به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج، نظام بانکی ایران همچنان با چالش های زیادی روبروست، از یک سو درگیر بنگاه داری هستند و از سوی دیگری بسیاری از بانک ها همچون سرمایه، آینده و ... ورشکسته هستند.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج با اشاره به اینکه بانک‌داری اسلامی از ابتدای سال ۶۳ به بانکها ابلاغ شده است، گفت: با وجودی که نزدیک به ۳۸ سال از ابلاغ مصوبه بانکداری اسلامی می‌گذرد ما هنوز شاهد عدم اجرای آن هستیم و همواره فقها نسبت به عملکرد بانکها ایراد گرفته و وزارت اقتصاد و  روسای بانک مرکزی هم نتوانسته اند به چالش نظام بانکداری اسلامی در ایران کمک کنند.

بیشتر بخوانید؛

راهکار مهار ابر تورم در ایران کاهش بودجه نهادهای غیراقتصادی

علی‌اکبر نیکو اقبال با بیان اینکه قبل از انقلاب بارها این نکته مطرح می‌شد که ربا در اسلام حرام است. افزود: بعد از انقلاب هم، بانکداری اسلامی در دستور کار متولیان امور قرار گرفت تا طرح و مدلی تدوین شود تا در آن خبری از «ربا» نباشد. همان زمان جمعی از اقتصاددانان و اشخاص ذیصلاح موظف شدند یک چارچوب اصولی را تدوین کنند این طرح و برنامه بعد از تدوین به بانکها ابلاغ شد اما همچنان ربا به عنوان یک اصل بدیهی در ساختار بانکی در کشور مشاهده می‌شود.

بانکداری بدون ربا نتوانست قابلیت اجرا پیدا کند

او با بیان اینکه تنظیمات و مقررات بانکداری بدون ربا نتوانست قابلیت اجرا پیدا کند، اظهار کرد: حتی سوءاستفاده از آن موجب شد تا ربا عملا در تمام جهات و جریان های نظام بانکی رسوخ پیدا کند زیرا در ابتدا مقرر شده بود که نرخ بهره یا سود بانکی سپرده گذاران به صورت علی الحساب در نظر گرفته شود تا سود یک سال فعالیت های بانکی محاسبه و سپس نرخ سود برای سپرده گذاران مشخص شود و از آنجایی که در محاسبه سود و زیان بانک ها ضروری بود که مخارج و در آمدهای سالانه بانک ها از قبیل مخارج پرسنلی،  خرید لوازم و سهام و سایر سرمایه گذاری ها،  اعطای وام با نرخ ها و سررسیدهای مختلف،  مطالبات مشکوک الوصول و غیره محاسبه و سود ناخالص محاسبه شود تا پس از کسر استهلاک و ذخیره گیری، سود قابل توزیع برای سهامداران و بهره بانکی برای سپرده گذاران قابل محاسبه و پرداخت گردد، این طرح عقیم ماند.

او افزود: اعتبارات پرداختی بانکی با نرخ ها و سررسیدهای مختلف و محاسبه سود آنها از قبل یا اعطای تسهیلات تکلیفی دولت و حتی اعطای وامهای بانکی غیر قابل وصول به علت فقدان ضمانت یا حتی دریافت وام با نامها و مدارک مجعول و پس ندادن آنها مانع کار می شد و از طرف دیگر ما شاهد اختصاص سود بسیار زیاد بانک ها برای اعطای برخی از تسهیلات بودیم که برخی تولیدکنندگان به خاطر استیصال، درماندگی و اجتناب از ورشکستگی مجبور به پزیرش آن بوده اند.

نیکو اقبال با تاکید بر اینکه بانک مرکزی هم همواره در حال چاپ پول و افزایش نقدینگی و ایجاد تورم بوده است، گفت: کلا بانک مرکزی سهم بزرگی در ایجاد رانت و ربا خواری چه به صورت افزایش درآمد ثروتمندان و چه به صورت فقیرتر شدن فقرا داشته است. این پول و ثروت ها متعلق به بیت‌المال است و با اصول اسلامی و ربا به هیچ وجه سازگاری ندارد.

ثبات اقتصادی و ثبات پولی با هم پیوندی ناگسستنی دارند

او افزود: این پول است که سرنوشت یک ملت را رقم می زند. پول می تواند هم سعادت یک ملت را رقم بزند و هم شقاوت و بدبختی یک جامعه را به وجود آورد. دانشمندانی هم به این امر مهم تاکید کرده اند که ثبات اقتصادی مهمترین عامل تولیدی است که حتی از سرمایه،  تکنولوژی،  نیروی کار و منابع طبیعی هم مهمتر است. ثبات اقتصادی و ثبات پولی که با هم پیوندی ناگسستنی دارند بنابراین تداوم سیاستهای گذشته بانک مرکزی در ایران، عواقب و نتایجی را به همراه می آورد که در چند دهه گذشته به همراه آورده است یعنی گرانی،  تورم، کاهش ارزش پول ملی، کاهش رشد اقتصادی و بیکاری و فقر اکثریتی از مردم ایران.

او با تاکید بر اینکه در نهایت هر بانک و نظام بانکی و حتی دولت به عنوان یک مجموعه باشد، گفت: از آنجا که کسب سود به خودی خود بد نیست زیرا انگیزه کسب درامد و فعالیت بیشتر را نشانه گیری می نماید ولی با اینحال ممکن است سوال نمائید پس کسب درآمد حلال و غیر حلال چیست؟ نرخ یا قیمت بازار تنها علامت دهنده به تولیدکنندگان و مصرف کنندگان است. این علامت به تولید کنندگان می گوید برو جهت سود بیشتر، باز هم بیشتر تولید کن و به مصرف کننده هم علامت می دهد که بیشتر صرفه جویی کن.  اینجاست که ما به سمت تعادل اقتصادی و بهبود شرایط معیشت حرکت می کنیم. متاسفانه بانکداری ما فاصله نجومی با بانکداری خوب و اسلامی پیدا کرده است.