بحران فرهنگی، بزرگ‌ترین بحران منطقه آزاد قشم/فرهنگ و ارشاد قشم شترمرغ است
افتادن مسئولیت فرهنگ و ارشاد قشم بر گردن سازمان منطقه آزاد باعث دور شدن این اداره از اهداف وزارتخانه و مغفول ماندن ظرفیت‌های فرهنگی و هنری شده است.
به گزارش خبرگزاری موج هرمزگان، سازمان منطقه آزاد قشم در ادوار مختلف همواره حیاط‌خلوتی برای دولت‌ها بوده است؛ چه در تأمین بودجه‌ها و چه در هزینه‌کرد درآمدهای این به‌ظاهر غول اقتصادی کشور و چه در بحث انتصاب‌ها.
این گزاره آسیب‌شناسی، تنها بخشی از همه آن چیزی است که ناظران جریان توسعه پایدار چه در میان نخبگان جامعه محلی و چه در میان صاحب‌نظران ملی و دغدغه مندان عرصه پایشگری مناطق آزاد و ویژه اقتصادی بر آن اجماع نظر و اذعان همگانی دارند.
علت ریشه‌ای این چالش هم به دلیل نبود رسانه‌های آزاد و مستقل در منطقه آزاد قشم است که کمترین میزان شفافیت در عملکردها دیده می‌شود؛ تازه بعد از تغییر دولت‌هاست که تشت‌ها از بام می‌افتند و پرونده‌های قطور مفاسد اقتصادی مدیران ارشد در دادگاه‌های بندرعباس گشوده می‌شود. پروسه‌ای که جز تحمیل هزینه و باری گران هیچ عایدی برای مردم و کشور ندارد.
بدتر از این‌ها، هر بار با تغییر مدیران ارشد سازمان، نیروهایی در قامت مدیر و معاون از شهرها و استان‌های مختلف به قشم می‌آیند و بر انباشت مدیران سابق و نیروهایی که از دولت‌های قبل مانده‌اند، می‌افزاید. انباشت نیروها و مدیرانی که بی‌هیچ تجربه و تخصصی و صرفاً با انگیزه‌های سیاسی و سفارشی به استخدام رسمی یا غیررسمی درآمده‌اند.
این موضوع، سال‌هاست که باعث پیدایش پدیده‌ای تحت عنوان حقوق‌بگیران بیکار در منطقه آزاد شده است که تنها پاسخی است به سفارش جریان‌های سیاسی یا مذهبی، احزاب یا گروه‌هایی که احیاناً دولت یا مدیران ارشد سازمان و دبیرخانه، در جایی یا موضوعی مدیون سفارش‌دهندگان هستند؛ یعنی سرنوشت منطقه آزاد تجاری و اقتصادی که قرار بود با مناطق آزاد تجاری دنیا رقابت کند امروز تبدیل شده است به محلی برای ادای دین مسئولین به همدیگر.
برای نمونه اگر به معاونت فرهنگی، اجتماعی و گردشگری منطقه آزاد قشم نگاه کنیم، خواهیم دید که از صدر تا ذیل مدیران و گماشتگان جدید این معاونت فاقد هرگونه تخصص و تجربه تمام‌عیار در حوزه‌های مربوطه هستند. علاوه بر همه این سوءجریان‌ها نگرانی‌ها وقتی بیشتر می‌شود که برخی ادارات در سال‌های گذشته بر اساس برنامه ششم توسعه به منطقه آزاد تفویض اختیار شده است و سرنوشت اداره کل‌های مهمی که در استان‌های دیگر نقش پررنگی در توسعه کشور دارند، در قشم قربانی چنین جریان‌هایی شده است.
از این ادارات اگر برای نمونه تنها به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی منطقه آزاد قشم به‌عنوان مشتی از خروار نگاه کنیم خواهیم دید که چه جفایی بر این ادارات و اقشار تحت پوشش آن رفته است.
در اوایل دهه نود، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی قشم تبدیل به مدیریت ویژه شد و خیلی زود به اداره کل ارتقاء یافت و به‌طور کامل از اداره کل استان هرمزگان جدا شد. ارتقایی که همان وقت با واکنش افکار عمومی مواجه شد و هنرمندان و نویسندگان جزیره انتقادهایی مطرح کردند.
در حالی این اتفاق در منطقه آزاد قشم رقم خورد که این اداره فاقد ساختاری اداری در شأن یک اداره کل استانی بود و منطقه آزاد با ادعای ارتقای این اداره مسئولیت آن را تحویل گرفت. اگرچه در فرازوفرودهایی در آن سال‌ها بعضاً به‌واسطه حضور مدیران مجرب و متخصص در رأس معاونت فرهنگی و اداره کل فرهنگ و ارشاد پاسخ خوبی به افکار عمومی داده شد و بعضاً خوب درخشید؛ اما در بیشتر دوره‌ها به‌ویژه حال حاضر در رکود کامل فرو رفته تا جایی که به‌عنوان یک واحد مدیریتی زیرمجموعه معاونت فرهنگی، اجتماعی و گردشگری در آمده است و به مدیرکل آن مثل یک کارمند جزء معاونت فرهنگی نگاه می‌شود و برنامه‌ها و اهدافی که سیاست‌های ابلاغی دولت برای این اداره کل در استان‌ها در نظر گرفته، در اینجا کاملاً نادیده گرفته می‌شود.
از این جهت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی منطقه آزاد قشم به بهانه تفویض اختیار به منطقه آزاد از برخی از بودجه‌ها و حمایت‌های اساسی وزارتخانه متبوع، محروم مانده است و به‌درستی نمی‌تواند نقش یک اداره کل استانی را ایفا کند و از سوی دیگر با نگاه تحقیرآمیز معاونت فرهنگی سازمان به این اداره کل که به‌عنوان یک واحد مدیریتی زیرمجموعه خود می‌داند، شأن و جایگاه مدیرکل این اداره و نویسندگان و هنرمندان جزیره را پایین آورده تا جایی که باید گفت بحران فرهنگی، بزرگ‌ترین بحران منطقه آزاد قشم است.
بیشتر بخوانید:
لزوم روان‌سازی ترافیک در اسکله پهل و لافت
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به خاطر تفویض اختیار این اداره به منطقه آزاد ظاهراً طبق قانون برخی از ردیف بودجه‌های خود را از این اداره دریغ می‌کند، از سوی دیگر سازمان منطقه آزاد نیز به دلیل صدور حکم مدیرکلی این اداره از سوی وزیر و انتسابات دیگر آن به وزارتخانه، در تخصیص تسهیلات و بودجه‌های لازم به این اداره کل کوتاهی می‌کند؛ اوضاع وقتی بدتر می‌شود که مدیران و معاونانی به شیوه سفارشی و فاقد هرگونه تجربه و تخصص لازم در رأس مجموعه‌ای قرار می‌گیرند که قرار است به جای وزیر ارشاد برای یک اداره کل تصمیم‌گیری کنند و دقیقاً نمی‌دانند باید چه کار کنند و از این جهت تقصیری هم شاید متوجه آن‌ها نیست.
به‌عنوان نکته پایانی باید گفت که مدیرکل این اداره نه می‌تواند مثل یک اداره کل استانی مستقلاً برنامه‌های دولت و سیاست‌های ابلاغی وزارتخانه متبوع را اجرا کند و نه از سوی منطقه آزاد محلی از اعراب دارد؛ به‌طوری‌که دقیقاً مصداق این ضرب‌المثل شیرین فارسی در خصوص شترمرغ شده است که این موجود نه می‌تواند مثل پرنده بپرد و نه می‌تواند مثل شتر بار ببرد؛ و این جفا بیش از هر چیزی بر نویسندگان، هنرمندان و اصحاب فرهنگ و هنر جزیره وارد شده است.
ارسال نظر