این عارضه در بیشتر مواقع با درد و خونریزی مقعدی همراه است و به همین علت بیماران آن را با بیماری بواسیر اشتباه می گیرند در حالی که علائم و علت ایجاد این بیماری با بیماری بواسیر کاملا متفاوت است.

از آنجا که بیماری شقاق مقعدی بسیار رایج است، بعضی از افراد هر چند وقت یک بار به آن دچار می شوند. این زخم گاهی به خودی از بین می رود ولی اگر فردی دچار یبوست مزمن باشد شکاف شقاق در داخل کانال رکتوم ایجاد می شود و بسیار دردناک است.

برای درمان شقاق به کلینیک دکتر علیرضا زارعی مراجعه کنید.

در این مقاله با ما همراه باشید تا این بیماری را بهتر و بیشتر بشناسید.

علت بوجود آمدن شقاق یا فیشر مقعدی چیست؟

دلایل زیادی در ایجاد شقاق مقعدی دخیل هستند و وجه اشتراک تمامی آنها ایجاد ضربه و فشار بیش از اندازه در ناحیه ی مقعد است. یبوست یکی از مهم ترین دلایل ایجاد این عارضه است.خروج مدفوع سخت و سفت می تواند دیواره ها و پوست ناحیه ی مقعد را به هنگام اجابت مزاج به شدت خراش دهد و دچار آسیب های متعددی کند.

در یک نگاه کلی انواع بیماری های مقعدی از جمله شقاق ارتباط معناداری با نوع تغذیه و سبک زندگی افراد دارند و از آن تبعیت می کنند.

از مهم ترین دلایل ایجاد فیشر مقعدی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• یبوست
• اسهال مزمن
• عادت به تمیز کردن مقعد با دستمال زبر و خشن
• رابطه ی جنسی مقعدی
• تنگی بیش از حد عضلات دریچه ی مقعد
• سرطان راست روده
• کرون روده
• بارداری
• زایمان سخت
• خاراندن بیش از حد مقعد در مواقع ابتلا به انگل ها و بیماری های پوستی

همچنین در موارد ممکن است به دلیل موارد زیر ایجاد شود:

• سرطان مقعدی
• بیماری اچ آی وی HIV
• بیماری سل
• سیفلیس
• هرپس سیمپلکس

علائم شقاق یا فیشر مقعدی چیست؟

شقاق مقعدی نشانه های بارز و مشخصی دارد و به راحتی می توان به وجود آن پی برد. فقط ذکر یک نکته ی اساسی در این میان مهم و ضروری به نظر می رسد و آن این است که برخی از علائم و نشانه های شقاق مانند خونریزی با علائم و نشانه های برخی بیماری های گوارشی خطرناک از جمله سرطان روده مشابه است از این رو در صورت مشاهده ی هر گونه علامتی مشابه با علائم زیر بهتر است که برای بررسی دقیق تر به پزشک متخصص شقاق مراجعه کنید.

از مهم ترین علائم شقاق مقعدی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس درد در ناحیه ی مقعد به صورت متناوب و مستمر
• شروع درد که به هنگام دفع مدفوع آغاز می شود و پس از آن افزایش می یابد.
• خونریزی از ناحیه ی مقعد
• وجود یک زائده ی کوچک یا نشانه بر روی پوست اطراف مقعد
• سوزش و خارش ناحیه ی مقعد
• وجود ترک یا شکاف قابل مشاهده در اطراف ناحیه ی مقعد
• سرخی مقعد
• خروج ترشحات چرک آلود از ناحیه ی ترک
• تب که ناشی از عفونت است.
• تورم و التهاب در ناحیه ی مقعد

مطلب پیشنهادی: هزینه عمل شقاق با لیزر و جراحی

چه کسانی در معرض ابتلا به این بیماری هستند؟

ممکن است شقاق مقعدی در نوزادان به طور شایع اتفاق بیفتد. افراد مسن نیز به دلیل کاهش جریان خون در ناحیه آنورکتال مستعد ابتلا به شقاق مقعد هستند. در حین زایمان طبیعی و بعد از آن، در صورتی که فشار زیادی به مقعد وارد شود زنان می توانند به این عارضه دچار شوند.

همچنین افراد مبتلا به بیماری های روده یا IBD به میزان زیادی در خطر ابتلا به فیشر هستند. دسته ای دیگر از افراد مستعد؛ کسانی هستند که به طور مکرر دچار یبوست می شوند. فشار آوردن و دفع مدفوع بزرگ و سفت شایع ترین علت ایجاد فیشر است.

انواع فیشر مقعدی

بیماری شقاق نسبت به مدت ظاهر شدن آن در ناحیه نشیمنگاه و رکتوم هر فرد، به دو نوع زیر تقسیم می شود:

• شقاق حاد یا نوع اول: این گونه رایج ترین نوع شقاق است که معمولا در چین های مقعد ایجاد شده و طی 6 هفته خود به خود درمان پیدا میکند. ممکن است پس از چند روز یبوست آن را تجربه کنید.
• شقاق مزمن یا نوع دوم : این نوع نسبت به شقاق حاد، کمتر رایج است و معمولا افرادی دچار آن می شوند که از یبوست مزمن رنج می برند و رابطه مقعدی مداوم دارند. زخم شقاق مزمن عمیق تر از نوع حاد است و خود به خود درمان نمی یابد.

معاینه و تشخیص

می دانیم معاینه ی مقعد برای هیچ کسی خوشایند نیست ولی شما باید به این نکته توجه داشته باشید که هر چه درمان بیماری خود را سریع تر آغاز نمایید پروسه ی زمانی کوتاه تری برای درمان آن نیاز است و با عوارض کمتری روبرو خواهید شد.

پزشک امین شماست و حافظ اسرار شما پس به او اعتماد کنید. برای معاینه و تشخیص به آرامی دراز می کشید و دکتر متخصص شقاق شما را به طور کامل به وسیله ی نور و دستکش معاینه می کند و درباره ی سوابق بیماری های قبلی تان و موارد دیگر سوالاتی از شما می نماید. همکاری شما با پزشک و دادن پاسخ های صادقانه به این سوالات می تواند کمک شایانی در تشخیص اینکه شما به کدام یک از انواع شقاق دچار شده اید باشد.

در برخی موارد خاص اگر پزشک با انجام معاینات ظاهری به قطعیت لازم درباره ی بیماری نرسید با توجه به نشانه ها و شرایط موجود از یکی از موارد زیر برای بررسی و تشخیص دقیق تر کمک می گیرد.

• آنوسکوپی مقعد که به وسیله ی لوله ای باریک و کوتاه تمامی نقاط مقعد و راست روده را بررسی می نمایند.
• سیگموئیدوسکوپی که به وسیله ی لوله ای باریک تمامی قسمت های انتهایی روده ی بزرگ را بررسی می کنند.
• کولونوسکوپی که به وسیله ی روده ای باریک و انعطاف پذیر تمامی قسمت های روده ی بزرگ را بررسی می نمایند.
• بیوپسی مقعد که قسمتی کوچک از بافت ناحیه ی مقعدی به منظور بررسی های آزمایشگاهی برداشته می شود.

در نهایت با بررسی دقیق نتایج حاصل از انجام معاینات بالینی پزشک به وجود فیشر یا شقاق مقعدی و نوع  آن پی می برد و درمان مناسب را آغاز می نماید.

روشهای درمان شقاق

مهم ترین دغدغه بیماران مبتلا به این بیماری، درمان شقاق مقعدی می باشد. که سریع اتفاق بیفتد و کمترین درد و عوارض را داشته باشد. شما قبل از انتخاب روش درمان باید آگاهی کامل از تمامی آنها داشته باشید.

یک شقاق کاملاً بهبود یافته می تواند پس از اجابت مزاج یا ضربه شدید عود کند. بیماریهایی مانند بیماری التهابی روده (بیماری کرون)، عفونت ها یا تومورهای مقعدی می توانند علائمی مشابه شقاق ایجاد کنند. اگر شقاق با درمان خانگی بهبود نیافت، بررسی سایر شرایط احتمالی مهم است.