این کمیسیون با هدف اجرای دقیق و کارآمد قوانین و مقررات شهرسازی، نظارت بر فعالیت‌ های ساختمانی، و اطمینان از رعایت ضوابط و استاندارد های لازم، نقش کلیدی در حفظ نظم و زیباسازی شهری ایفا می ‌کند. در این مقاله، به بررسی جامع و کامل وظایف، اختیارات، و روند رسیدگی به تخلفات در کمیسیون ماده 100 خواهیم پرداخت.

ماده 100 در قانون چیست؟

تشکیل کمیسیون ماده 100 به قوانین شهرداری ‌ها باز می‌گردد که برای اولین بار در اوایل قرن بیستم در ایران به تصویب رسید. طبق این ماده، مالکین اراضی و املاک واقع در محدوده شهر یا حریم آن موظف هستند قبل از هر اقدام عمرانی یا تفکیک اراضی و شروع ساختمان، از شهرداری پروانه اخذ نمایند. در صورت عدم اخذ پروانه یا ساخت و ساز مغایر با مفاد پروانه، شهرداری می تواند از عملیات ساختمانی جلوگیری و موضوع را به کمیسیون ماده 100 ارجاع دهد. این کمیسیون با کمک وکیل کمیسیون ماده ۱۰۰ وظیفه دارد تا با بررسی دقیق پرونده ‌های مربوط به ساخت و ساز، اطمینان حاصل کند که تمامی پروژه ‌های عمرانی در چارچوب قوانین و مقررات موجود اجرا می ‌شوند.

انواع تخلفات قابل بررسی در کمیسیون

کمیسیون ماده 100 به طیف وسیعی از تخلفات ساختمانی و شهرسازی رسیدگی می ‌کند که این تخلفات را می ‌توان در چند دسته کلی طبقه ‌بندی کرد. این دسته ‌بندی ‌ها شامل ساخت ‌و ساز بدون اخذ پروانه ساخت، نقض ضوابط و مقررات شهرسازی و ساختمانی، تغییر کاربری غیر مجاز و تخلفات مربوط به مقررات زیست ‌محیطی می ‌شوند.

• ساخت ‌و ساز بدون پروانه: این یکی از شایع ‌ترین تخلفات است که شامل هرگونه عملیات ساختمانی می ‌شود که بدون دریافت مجوز لازم از شهرداری آغاز شده باشد.
• نقض ضوابط شهرسازی و ساختمانی: این دسته شامل مواردی می‌ شود که در آنها پروژه ‌های ساختمانی با ضوابط و استاندارد های تعیین شده توسط قوانین شهرسازی و ساختمانی منطبق نیستند، مانند ارتفاع بیش از حد ساختمان یا عدم رعایت فاصله ‌های قانونی بین ساختمان‌ ها.
• تغییر کاربری غیرمجاز: این نوع تخلف زمانی رخ می ‌دهد که مالکین املاک، کاربری آن ‌ها را بدون اخذ مجوز های لازم از مسکونی به تجاری، اداری یا سایر کاربری ‌ها تغییر دهند. پس از شکایت و صدور رای داداگاه نیز، در صورت عدم رضایت شاکی  و برقراری عدالت، وی می تواند برای اعتراض به رای کمیسیون ماده ۱۰۰ اقدام کند.
• تخلفات مربوط به مقررات زیست ‌محیطی: این دسته شامل ساخت ‌و ساز هایی می ‌شود که موجب آسیب به محیط زیست، تخریب فضای سبز، یا نقض استاندارد های زیست‌ محیطی می ‌شوند.

صلاحیت‌ها، اختیارات، و وظایف کمیسیون ماده 100

کمیسیون ماده 100 دارای صلاحیت‌ ها و اختیارات گسترده‌ای است که بر اساس قانون شهرداری ‌ها و سایر مقررات مرتبط تعیین شده ‌اند. این کمیسیون مسئول رسیدگی به انواع تخلفات ساختمانی و شهرسازی، از جمله ساخت‌وساز بدون پروانه، نقض ضوابط فنی و مهندسی، تغییر کاربری‌ های غیرمجاز، و همچنین تخطی از مقررات زیست‌ محیطی در مناطق شهری است.

علاوه بر این، وظایف کمیسیون ماده صد شامل ارزیابی و تأیید طرح ‌های ساختمانی و شهرسازی، بررسی شکایات مردمی در رابطه با تخلفات ساختمانی، و همچنین ارائه مشاوره به شهرداری‌ ها و دیگر نهاد های دولتی در خصوص مسائل مربوط به قوانین و مقررات شهرسازی است.

روند رسیدگی به تخلفات در کمیسیون ماده 100

روند رسیدگی به تخلفات در این کمیسیون از چندین مرحله اساسی تشکیل شده است که از شناسایی تخلف تا صدور نهایی حکم پیش می ‌رود. اولین گام، شناسایی تخلف است که می‌ تواند از طریق گزارش‌ های مردمی، بازرسی‌ های دوره‌ ای توسط کارشناسان شهرداری، یا درخواست ‌های رسمی از سوی سایر نهاد ها صورت گیرد. پس از شناسایی تخلف، پرونده‌ ای تشکیل و برای بررسی بیشتر به کمیسیون ارجاع داده می ‌شود.

در جلسات کمیسیون، که معمولا با حضور کارشناسان حقوقی، شهرسازی، و معماری تشکیل می ‌شود، مدارک و شواهد ارائه شده از سوی هر دو طرف بررسی و ارزیابی می‌ شوند. در این جلسات، صاحبان پروژه یا نمایندگان آنها فرصت دارند تا دفاعیات خود را ارائه دهند. پس از بررسی‌ های کامل، کمیسیون بر اساس قوانین و مقررات مربوطه، تصمیم‌گیری و حکم خود را صادر می ‌کند. تصمیمات کمیسیون می‌ تواند شامل اقدامات تنبیهی مانند جریمه نقدی، دستور توقف ساخت ‌و ساز، یا در مواردی، دستور تخریب بنای مورد تخلف باشد. صاحبان پروژه‌ ها در صورت عدم تمکین به این تصمیمات، می ‌توانند از طریق مراجع قضایی اعتراض خود را پیگیری کنند.

شرایط و نحوه اعتراض به رای کمیسیون ماده 100

پس از صدور رأی توسط کمیسیون ماده 100، طرف‌ های مربوطه دارای حق اعتراض به تصمیم اتخاذ شده هستند. این فرآیند اعتراض مستلزم رعایت شرایط و زمان‌ بندی‌ های خاصی است که در قوانین مرتبط تعیین شده‌اند. فرآیند اعتراض به رأی کمیسیون معمولا به شرح زیر است:

1. مهلت اعتراض: طرف ‌های معترض باید در مهلت تعیین شده پس از ابلاغ رأی، معمولا ۲۰ روز کاری، اعتراض خود را ارائه دهند. اعتراض باید به صورت کتبی و با ذکر دلایل و شواهد مربوطه به کمیسیون ارائه شود.
2. مرجع رسیدگی به اعتراضات: اعتراضات معمولا توسط هیئت تجدید نظر استان یا یک مرجع قضایی مربوطه بررسی می ‌شوند. این هیئت ‌ها و مراجع بر اساس مستندات و شواهد ارائه شده توسط طرف ‌ها، اقدام به بررسی مجدد پرونده می ‌کنند.
3. روند تجدیدنظر: در فرآیند تجدیدنظر، هیئت مربوطه می‌تواند تصمیم کمیسیون ماده ۱۰۰ را تأیید، لغو، یا تعدیل کند. این فرآیند ممکن است شامل برگزاری جلسات دادرسی باشد که طرف ‌های معترض فرصت دارند دفاعیات خود را ارائه دهند.
4. نهایی شدن رأی: پس از اتمام فرآیند تجدید نظر، تصمیم نهایی ابلاغ می‌ شود. اگر تصمیم به نفع معترض باشد، اقدامات لازم برای اصلاح یا لغو تصمیمات قبلی انجام می ‌گیرد.

سخن پایانی

کمیسیون ماده 100 مرجعی قانونی برای رسیدگی به تخلفات ساختمانی در محدوده و حریم شهرها است. این کمیسیون به دو دسته تخلفات ساخت و ساز بدون پروانه و ساخت و ساز خلاف پروانه رسیدگی می ‌کند. گروه وکلای دیوان عدالت اداری با تیمی از وکلای متخصص، آماده ارائه خدمات مشاوره حقوقی و وکالت در خصوص تخلفات ساختمانی و کمیسیون ماده 100 به شما عزیزان است.