، محمدصادق خیاطیان در هشتمین جشنواره ملی «نوآوری برتر ایرانی» و معرفی برترین نوآوری‌های ایرانی در سال ۱۴۰۲ که عصر دوشنبه ۲۱ اسفند ماه در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد، گفت: موضوع نوآوری یکی از محوری‌ترین موضوعات مورد نظر کشورها در حوزه رقابت است و کشورهایی که نوآورتر هستند، قاعدتاً در رقابت‌پذیری نیز جلوتر هستند. کشورهای اطراف ایران که تا چند سال قبل با اقتصاد تک‌محصولی نفتی، اقتصاد خود را اداره می‌کردند، امروز به نوآوری روی آورده‌اند و این موضوع، نشان‌دهنده ظرفیت عظیم حوزه نوآوری برای توسعه اقتصادی است.

رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی ، حوزه نوآوری، عرصه خوبی برای حضور پژوهشگران و صاحبان ایده فراهم کرده است، گفت: شاید قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، موضوع کارخانه‌داری و صنعت مونتاژ در کشور رونق زیادی داشت و شاید در آن زمان، این حرکت رویکرد خوبی محسوب می‌شد، اما صنعت مونتاژ چندان به دانشگاه، افراد دانشمند و صاحب ایده نیاز ندارد؛ اما جایی که بحث صنعت، طراحی و دانش فنی مطرح می‌شود، پژوهشگران و افراد صاحب ایده می‌توانند جلوه‌گری کنند و توانمندی‌های خود را نشان دهند. یکی از ارکان مهم اقتصاد دانش‌بنیان در همه دنیا، نیروی انسانی است و این رکن به وفور در کشور ما وجود دارد.

نقش مهم دولت در توسعه زیست‌بوم نوآوری در کشور

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به نقش دولت در توسعه زیست بوم نوآوری در کشور، تصریح کرد: نکته‌ای که در توسعه نوآوری و فناوری باید به آن دقت کرد و نقش دولت‌ها در این بخش بسیار پررنگ است، این است که دولت موظف است اقلیم نوآوری مناسبی را فراهم کند تا نوآوری بتواند در این اقلیم به خوبی پرورش پیدا کند. در حوزه نوآوری شاهد وضعیت نسبتاً خوبی در کشور هستیم و به واسطه تصویب قانون دانش‌بنیان در سال ۱۳۸۲ اتفاقات خوبی در این حوزه در کشور رقم خورد. تصویب این قانون کمک کرد که شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور شکل بگیرند و شاهد توسعه فناوری در کشور باشیم. این اتفاق در سال ۱۴۰۱ به بلوغ بسیار خوبی رسید و شاهد قانون پیشرفته‌تر و مترقی‌تری به نام قانون «جهش تولید دانش‌بنیان» بودیم.

عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی خاطرنشان کرد: کمتر قانونی را در کشور شاهد هستیم که طی یک دهه اجرا، ارزیابی، آسیب‌شناسی و تحلیل، مشکلات آن احصا شود و بار دیگر مورد بازنگری قرار گیرد و به قانون جامع‌تری تبدیل شود. در قانون جهش تولید دانش‌بنیان تاکید بیشتر بر حمایت از طرف تقاضای فناوری و حمایت از سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری است و ماده ۱۱ این قانون بر معافیت مالیاتی تاکید دارد. این قانون اتفاق بسیار خوبی در حوزه دانش‌بنیان کشور است و تجربه نشان داده هر زمان مشوق‌های دولت را داشته‌ایم، بخش خصوصی ورود خوبی به آن حوزه داشته‌اند.

به گفته خیاطیان، نقش دولت، زمینه‌سازی برای سرمایه‌گذاری در حوزه نوآوری و فناوری و تشویق سرمایه‌گذاران برای حضور در این بخش است. یک دهه تلاش کردیم دانش‌بنیان به لحاظ کمی توسعه پیدا کنند و اکنون به یک جامع‌محوری در حوزه دانش‌بنیان دست پیدا کرده‌ایم. در این مدت تمام تلاش‌‎مان معطوف به این بوده است که از عرضه فناوری و شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت کنیم و به نظر می‌رسد سیاست موفقی را در پیش گرفته‌ایم.

فروش دانش‌بنیان‌ها به ۵۱۷ هزار میلیارد تومان رسیده است

رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی با بیان اینکه امروز تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان کشور به ۱۰ هزار شرکت رسیده که در مجموع ۵۱۷ هزار میلیارد تومان فروش دارند و سهم آن‌ها از تولید ناخالص داخلی به ۷۶/۲ درصد رسیده است، تاکید کرد: در دوره جدید به دنبال این هستیم که اقتصاد دانش‌بنیان در کشور شکل بگیرد. جهت‌گیری و هدف‌گذاری حوزه نوآوری طبق فرمایشات مقام معظم رهبری و رویکرد دولت، رساندن سهم اقتصاد دانش‌بنیان از GDP به ۷ درصد تا پایان برنامه هفتم توسعه است. این سهم درحال حاضر ۲.۸ درصد است، لذا برای رسیدن به هدف تعیین‌شده، نقش شرکت‌های بزرگ بسیار تأثیرگذار است.

وی، راه میانبر برای رسیدن به اهداف تعیین‌شده را حضور شرکت‌های بزرگ در عرصه نوآوری عنوان کرد و گفت: حضور شرکت‌های بزرگ به توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه فناوری و نوآوری در کشور کمک می‌کند. مشوق‌های لازم در قانون دیده شده و سال آینده سال رونق صنعت سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) است.

خیاطیان افزود: طی سال‌های اخیر شاهد حضور شرکت‌های بزرگ و فعالیت‌های جدی آنها در حوزه نوآوری بوده‌ایم. چند رویکرد را می‌توانیم در این حوزه داشته باشیم؛ یکی اینکه شرکت‌های دانش بنیان در زنجیره تأمین صنایع و شرکت‌های بزرگ قرار گیرند. شرکت‌های بزرگ زیادی هستند که نیازهای فناورانه خود را از طریق دانش‌بنیان‌ها تأمین می‌کنند. در صندوق نوآوری و شکوفایی از این رویکرد با ابزاری مانند لیزینگ برای خریداران فناوری حمایت می‌کنیم.

ضرورت نقش‌آفرینی شرکت‌های دانش‌بنیان در بخش تحقیق و توسعه شرکت‌های بزرگ

رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی تأکید کرد: شرکت‌های بزرگ همچنین می‌توانند نیازهای تحقیقاتی خود را از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان تأمین کنند. شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند در بخش تحقیق و توسعه (R&D) شرکت‌های بزرگ نقش‌آفرینی کنند. سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ در حوزه دانش بنیان و استفاده از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها در زنجیره ارزش صنایع، رویکرد بسیار مهمی است که باید تقویت شود. یکی دیگر از رویکردها این است که شاهد متنوع‌سازی در همه بخش‌ها باشیم و تنوع زیادی به سبد محصولات خود بیافزاییم.

خیاطیان در پایان نقش سرمایه‌گذاری در عرصه فناوری و نوآوری را «بسیار مهم» توصیف کرد و گفت: آئین‌نامه‌های زیادی در دولت به تصویب رسیده و قوانین خوبی نیز در این حوزه وضع شده است. شرکت‌های بزرگی که با مشارکت صندوق نوآوری و شکوفایی در حوزه دانش‌بنیان سرمایه‌گذاری کنند، مشمول معافیت مالیاتی می‌شوند. یک دهه به عرضه فناوری کمک کردیم و در دهه ۱۴۰۰ به توسعه اقتصاد دانش‌بنیان با تاکید بر شرکت‌های بزرگ و سرمایه‌گذاری این شرکت‌ها در حوزه نوآوری و دانش‌بنیانی تمرکز خواهیم کرد.