، داود منظور در نشست علمی حقوق برنامه در نظام حقوقی جمهوری اسلامی در پژوهشکده شورای نگهبان گفت: ۷۰ دهه تجربه برنامه‌نویسی در کشور تجربه ذی‌قیمتی برای نظام حقوقی کشور است و ما در این ۷۰ سال بخش جدیدی را به نظام حقوقی کشور افزودیم.

رئیس سازمان برنامه و بودجه افزود: در کشور ما زمزمه‌هایی مطرح بود که آیا همچنان لازم است برنامه‌های ۵ ساله را حفظ کنیم یا خیر، همچنان هم در این زمینه درباره ضرورت ادامه برنامه‌های پنج‌ساله اختلاف‌نظرهایی وجود دارد، اما جمع‌بندی مقامات عالی کشور این است که این الزام همچنان برقرار باشد.

منظور گفت: با وجود اینکه بسیاری علاقه‌ای به نگاشته شدن برنامه‌های ششم و حتی هفتم نداشتند، جمع‌بندی این شد که برنامه‌های پنج‌ساله را داشته باشیم.

وی ادامه داد: قانون برنامه، نه صرفا قانونی مانند سایر قوانین حقوقی و نه برنامه است، قانون برنامه یعنی می‌خواهیم برخی برنامه‌های مهم را که به تحقق اهداف اساسی ما کمک می‌کند به قانونی الزام‌آور تبدیل کنیم و متخلفان از آن مشمول مجازات‌های قانونی می‌شوند.

رئیس سازمان برنامه و بودجه ادامه داد: حتما باید به الزامات محدودیت و زمان‌دار بودن برنامه‌ها توجه کنیم. یکی از این الزامات آن است که نباید در برنامه‌های پنج‌ساله وارد قانونگذاری‌هایی از جنس دائمی شویم یا اینکه نباید قوانین دائمی را تغییر دهیم.

منظور افزود: صندوق توسعه ملی یکی از نهادهای مهم کشور است که در قانون برنامه پنجم ایجاد شد درحالی که به اعتقاد من این صندوق به‌قدری مهم است که نیازمند قانونی جداگانه است.

معاون رئیس‌جمهور ادامه داد: نباید در برنامه وارد فضای بودجه شویم، برنامه، بودجه ۵ ساله نیست، بلکه برنامه‌ای پنج ساله است، اما معمولا دستگاه‌ها به ایجاد ردپا در برنامه جهت استفاده از آن طی سال‌های بعد علاقه‌مند هستند.

وی ادامه داد: برخی دستگاه‌ها علاقه دارند وظایف کاری خود را در قالب برنامه‌ها تعریف کنند، در حالی که برنامه یعنی گام‌های جدیدی که می‌خواهیم برداریم.

وی تصریح کرد: ما همواره تاکید داشتیم که به‌دنبال بودجه پنج ساله نیستیم، بلکه به‌دنبال برنامه ۵ ساله هستیم، اما شاهدیم در برنامه مصوب مجلس در بسیاری از موارد نه‌تنها وارد فضای بودجه‌ای شده‌ایم، بلکه بودجه‌نویسی کرده‌ایم و احکامی به تصویب رسیده که ماهیت بودجه‌ای دارد، نه برنامه‌ای؛ این اقدامات به معنای منحرف کردن ماهیت برنامه پنج‌ساله است.

منظور با اشاره به اینکه یکی از مولفه‌های برنامه هفتم رشد ۸ درصد بود، اظهار کرد: بودجه کشور هم باید واقع‌گرایانه باشد، در غیر این صورت، نظم جاری کشور بهم می‌خورد.

وی تصریح کرد: در قانون بودجه امسال ۱۰۸ همت (هزار میلیارد تومان) به‌عنوان درآمد حاصل از مولدسازی دارایی‌های دولت هدف‌گذاری و نتیجه این شده که امروز از این رقم فقط ۴ همت تحقق پیدا کرده است.

منظور گفت: نحوه رسیدگی به برنامه در مجلس و شورای نگهبان بسیار مهم است، برخی از حقوقدان‌ها معتقد بودند در برنامه ضرورتا نباید به موضوع اصل ۷۵ توجه شود. این نگاه در مجلس هم وجود داشت؛ بنابراین وقتی در کمیسیون تلفیق، برنامه هفتم را بررسی می‌کردیم شاهد تغییراتی بسیار پرهزینه در لایحه دولت بودیم که ما را خیلی نگران کرد.

رئیس سازمان برنامه و بودجه ادامه داد: وقتی بار مالی احکامی را که مجلس تغییر داده یا اضافه کرده بود، محاسبه کردیم، به رقمی در حدود ۱۵ هزار هزار میلیارد تومان (همت) رسیدیم. از سوی دیگر مشاهده کردیم که احکامی که در لایحه دولت آمده و ناظر به درآمد بودند و از سوی مجلس حذف شده بود به حدود ۵۰۰۰ همت رسیده است.

وی افزود: در مجموع با ۲۰ هزار همت کسری بودجه‌ای مواجه بودیم؛ ما این موضوع را مکتوب کرده و در اختیار رهبری قرار داده و ابراز نگرانی کردیم.

منظور ادامه داد: رهبری تدبیری فرمودند و روی نامه دولت دستوری دادند که رویکرد رسیدگی به برنامه‌ها و لوایح به‌ویژه برنامه و بودجه را تحت‌تاثیر قرار داد. رهبری صریحا فرمودند که تکلیف رابطه قوه مقننه و مجریه را در رسیدگی به لوایح دولت، قانون اساسی (اصل ۷۵) روشن کرده و تصرفات مجلس در لوایح دولت نباید شاکله لوایح دولت را بر هم بزند؛ این به آن معناست که وقتی دولت لایحه‌ای می‌دهد باید لایحه تصویب شود، نه آنکه تغییرات مجلس آنقدر زیاد شود که لایحه را به طرح نمایندگان تبدیل کند.

وی ادامه داد: براساس این تدبیر رهبری توانستیم در بسیاری از موارد با نمایندگان مجلس به جمع‌بندی برسیم و رئیس مجلس نیز انصافاً در بسیاری از موارد همراهی کردند و به بسیاری از پیشنهادات نمایندگان به‌دلیل اصل هفتاد و پنج بودن، اجازه طرح ندادند. با این وجود مواردی وجود دارد که به جهت اصرار نمایندگان مجلس به تصویب رسیده که ما در موارد را به‌صورت مکتوب به شورای نگهبان ارائه داده و نظر خود را گفته‌ و اعلام کرده‌ایم که بار مالی دارند.

منظور تاکید کرد: در فرآیند رسیدگی به لوایح برنامه با تدبیری که رهبری دادند، مسیر جدیدی باز شده که در گذشته وجود نداشته است.