، مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در برنامه صف اول شبکه خبر گفت: ۱۴۰۲، سال سختی برای بازارسرمایه بود. برخی رویدادها، سیاست‌های کنترلی تورم و مشکلات انرژی، محدودیت‌هایی برای تولید شرکت‌ها ایجاد کرد.

او با اشاره به اینکه نزدیک به ۱۲ میلیون نفر به صورت مستقیم و ۵۰ میلیون نفر از طریق سهام عدالت در بورس ذی‌نفع هستند، و این سطح از مشارکت نیازمند اعتمادسازی است، ادامه داد: بورس، می‌تواند به تحقق شعار سال کمک کند.

مجید عشقی افزود: درحال حاضر شاهد افزایش سطح سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازارسرمایه هستیم و بیش از ۵۰ درصد معاملات مربوط به صندوق‌ها است. این صندوق‌ها کارمزد کمی دارند و مدیریت آنها توسط نهادهای حرفه‌ای انجام می‌‎شود. اثر نوسانات نیز در سرمایه‌گذاری غیرمستقیم کمتر است. اگر از طریق این صندوق‌ها و سبدگردان‌ها، منابع را به سمت سرمایه‌گذاری هدایت کنیم، بستری فراهم می‌شود تا سرمایه‌گذاران بدون دغدغه در بازارسرمایه فعالیت کنند اما این مشارکت به اعتمادسازی نیاز دارد.

چالش‌های بازارسرمایه

رئیس سازمان بورس به چالش‌های فعلی بازارسرمایه اشاره کرد و گفت: گاها در برخی دستگاه‌های اقتصادی تصمیماتی بدون در نظر گرفتن اثرات آن بر سایر بخش‌ها اتخاذ می‌شود. به طور مثال وقتی نرخ سود بانکی را به ۳۰ درصد یا بالاتر می‌رسانیم، این موضوع بر بازارسرمایه، نرخ تأمین مالی بنگاه‌ها و سیستم بانکی اثراتی دارد. سال گذشته این موضوع اثر شدیدی بر بازارسرمایه داشت. یا بخش‌نامه‌ها به یک‌باره ابلاغ و عطف به ماسبق می‌شود. سرمایه‌گذار ۱۰ ماه در سال با یک مفروضاتی سرمایه‌گذاری و سهام خرید و فروش کرده و با بخشنامه‌ها غافلگیر می‌شود؛ مشارکت مردم در اقتصاد، با غافلگیری محقق نمی‌شود. اگر به دنبال مشارکت مردم هستیم، باید به مفروضات تا پایان دوره سرمایه‌گذاری پایبند باشیم.

او ادامه داد: همچنین تصدی‌گری و دخالت دولت در مدیریت شرکت‌ها، مخاطرات جدی برای شرکت‌ها و امنیت سرمایه‌گذاری ایجاد می‌کند. تغییرات ممتد مدیران در بنگاه‌های اقتصادی ضربه جدی به شرکت‌ها وارد می‌کند. ما شرکت‌هایی داریم که مدیرعامل آنها طی دو سال گذشته سه تا چهار بار تغییر کرد و سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها مخاطرات خاص خود را دارد.

رئیس سازمان بورس با تاکید بر اینکه اعمال حاکمیت شرکتی موضوع مهم دیگر است، افزود: حاکمیت شرکتی باید رعایت شود؛ رعایت منافع تمام ذی‌نفعان، خلاصه حاکمیت شرکتی است. گاها، در شرکت‌ها بعضی از ذی‌نفعان، منافعی بیش از آنچه حق دارند مطالبه می‌کنند؛ یا مدیران شرکت به نحوی عمل می‌کنند که منافعان سهامداران به خطر می‌افتد. بنابراین باید بحث اعمال حاکمیت شرکتی را جدی بگیریم تا اطمینان سهامدار را جلب کنیم.

مجید عشقی افزود: برنامه جدی داریم که سال ۱۴۰۳ شرکت‌ها را از منظر رعایت حاکمیت شرکتی رتبه‌بندی کنیم تا سهامداران رتبه شرکت در اجرای حاکمیت شرکتی را بدانند.

رییس سازمان بورس در پاسخ به این سوال که تا چه میزانی اعتماد سرمایه‌گذاران بازگشته و زیان آنها جبران شده؟ گفت: از سال ۹۹ تا کنون، نرخ تورم تجمعی بالای ۳۰۰ درصد بود، اما قیمت سهام به صورت متوسط ۲۵ درصد زیر قیمت اوج سال ۹۹ است و سهامداران ارزش سبد سهام خود را با سال ۹۹ مقایسه می‌کنند. بعضی از سهام حتی نصف آن قیمت هم نیست. بنابراین هنوز زیان آنها جبران نشده است. سازمان بورس به عنوان ناظر بازار نمی‌تواند در مورد افزایش و کاهش قیمت سهام اظهار نظر کند، اما امیدواریم با توجه به اینکه در سه سال گذشته بازارسرمایه کاهش قیمت داشته و با تورم جلو نرفته، در آینده نزدیک شاهد باشیم که جاماندگی بورس جبران شود.

او افزود: یکی از دلایل این جاماندگی، کاهش سودآوری شرکت‌ها است. بهای تمام شده شرکت‌ها با توجه به تورم افزایش داشته اما فروش و درآمد آنها افزایش نداشته است. حاشیه سود خالص شرکت‌ها که در سال ۹۹، بالغ بر ۳۴ درصد بود به ۱۳ درصد کاهش پیدا کرد و باعث شد جلوی رشد قیمت سهام گرفته شود. به بیان دیگر میزان سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها متناسب با سودآوری آنها نیست و با تداوم این روند سرمایه‌گذاری جدیدی در شرکت‌ها رخ نخواهد داد و باید این مسیر اصلاح شود.

اثر رخدادهای منطقه‌ای بر بازارسرمایه

رییس سازمان بورس در خصوص اثر رخدادهای منطقه‌ای بر بازارسرمایه، گفت: رخدادهای سیاسی بر همه بازارها تاثیر دارد و طبیعی بود که هیجان در بازار ایجاد شود. سازمان بورس برای حمایت از حقوق سهامداران و برای جلوگیری از معاملات غیرمنصفانه، دامنه نوسان را محدود کرد تا هیجان فروکش کند. این اقدام چه در کشور ما و چه سایر کشورها برای کاهش هیجان انجام می‌شود. دیروز و امروز، معاملات متعادل بود و هیجان روز اول کنترل شد. محدودیت دامنه نوسان برای روز چهارشنبه نیز تمدید شد. ان‌شاءالله از هفته آینده روند معاملات به حالت قبلی بازمی‌گردد.

مجید عشقی همچنین در پاسخ به این سوال که چرا بورس رشد متناسب با بازارهای موازی نداشته؟ گفت: بازارسهام معمولا با یک فاصله‌ای نسبت به سایر بازارها حرکت می‌کند. یکی دیگر از دلایل آن، کاهش سودآوری شرکت‌ها به واسطه قیمت‌گذاری است. با بالاترین نرخ‌های بهره‌بانکی مواجه هستیم. مجموع این عوامل باعث شده که بازارسرمایه از بازارهای رقیب جا بماند. با این حال بازار نشان داده که این روند نمی‌تواند پایدار باشد. حتی دوره پنج ساله رکود در بازارسرمایه نیز داشتیم.

آخرین جزییات پرداخت سود سهام عدالت

رئیس سازمان بورس در خصوص پرداخت سود سهام عدالت گفت: برخی شرکت‌ها در پایان سال نتوانستند سود سهام عدالت را پرداخت کنند. پرونده تخلفاتی آنها در حال پیگیری است. مشکلات مالی در برخی شرکت‌ها وجود دارد. امیدواریم تا خردادماه سودها را جمع‌آوری کنیم و باقی مانده آن را پرداخت کنیم.

ساز و کار صندوق‌های طلا برای کمک به بخش مولد اقتصاد

مجید عشقی در خوصوص نقش صندوق‌های طلا در افزایش تولید نیز گفت: سال گذشته اتفاق بسیار خوبی در بورس کالا رقم خورد و گواهی شمش طلا راه‌اندازی شد. این شمش طلا از معادن خریداری می‌شود و 16 هزار میلیارد تومان به شرکت‌های تولیدکننده طلا تزریق شد. این اتفاق به تولید طلا و ذخایر آن کمک می‌کند. از طرف دیگر، صندوق‌های طلا سرمایه‌های خرد را نیز جذب می‌کند و به جای اینکه پول به بازارهای مصرفی همچون خودرو برود به بخش مولد هدایت می‌شود. این موضوع یک سپر تورمی مطمئن برای سرمایه‌گذاران است.

شرکت‌های جدید در راه بازارسرمایه

مجید عشقی، با بیان اینکه 200 شرکت در حال طی کردن مراحل ورود به بورس و فرابورس هستند، گفت: با توجه به مختصات نظام بانکی، به این جمع‌بندی رسیدیم که شرکت‌های بزرگ برای تامین مالی سرمایه گذاری‌های خود به بازارسرمایه مراجعه کنند و سیستم بانکی، سرمایه در گردش آنها را تامین کند. در سال 1402، تامین مالی از طریق بازارسرمایه در مقایسه با بانک 30 درصد بود و امیدواریم این رقم به 50 درصد برسد.

او به شرکت‌های دانش‌بنیان نیز اشاره کرد و گفت: برخی از این شرکت‌ها آینده خوبی دارند و تلاش می‌کنیم روند پذیرش این شرکت‌ها سرعت بگیرد.

رییس سازمان بورس در پایان این گفتگو مهم‌ترین موضوع بازارسرمایه‌ را اعتمادسازی دانست و گفت: امیدوارم همه دستگاه‌ها کمک کنند تا اعتماد به بازارسرمایه بازگردد. با پرهیز از تصمیمات خلق‌الساعه و اتخاذ تصمیمات درست، اعتماد به بازارسرمایه بازمی‌گردد. جایی که مردم حضور داشته باشند، می‌توان کارهای بزرگی را رقم زد.