به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج، سازمان ملل متحد از ۱۷ دسامبر سال ۱۹۸۵، نخستین دوشنبه ماه اکتبر هر سال را به عنوان «روز جهانی زیستگاه» نامگذاری کرده است و هدف از این نامگذاری نیز افزایش آگاهی مردم برای نگهداری زیستگاه‌ها و تحریک سیاستمداران به گرفتن تصمیماتی برای حفظ بهتر زیستگاه  گونه‌های زیستی‌جانوری بوده است.

این مناسبت به جهان یادآوری می‌کند که همـه مـا قـدرت و مسـئولیت شکل دادن به آینده شهرهای‌مان و مسئولیت حفظ و نگهداری زیستگاه برای نسل‌های آینـده را برعهـده داریم.

«تخریب زیستگاه» در دنیا از و در کشور ما ازجمله مهم‌ترین عوامل نابودی گونه‌ها و از بین رفتن منابع ژنتیکی است. در حال حاضر به طور همزمان در بسیاری از نقاط کشور توسعه معدنی در حال رخ دادن است همچنین اقدامات مخرب انسانی باعث از بین رفتن زیستگاه‌ها شده است.

توسعه شهرها و  و افزایش اراضی کشاورزی به دنبال زیاده‌خواهی‌های انسان باعث شده است که هر روز زمینی از اراضی که در گذشته جزو قلمرو حیات وحش بوده از اراضی حفاظت شده جدا شود و به این منوال فضا بر حیات وحش هر روز تنگ و تنگ‌تر شود.

این توسعه و از بین رفتن اراضی حفاظت شده در حالی اتفاق می‌افتد که بر اساس مطالعه جدیدی که توسط مرکز تحقیقات محیطی اسمیتسونین آمریکا (SERC) انجام شده، سرعت انقراض حیات وحش در این مناطق  پنج برابر کندتر از زیستگاه‌هایی است که تحت حفاظت نیستند.

دانشمندان در این مطالعه ۲۲۳۹ جمعیت مهره‌دار را مورد بررسی قرار دادند و وضعیت گونه‌ها را در داخل و خارج از مناطق حفاظت شده، مقایسه کردند. این تحقیق نشان داد که جمعیت مهره‌داران در مناطق حفاظت‌شده با نرخ ۰.۴ درصد در سال کاهش می‌یابند که این آمار تقریباً پنج برابر کندتر از مهره‌داران در مناطق حفاظت‌نشده (۱.۸ درصد در سال) است. جمعیت خارج از مناطق حفاظت‌‌شده ممکن است طی ۴۰ سال به نصف کاهش یابد، در حالی که جمعیت در داخل ۱۷۰ سال طول می‌کشد تا با سرنوشت مشابهی روبرو شوند.

در این رابطه، مهدی زارع خورمیزی, متخصص اکولوژی به موج گفت: لازم است اطلاعات مردم از تنوع زیستی و حیات وحشی به قدری افزایش پیدا کند که عموم مردم حفاظت از تنوع زیستی و زیستگاه‌ها را یک وظیفه ملی بدانند.

وی در رابطه با دلیل اهمیت حفاظت از حیات وحش گفت: اگر نظم طبیعت و اکوسیستم از بین برود و گونه‌های حیات وحش دچار مشکل شود, این موضوع تأثیر مستقیمی بر زندگی انسان‌ها دارد و کیفیت زندگی ما را کاهش می‌دهد. گونه‌هایی برای ما کلیدی هستند که اگر از اکوسیستم حذف شوند و یا جمعیت آن‌ها کاهش پیدا کند، ضربه بزرگی به اکوسیستم وارد می‌شود.

این کارشناس حیات وحش در رابطه با جدی‌ترین تهدیدات حیات وحش کشور توضیح داد: بزرگترین تهدید حیات وحش کشور تخریب و نابودی زیستگاه است؛ زمانی که ما فعالیت‌های معدنی، جاده‌سازی، شهرک‌سازی، قطع درختان و ... را بدون در نظر گرفتن حیات وحش به شکل بی‌رویه‌ای توسعه می‌دهیم، زیستگاه جانوران تکه تکه می‌شود و زمانی که خانه و سرپناه یک جانور از بین برود، این جانور در معرض نابودی قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: شکار بی‌رویه نیز دیگر تهدید جدی حیات وحش محسوب می‌شود و با وجود تلاش سازمان محیط زیست و به‌ویژه محیط‌بانان مناطق حفاظت شده، این عامل همچنان تنوع زیستی کشور را در معرض خطر قرار داده است.

این متخصص علم اکولوژی، سگ‌های ولگرد را دیگر تهدید حیات وحش دانست و گفت: جمعیت سگ‌های ولگرد در مناطق حفاظت شده افزایش قابل توجهی داشته است و لازم است هرچه زودتر جمعیت این سگ‌ها کنترل شود. اگر بخواهیم با این مسئله احساسی برخورد کنیم و تصمیم قاطعی در این مورد اتخاذ نکنیم، شاهد نابودی بسیاری از گونه‌های حیات وحش کشور توسط سگ‌های ولگرد خواهیم بود.

زارع خورمیزی افزود: خشکسالی و کم‌بارشی‌ و حفر چاه‌های غیرمجاز منابع آبی در دسترس گونه‌های حیات وحش را کاهش داده است و با وجود اینکه آب‌رسانی به صورت دستی به جانوران انجام می‌شود اما این مورد همچنان خطر جدی را متوجه حیات وحش می‌کند.

وی در رابطه با راهکارهای جلوگیری از نابودی حیات وحش گفت: در ابتدا باید دید مسئولین به محیط زیست عوض شود و محیط زیست در اولویت‌های کشور قرار گیرد؛ تمام دستگاه‌ها باید در هر توسعه‌ای اعم از جاده‌سازی، معدن‌کاوی و ...؛ حفاظت از محیط زیست را در نظر بگیرند.

کارشناس حیات وحش افزود: حفاظت از محیط زیست نباید فقط بر عهده سازمان محیط زیست باشد و سازمان به تنهایی نمی‌تواند ۱۰.۴ درصد از کل مساحت کشور به علاوه قرق‌های اختصاصی را اداره کند و نیاز است که عموم جامعه برای حفظ حیات وحش تلاش کنند.

زارع بر افزایش بودجه در نظر گرفته شده برای سازمان محیط زیست تأکید کرد و گفت: در بحث حفاظت از حیات وحش تأمین اعتبارات و فراهم کردن تجهیزات اهمیت زیادی دارد که این موارد نیازمند تخصیص بودجه منطقی به سازمان محیط زیست هستند. متأسفانه ما کمتر از نصف استاندارد جهانی نیروی محیط‌بان داریم و تجهیزاتی هم که در اختیار محیط‌بانان قرار دارد بسیار قدیمی و در برابر تجهیزات پیشرفته شکارچیان، از جمله موتورسیکلت‌ها و خودروهای به‌روز، ناتوان است.

وی مورد کلیدی در حفظ حیات وحش را افزایش آگاهی عموم مردم دانست و اظهار کرد: اطلاع‌رسانی صحیح به مردم و آموزش به آن در حفاظت از حیات وحش نقش کلیدی دارد اما متأسفانه این مهم در کشور ما مغفول مانده و نیاز است رسانه‌ها و مراکز آموزشی در این مورد اهتمام داشته باشند و اهمیت به محیط زیست را از دوران کودکی در فرهنگ جامعه جا بیندازند.

این متخصص اکولوژی افزود: نقش تحقیقات و مطالعات نیز در زمینه حفاظت از تنوع زیستی بسیار مهم است, تعداد زیادی از گونه‌‌ها در کشور ما وجود دارند که هنوز شناخته نشده‌اند, لذا نیاز است با انجام تحقیقات این گونه‌ها را شناسایی و برای حفاظت از آن‌ها تلاش کنیم.

زارع خورمیزی خاطرنشان کرد: زمانی که بحث حفاظت از حیات وحش مطرح می‌شود, بحث ما فراتر از حفظ یک یوز؛ میش‌مرغ, مار و یا کاراکال است؛ در واقع حفظ حیات وحش منجر به حفظ حیات انسانی می‌شود و اگر ما محیط زیست را نابود کنیم, باید منتظر نابودی خودمان نیز باشیم.