به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، جاده ابریشم برای همه ما ایرانی‌ها آشناست. یک شاهراه حیاتی و سودآور که از گذشته تا به امروز توجهات را به خود معطوف کرده است و حتی سبب افزایش ثروت برخی کشورها شده است .

اما مدتی است زمزمه ایجاد یک شاهراه جدید به گوش می رسد و حتی حذف نام ایران از میان کشورهایی که در این شاهراه کهن سهیم بودند.

ماجرا از چه قرار است؟!

معرفی جاده ابریشم

جادهٔ ابریشم یا همان راه ابریشم در واقع یک شبکه‌ای است از راه‌های به‌هم‌پیوسته‌ که با هدف بازرگانی در آسیا بوجود آمده است و توانست خاور و باختر و جنوب آسیا را به هم و به شمال آفریقا و خاور اروپا پیوند دهد.

در حقیقت این‌جاده، مسیری است که تا سدهٔ پانزدهم میلادی به‌مدت ۱٬۷۰۰ سال، بزرگ‌ترین شبکهٔ بازرگانی دنیا محسوب می‌شد.

جالب است بدانید، یکی از مهم‌ترین قسمت نوار شمالی ایران که جادهٔ ابریشم از آن می‌گذشت از نوار ساحلی ایران از شهر جرجان نیز عبور می‌کرد و به سمت گیلان می‌رفت و از آن سمت از ایران خارج می‌شد.

جادهٔ ابریشم نو

اما پس از این شاهراه بین المللی قدیمی، درست در در ۱۶ مهٔ سال ۲۰۱۷ بود که در مراسمی با حضور روسای نزدیک به ۳۰ کشور جهان در چین، جادهٔ ابریشم نو افتتاح شد.

افتتاح این راه در واقع حکمی بود بمنظور رفع جاه‌طلبی‌های اقتصادی بیشتر و هموار کردن راه چین!

جادهٔ ابریشم نو میتوانست امکانی جدید را در اختیار کشورهایی قرار دهد که در مسیر آن قرار گرفته‌اند تا تجارت خود را در آسیا، اروپا و آفریقا بیش از گذشته توسعه دهند.

در آن زمان رئیس‌جمهور چین درباره جاده ابریشم‌جدید اینطور گفته بود که:

در دوره‌ای که کشورها وابسته به یکدیگرند و تهدیدها بی‌وقفه در جهان ادامه دارد. هیچ کشوری به تنهایی ظرفیت و توانایی رویارویی با مشکلات جهانی را ندارد.

از این رو متاسفانه غرب به دلیل ترس از اتصال این مسیر ترانزیت و کم شدن منافع‌اش با ایجاد ناامنی در شمال افغانستان و ایران و سایر کشورهای مسیر جاده ابریشم کارشکنی های بسیاری را در این باره انجام می‌دهد.

زمزمه حذف ایران و روسیه از جاده ابریشم

جنگ اوکراین و روسیه دسترسی به مسیر اصلی کریدور ابریشم که چیــن را از طریــق قزاقســتان و روســیه بــه اروپــا متصــل می‌کــرد بــا مشــکلات بسیاری روبرو کرد.

از این رو تصمیم گرفته شد تا کریدور جدیدی راه اندازی شود تا بتوان زمینه دسترسی چین و آسیای مرکزی از مسیر آذریایجـان بـه ترکیـه و اروپـا را فراهم کرد.

 کریدوری که در آن شاهد حذف ایران و روسیه از جاده ابریشم خواهیم بود.  

براساس گزارش‌هایی که از سوی دولــت قزاقســتان منتشر شده است، گویا حمــل و نقــل کالا از مســیر کریــدور میانــی، کریــدوری جدید که چیـن و آسـیای مرکـزی را بـا عبـور از خـزر و از طریـق آذریایجـان بـه ترکیـه و اروپـا وصـل می‌کنـد در 10 مـاه نخسـت سـال 2022 دارای رشـد 800 درصـدی بوده اسـت و حجـم کالای حمـل و نقـل ریلـی بیـن آذربایجــان و قزاقســتان از ژانویــه تــا اکتبــر 2022 در مجمــوع 950 هزار تــن بــوده اســت.  

البته در این میان‌ باید به این نکته نیز توجه داشت که، پیش از آغاز جنگ اوکراین، مســیر اصلــی کریدورهــای ابریشــم، چیــن از طریــق قزاقســتان و روســیه بــه اروپــا متصــل می‌شد.

این کریدور با شروع جنگ اوکراین و روسیه بــا مشــکلات جــدی مواجــه شــد و در واقع ایــن تحــول، فرصــت خوبی بــرای کشورهای آذربایجــان و ترکیــه ایجــاد کـرد تا  کشـورهای آسـیای مرکـزی اسـتفاده از پتانسـیل ترانزیـت آذربایجـان را بـرای ورود بـه بازارهـای جهانـی در دستور کار خود قرار دادند.

ایـن کریـدور در رقابـت بـا موقعیـت ژئواکونومیـک ایـران، بویـژه کریـدور شـمال- جنـوب و کریـدور چیـن -آسـیای مرکزی-غــرب آســیا قــرار می‌گیــرد و پیشــرفت آن بــه معنــای تضعیــف موقعیــت ژئواکونومیــک ایــران خواهد بود.

دلایل حذف ایران از راه ابریشم جدید

همانطور که پیش از این نیز به آن اشاره کردیم،  این موضوع که کریدورهای ترانزیتی در آینده برای ما درآمدزایی داشته باشند بسیار مهم است و از سوی دیگر نیز ممکن است برای ما موانعی ایجاد کند، کما اینکه برخی کارشناسان بر این موضوع اعتقاد دارند که مسیر کریدور ترکیه-چین طولانی تر و پرهزینه تر از کریدور ایران است، اما برخی دیگر از کارشناسان نیز بر این موضوع تاکید دارند که، قطار باری در این کریدور ۸۵۰۰ کیلومتری ۱۲ روزه سیر می‌کند در حالی که عبور قطار باری چین-اروپا در کریدور ایران خیلی بیشتر زمان می‌برد و این در واقع برای صاحب کالا دافعه ایجاد می‌کند.

کشور چین نیز در حال به روز سازی راه ابریشم خود در قالب «یک کمربند-یک راه» است و این کریدور راه ابریشم چین تنها یک کریدور ترانزیتی نیست و در مسیر خود توسعه‌های فراوانی به همراه خواهد داشت.

اما توجه به این نکته ضروریست که، کشور چین به عنوان یکی از کشورهای موثر در اقتصاد دنیا تعامل نزدیکی با ایران دارد و از آن منظر که کشور ما هم از گذشته‌های دور بخشی از راه ابریشم  در خود جای داده است، ضرورت دارد از این ظرفیت، در توسعه راه ابریشم چین ما نیز بهره مناسبی داشته باشیم.

بیشتر بخوانید:

جاده ابریشم جدید، یک مسیر ریلی، هوایی و زمینی خواهد بود

استقبال از سرمایه‌گذاری در جاده ابریشم با پول‌های ملی

چین ۱۲۴ میلیارد دلار در جاده ابریشم سرمایه‌گذاری می‌کند

همدان بخش مهمی از حافظه تاریخی جاده ابریشم است