، چرخش ایام آمدن ماه‌ها فصل‌ها و سال‌ها همیشه این سوال را در ذهن بشر ایجاد می‌کرد که آیا می‌تواند با یک رابطه منطقی زمان ثابت و مشخصی برای هر کدام از این امور داشته باشد.

برای عملی کردن این فکر بشر بیشترین استفاده را از اجرام آسمانی و طبیعت به عمل آورده و ابداع تقویم محلی یکی از موارد آن می‌باشد، اگرچه در موارد تقویم فرس سندی برای پیدایش در دست نیست اما با نظر اکثر راویان می‌توانند همسو شد و تاریخ آن را به سکونت اقوام کرد در منطقه دانست و از نظر اقتصادی فرهنگی و گستره جغرافیایی نیز تاثیر فراوانی در روند جامعه داشته زیرا که اکثریت ساکنان بومیان امور روزانه و معیشتی خود را بر اساس آن برنامه‌ریزی نموده و جهت انجام امور کشاورزی و دامداری که بنیان مالی بر اساس آن ترسیم می‌گردد به آن اتکا نمودند و در شکل زندگی آنها بسیار حائز اهمیت است و زمانبندی مراسمات اجتماعی همچون ازدواج ، رفتن به زیارت و... متاثر از آن می‌باشد.

تنظیم برخی تقویم های محلی بر اساس اقلیم و فرهنگ

 انسان‌ها همیشه سعی نموده اند گذر زمان و آمدن و رفتن فصول، ماه‌ها، روزها و دقایق را به گونه‌ای مشخص و ثبت کنند.

 هر منطقه، شهر و کشور بنا به باورها و نوع نحوه معیشت و نوع اقلیم منطقه و همچنین دانسته‌های فرهنگی و خود مبنای فرهنگی خاصی را برای شروع و پایان سال خود دارد  و در مناطق مختلف تقویم‌های خاص همان مناطق وجود دارد که با توجه به خصوصیات فرهنگی آن منطقه در میان مردم پذیرفته شده و رواج یافته‌اند.

 اگرچه شاید این تقویم‌ها کاربردی برای جامعه شهری که فاقد اقتصاد فلاحتی می‌باشد نداشته باشد اما در جوامع فلاحتی که گویش‌های محلی حاکم بوده و آب و هوا در روند زندگی حائز اهمیت است تاثیرگذار می باشد.

 فصول، سال و ماه‌های آن در قلمرو استان ایلام به واسطه دوری از پایتخت و تفاوتی که از نظر آب و هوا با برخی مناطق دیگر کشور دارد تا حدود زیادی منطبق بر فصول ماه‌های رسمی در سراسر کشور نیست.

 در اکثر مناطق استان ماه‌ها به شیوه‌ای تنظیم گردیدند که تا حدود زیادی با اوضاع اقلیمی و تغییرات آن در قلمرو آن منطبق می‌باشد و این بر اساس نیازی بوده که از قرون گذشته و پیش از رایج شدن تقویم رسمی در این نواحی توسط مردم شکل گرفته و پذیرفته شده است و اگرچه  تا حدود زیادی کارکرد خود را از دست داده لیکن هنوز هم بیشتر عشایر و کشاورزان استان زندگی اقتصادی خویش را بر اساس آن استوار ساخته‌اند.

تقویم فرس یا کردی 

 در استان ایلام با توجه به کوهستانی بودن و تغییرات دمایی به نسبت موقعیت جغرافیایی دارای تقویمی بوده این تقویم محلی در ایلام در حدود دو ماه جلوتر از تقویم رسمی کشور است به شیوه‌ای که اوایل آبان ماه زمستان می‌باشد و برای شب اول زمستان در گذشته معمولاً برخی مراسمات محدود برگزار می‌گردید ، به عنوان مثال مردم در این شب دور هم جمع شده و به شب نشینی و قصه گفتن و انجام برخی بازی‌ها و سرگرمی‌ها می‌پرداختند و معتقد بودند کسی که در این شب بخوابد زمستان آن سال همیشه در خواب می‌ماند و کارهایش عقب می‌افتد و در حال حاضر هم این موضوع در برخی نقاط رعایت می‌گردد.

 نام تقویم سنتی ایلام تقویم فرس یا تقویم کردی می‌باشد که از دیرباز مورد استفاده اهالی قرار می‌گرفته و هم اکنون نیز کم و بیش اسامی روزها و ماه‌های کردی بر سر زبان‌ها جاریست و کمتر در مورد ماه‌های فارسی سخن می‌رانند.

نام فصل های تقویم کردی شامل: فصل وهار کردی(بهار)، فصل پایز کردی(پاییز)، فصل سردوای کردی، فصل زمسان کردی(زمستان) می باشد.

بر اساس این تقویم اول بهمن ماه، اول فصل وهار(بهار) کردی است.

آیین ها و رسومات اول بهار کردی

طبق رسوم در روز اول بهار یک نان به نام "پپگ" درست می‌کنند و هنگام خمیر کردن یک مهره آبی که با آن "میه‌رگ کو" گفته می‌شود در آن پنهان و پس از پخت و توزیع نان صاحب آن مهره از خیر و برکت فراوانی برخوردار می گردد.

 مراسم شله مله یکی از مراسم‌های رایج این منطقه در شب اول بهار کردی شروع می‌شود که توسط عده‌ای از جوانان و روستا و بیشتر در گذشته صورت می‌گرفته است این مراسم به این ترتیب است که در شب اول بهار کردی به در منازل رفته و با صدای موزون واژه شله مله که ریشه در فرهنگ گذشته استان دارد را تکرار می‌کنند و این ابیات را بر زمان می‌آورند "  امشو اول وهاره، خیر د مالت بواره"  یعنی امشب اول بهار است خیر و برکت به خانه‌ات ببارد سپس صاحبخانه مقداری گندم یا میوه یا خرما به رسم هدیه به آنان می‌دهد.