به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری موج، «هر چه بیشتر وقتم را به ریاضی اختصاص می دهم، بیشتر به ذوق می آمدم، ریاضیات زیبایی خود را تنها به شاگردان صبور نشان می دهد...ذوق کشف و لذت فهمیدن چیزی جدید، مثل احساس ایستادن بالای یک بلندی و رسیدن به دیدی شفاف و واضح است.» این جملات سخنان مریم میرزاخانی درباره علاقه‌اش به ریاضیات است. مریم میرزاخانی از جمله بانوان ایران زمین است که نشان داد زنان می‌توانند با قدرت به عرصه علم وارد شوند و مورد تحسین دانشمندان جهان قرار بگیرند. این نابغه ریاضیات با دستاوردهای علمیش باعث شد تا زنان به این باور برسند که می‌توانند با مردان در عرصه‌های مختلف به رقابت بپردازند و در بسیاری از حوزه‌ها از آنان پیشی بگیرند.

سیر زندگی مریم میرزاخانی

میرزاخانی در ۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۶ در تهران و در خانواده‌ای اهل علم و دانش چشم به جهان گشود. او با پایان یافتن تحصیلات ابتدایی وارد یکی از مدارس استعدادهای درخشان شد  و در این دوره با کسب مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری به المپیاد جهانی ریاضیات در هنگ کنگ و کانادا اعزام شد که در المپیاد ۱۹۹۵میلادی کانادا علاوه بر کسب مدال طلا، حائز بالاترین امتیاز در میان دانش‌آموزان جهان شد.

مریم، پس از پایان دوران متوسطه وارد دانشگاه صنعتی شریف شد. در این دوره، او با اثبات ساده‌ای برای قضیه شُر موفق به چاپ این موضوع در ماه‌نامه انجمن ریاضی آمریکا شد. میرزاخانی، بعد پایان دوره کارشناسی رشته ریاضی به دانشگاه هاروارد رفت و در کلاس‌های کورتیس مک‌مولن که از برندگان جایزه فیلدزاست، حاضر شد.

مک‌مولن که خود یکی از دانشمندان در زمینه توپولوژی اهل ایالات متحده آمریکا است درباره مریم می گوید: «او در سر کلاس‌هایش پرسش های زیادی می‌پرسید و با عجله به فارسی یادداشت برمی‌داشت.»

این نابغه بزرگ علم ریاضی توانست در ۲۰۰۴میلادی از دانشگاه هاروارد دکتری خود را اخذ کند. به دلیل نبوغ و استعداد شگفت انگیز  بلافاصله بعد از دریافت مدرک دکتری خود به عنوان استادیار وارد دانشگاه پرینستون شد.

وی در ۱۹۹۹میلادی زمانی که در دانشگاه «پرینستون» به تحقیق و تدریس اشتغال داشت، موفق شد تا راه‌حلی برای یک مشکل ریاضی پیدا کند. ریاضیدانان مدت‌های طولانی بود که به دنبال یافتن راه عملی برای محاسبه حجم رمزهای جایگزین فرم‌های هندسی هذلولی بودند و در این میان مریم میرزاخانی جوان در دانشگاه پرینستون نشان داد که با استفاده از ریاضیات شاید بتوان بهترین راه را به سوی دست یافتن به راه‌حلی روشن در اختیار داشت.  بعد از کسب این موفقیت ها وارد دانشگاه استنفورد شد.

بیشتر بخوانید:

ضریب هوشی چیست و طبق چه معیاری اندازه‌گیری می‌شود؟

یادداشت نویسنده برنده بوکر درباره «مریم میرزاخانی»

تسلیت شخصیت‌های سیاسی در پی درگذشت مریم میرزاخانی

نابغه ریاضی ایران و جهان درگذشت

کسب افتخارات

دریافت مدال فیلدز یکی از مهمترین جوایز این نابغه ایرانی است که در سال 2014 موفق به کسب آن شد. این جایزه بالاترین جایزه در ریاضیات است و اهمیت آن زمانی دوچندان می‌شود که بدانیم مریم میرزاخانی نخستین زن و نخستین ایرانی برنده این جایزه بود. این تحقیق در زمینه «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آنها» بود.

جایزه فیلدز یا نشان فیلدز (Fields Medal) جایزه‌ ای است که هر چهار سال یک بار به ابتکار ریاضی‌دان کانادایی جان چارلز فیلد در جریان کنگره اتحادیه جهانی ریاضیات به ریاضی‌دانان جوان کمتر از ۴۰ سال که کار ارزنده‌ای در ریاضی انجام داده باشند، داده می‌شود.

مریم میرزاخانی بانوی برجسته  ایرانی به‌عنوان یکی از ۱۰ ذهنِ جوان برگزیده در ۲۰۰۵ میلادی از طرف نشریه پاپیولار ساینس در آمریکا و ذهن برتر در رشته ریاضیات تجلیل شد.

همچنین کسب جایزه ستر از انجمن ریاضی آمریکا در ۲۰۱۳ میلادی از دیگر افتخارات این نابغه ایرانی بود. میرزاخانی در ۲۰۰۹ میلادی به خاطر دستاوردهایش در ریاضیات برنده جایزه بلومنتال شد. در اعلامیه‌ای که انجمن ریاضی آمریکا به مناسبت برنده شدن این جایزه برای میرزاخانی منتشر کرد، دلیل گرفتن این جایزه مهم ریاضی، خلاقیت استثنایی و تز (دکتری) مبتکرانه که در آن، ابزارهای گوناگونی از هندسه هذلولوی گرفته تا روش‌های کلاسیک فرم های اتومورفیک و تقلیل سیمپلکتیک برای به‌دست آوردن نتایجی در سه مساله مهم ترکیب شده‌اند، عنوان شد.

مریم  در ۲۰۱۶ میلادی به عضویت در آکادمی ملی علوم برگزیده شد.  او نخستین ایرانی-آمریکایی است که به عضویت در این آکادمی برگزیده شد.

نهاد زنان سازمان ملل در ۱۳۹۸ خورشیدی به معرفی هفت دانشمند زن تأثیرگذار دنیا پرداخت که در میان آن‌ها نام «مریم میرزاخانی» ریاضی‌دان ایرانی هم به چشم می‌خورد. علاوه بر این از طرف اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان با پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران ۲۲ اردیبهشت روز تولد مریم میرزاخانی را روز جهانی زن در ریاضیات نامگذاری شد.

دختری که نابغه ریاضیات است، در فیسبوکش می‌نویسد: «هر چقدر بیشتر برای ریاضیات زمان گذاشتم، بیشتر هیجان‌زده شدم» و در یکی از گفت‌وگوهایش می‌گوید: «علاقه زیادی به خواندن رمان داشتم و فکر می‌کردم روزی نویسنده شوم، اما ریاضیات به تدریج توجهم را جلب کرد، ریاضیات در ابتدا به شکل یک چالش نظرم را به خود جلب کرد ولی کم‌کم به آن علاقه‌مند شدم و برایم لذتبخش شد.»

سرانجام مریم میرزاخانی

مریم میرزاخانی، پس از سال‌ها تلاش در راه کشفیات علم ریاضی در اثر بیماری سرطان در 23 تیر 1396 چشم از جهان فروبست. درگذشت این اسطوره مثال زدنی دانشمندان بسیاری را در جهان در شوکی بزرگ فرو برد، چنانچه مارک تسیر لاوین رییس دانشگاه استنفورد در وصف این نابغه گفته است: «او یک ریاضیدان، نظریه‌پرداز درخشان و در عین حال متواضع بود که جوایز را فقط به این دلیل دریافت می‌کرد که برای دیگر زنان الهام‌بخش باشد تا مسیر وی را در پیش بگیرند.»

فیروز نادری دانشمند ایرانی گفت است: «چراغ امروز خاموش شد، قلب من شکسته است. زود رفتی.»

همچنین اینگرید دبوشیس استاد ریاضیات دانشگاه دوک می‌گوید: «از دست رفتن یک ریاضیدان با استعداد و یک الگوی شگفت‌انگیز آن هم به این زودی واقعا قلب ما را به درد آورده است.»