامی ویدئویی گفت: خوشحالم از اینکه در زمان ما آلبومی از ردیف میرزا عبدالله آن هم با ساز تار و اجرای استاد طلایی در حال انتشار است.

این هنرمند ادامه داد: همانطور که می دانید ما در فرهنگ موسیقیایی‌مان دو نوع موسیقی داریم که یکی موسیقی نواحی است و دیگری موسیقی دستگاهی ردیف است که می تواند همچون زبان فارسی همه مناطق را پوشش دهد و حتی در ایران بزرگ فرهنگی شبیه یک موسیقی ملی عمل می کند.

وی افزود: ردیف میرزا عبدالله قبلاً توسط دو ردیفخوان برومند اجرا شده اما این ردیف همیشه یک حالت روزامد و بداهه در دل خود دارد. البته ما می توانیم بداهه را به صورت ردیف ننوازیم اما نمی تواند از اصالت خود دور شود. انگاره هایی که در موسیقی ردیف داریم همه از گذشته ای دور و به صورت سینه به سینه به ما رسیده است.

این نوازنده شهیر ادامه داد: این نوع موسیقی جدید نیست اما چون «روایتی» است بسیار نو و امروزین می نماید. به نظر من خیلی خوب است ردیف‌ها با سازهای مختلف و یا حتی آواز این ردیف ها اجرا شوند اما مشروط بر اینکه این کار به درستی و توسط کسانی که  نزد اساتید مطرح آموزش دیده باشند انجام شود.

این استاد موسیقی تاکید کرد: ردیف اجرا شده در این آلبوم اصیل و با اسلوب بسیار صحیح است چرا که نوازنده اش اساتید بسیار خوبی را دیده است. این آلبوم بروشوری مختصر اما بسیار کامل را همراه خود دارد که می تواند برای بهتر شنیدن و حتی آموزش بسیار به کار آید.

ویژگی های داریوش طلایی از زبان شاگردش

در ادامه این مراسم، احمد رجبی از اساتید فلسفه و شاگردان داریوش طلایی گفت: من افتخار شاگردی استاد را از سال ۱۳۸۵ تا اندکی پیش از شیوع کرونا داشته ام. پیش از اینکه خدمت ایشان برسم به طور سنتی و شفاهی ردیف میرزاعبدالله را بلد بودم اما ایشان با نگرشی نو به موسیقی ایرانی داشتند وجه متفاوتی را آموزش می دادند و مباحث تئوری و عملی را توامان مطرح می کردند.

وی افزود: استاد طلایی از همه اساتید و مرجع های سنتی که راویان ردیف های آوازی بودند آموخته بودند. ایشان معتقد بودند باید نگاه جامع‌تری به ردیف داشته باشیم. ساختار اصیل مودال موسیقی ایرانی را به صورت چهاردانگ پایه تدریس می کردند. شیوه های مرکب نوازی را به صورت عملی آموزش می دادند. هم در بخش نت نویسی تحلیلی کتاب‌شان این نکات را آورده اند و هم به صورت شفاهی این مطالب را توضیح می دادند و امکان‌ها و نقاطی که دست نوازنده را برای خلاقیت باز می گذارد را به خوبی بیان می کردند.

رجبی ادامه داد: بحث مهم دیگری که هم در کتاب‌شان مطرح شده و در کلاس هم به آن می پرداختند، کشش‌های زمانی و ریتم است. در مورد گوشه ها هم تاکید می کردند که در ردیف گوشه اصلی را در چند نت بیان کنید. تاکید داشتند که خودمان را محدود نکنیم. در تار و سه تار تاکیدهای ویژه ای داشتند. 

آشفتگی موسیقی ایرانی از نگاه استاد

در پایان این شاگرد استاد طلایی اظهار داشت: زمانی که خدمت استاد می رسیم، ایشان بیان می کنند که امروزه موسیقی ایرانی درگیر سردرگمی و آشفتگی شناختی و فرهنگی است و ما نمی دانیم که آنچه که به ما رسیده را چگونه استفاده و حفظ کنیم. هنرمند و استاد این موسیقی در مقام یک مفسر است که موسیقی ایرانی را از نو تفسیر می کند و خلاقیت بر اساس ساختار انعطاف پذیرش شکل می گیرد. کاری که هنرمند ما باید انجام دهد این است که مفسر از کل موسیقی ما باشد تاریک جهان فرهنگی جدیدی را باز کند.

در ادامه شاهد علیزاده، نسترن گیو، کیارش روزبهانی و آناهیتا رمضانی و علی رحیمی (نوازنده تنبک)  که از شاگردان استاد طلایی بودند قطعاتی را اجرا کردند. 

پژمان تدین از موسیقیدانان ایرانی ساکن ایتالیا گفت: خیلی سال پیش وقتی که کتاب تحلیل نت استاد طلایی را دیدم و متوجه شدم که هنرجویان اروپایی با این روش رابطه بهتری دارند انگار عصاره موسیقی ما را در جملاتش بیان کرده‌اند که شاید از تجربه زیست در اروپا و آمریکای ایشان برآمده باشد.

وی با بیان اینکه در مقابل کسانی که درک موسیقی ما برایشان سخت است مجبوریم روشمان را تغییر دهیم تصریح کرد: بعضی از تزئیناتی که در ردیف ها وجود دارد سلایق شخصی اساتید است و ما باید سعی کنیم که جملات و اصول ردیف را باید معرفی کنیم. از ویژگی های دیگر کتاب استاد طلایی این است که سازهای دیگر از جمله سازهای کششی خیلی راحت می توانند از این کتاب استفاده کنند.

این موزیسین ایرانی در ادامه اظهار داشت: بهترین روش آموزش موسیقی ما روش سینه به سینه است اما آیا مطمئن هستیم که این روش برای یک اروپائی هم مناسب است؟ 

وی در ادامه گفت: تصمیم گرفته ام براساس روش این کتاب، ردیف میرزاعبدالله را برای ساز عود هم اجرا کنم که استاد طلائی هم در جریان هستند و به من کمک می کنند.

تدین در ادامه بر لزوم گوش کردن آثار صوتی با کیفیت و صحیح گفت: این مهم است که سابقه شنیداری ما نسبت به ردیف غنی باشد تا بتوانیم ردیف ها را به درستی انجام دهیم.

ردیف دستور زبان موسیقی ایرانی است

در پایان این مراسم استاد داریوش طلایی گفت: من از کلاس پنجم ابتدایی به هنرستان .... رفته بودم و در نزد بهترین استادان همچون استاد معروفی، استاد شهنازی و ... ردیف موسیقی ایرانی هر آنچه که در مورد تار آموخته بودم و نواخته بودم. سال ۱۳۵۰ بود که بالاترین نمره یعنی ۲۰ فارغ التحصیل شدم و فکر می کردم که دیگر چیزی برای آموختن در این زمینه وجود ندارد اما از وقتی وارد دانشگاه شدم تا امروز که دقیقا پنجاه سال می گذرد لحظه ای نبوده که بر روی ردیف و موسیقی ایران کار و پژوهش نکنم!

وی افزود: در ابتدا موسیقی می زدیم برای اینکه تکنیک بلد باشیم اما بعد با افرادی آشنا شدم که آغازش با استاد نورعلی برومند بود. دکتر صفوت در مورد موسیقی ایرانی و ارتباطش با معنویت به من آموخت. در مرکز حفظ و اشاعه با استاد دوامی و فروتن و ... آشنا شدم. دیگر بحث‌ها تکنیک ظاهری و دانستن مطالب ساده و سطحی نبود.

این استاد موسیقی ادامه داد: غیر از اساتید موسیقی سنتی که جریان های مختلفی همچون موسیقی کلاسیک و نوین وجود داشت در دانشگاه برای اولین بار اتنوموزیکولوژی مطرح شده بود.

سواد در موسیقی یعنی چه؟

این مدرس دانشگاه ادامه داد: تفاوت کسی که متفاوت می نوازد با کسی که اشتباه می نوازد چیست؟ تفاوت در سواد است. این سواد چگونه تعریف می شود. بی سوادها در این مورد نمی توانند صحبت کنند ولی با سواد ها هم با هم صحبت نمی کنند که یک مشکل اساسی است. ما اگر قائل به این هستیم که موسیقی ایران داریم شاخصه های آن چیست؟ ما حتی با موسیقی هم ریشه و همسایه خود فرق می گذاریم. آن چیزی که در اختیار داریم روایات شفاهی و تعدادی صفحه های ضبط شده است. وقتی به قبل بر می گردیم می رسیم به میرزاعبدالله و از قبل‌تر از چیزی در اختیار نداریم.

وی با اشاره به پیشینه آموزش موسیقی ایرانی گفت: بر خلاف موسیقی سایر کشورها موسیقی ایرانی بافت نزدیکی به موسیقی‌های محلی ما دارد.زمانی کلاس آزاد موسیقی رایج شده بود و این باعث شده بوده که کسانی مثل خانواده فراهانی که میرزاعبدالله فرزندشان بوده کلاسی تاسیس کرده بودند و گوشه های موسیقی که به نظر من باستانی هستند را جمع کرده بودند و آموزش می دادند. ردیف ادبیات (دستور زبان) موسیقی ما است و این با زحمت اساتید جمع آوری شده و به شاگردانشان منتقل شده است که این به یک اخلاق موسیقیایی هم تبدیل شده است.

طلایی به انگیزه اش برای تالیف کتاب های آموزشی و انتشار آلبوم ردیف میرزا عبدالله گفت:  بر اساس یک دین و وظیفه ای طی پنجاه سال گذشته سعی کردم یک بُعد جهانی به موسیقی ایرانی بدهم و از رمزآلود بودن درش بیاورم. کتاب نگرشی نو، تحلیل نوت نویسی و ... را نوشتم و بر مبنای سواد موسیقی ایرانی این مجموعه را فراهم آوردم. تا مشخص شود که چه چیزی ثابت است و چه چیزی متغیر است.

وی افزود: اولین بار این ردیف را با سه تار اجرا کردم و با کتاب نگرشی نو در چند حلقه نوار کاست در اختیار مخاطب قرار دادم. سعی کردم استاندارد باشد تا مخاطب سردرگم نشود.کتاب نگرشی نو را زمانی که در سیاتل آمریکا بودم نوشتم برای اینکه این فرهنگ را به نقاط دیگر دنیا منتقل کنند.

در پایان این مراسم از آلبوم ردیف میرزا عبدالله رونمایی شد.