، سعید آبرون، جانشین رئیس موسسه رویان امروز، ۲۱ اردیبهشت در رویداد تخصصی پزشکی بازساختی پزشکی آینده، با یادآوری اینکه موسسه رویان از سال ۸۵ در کشور تاسیس شد و فعالیتش را آغاز کرد، به بخش‌هایی از دستاوردهای این مرکز در زمینه پزشکی بازساختی اشاره کرد. 

وی با اشاره به مطالعات انجام شده بر روی بیماران cp، دستاوردهای این مطالعات را بسیار امیدوار کننده برشمرد و گفت: ایران جایگاه بسیار خوبی در پزشکی بازساختی دارد و قطعا چشم انداز بسیار روشن است. 

این پژوهشگر با بیان اینکه با توجه به ظرفیت علمی موجود در دانشجویان و پژوهشگران جوان کشور، به آینده ایران در این رشته، بسیار امیدوار است، گفت: ما در آموزش و تحقیقات خوب عمل کرده‌ایم، اگرچه در تحقیقات نیازمند عملکرد بهتری به واسطه وجود نیروهای توانمند و با دانش، هستیم. 

وی با تاکید بر لزوم تعریف پروژه‌های تحقیقاتی مناسب، گفت: پژوهشگر نباید دغدغه داشته باشد، اگر آموزش و پژوهش را تقویت کنیم، نتایج آن را در بالین خواهیم دید. 

آبرون با بیان اینکه در عرصه بالینی هنوز کارهای بسیاری وجود دارد که باید انجام شود، گفت: به نظر می‌رسد که همه بخش‌ها باید وارد عرصه شوند تا شاهد سرعت بخشیدن به این عرصه و شکوفایی و ثمربخشی باشیم.  

جانشین رئیس موسسه بن یاخته رویان گفت: در بحث بالینی ما با جان انسان سروکار داریم، لذا موضوع بسیار حساس است و دولت و به ویژه وزارت بهداشت، باید ورود کامل داشته باشند؛ لذا باید سختگیری باشد تا کار اصولی و اثرگذار انجام شود. 

آبرون بیان کرد: خوشبختانه امروز علاوه بر رویان که پیشینه خوبی در این عرصه دارد، شرکت‌ها و موسسه‌های خصوصی متعددی با دریافت مجوزهای لازم، فعال شده‌اند؛ این بسیار خوب است و مطالعات اثربخش در کشور هم بعضا محصول همکاری چند شرکت با رویان بوده است. 

این پژوهشگر عرصه پزشکی بازساختی، اضافه کرد: امروز در کشور شاهد وجود مراکز پزشکی بازساختی هستیم، به عنوان نمونه یکی از مراکز توسط استاد گرانقدر، دکتر ملک‌حسینی و با همراهی خیرین در شیراز فعال است، برای توسعه این مراکز همه باید دست به دست هم دهیم، دولت، خیرین، متخصصان و نهادهای مرتبط باید همراهی کنند. 

رشد مطلوب‌تر پزشکی بازساختی در کشور نیازمند حمایت قاطع حاکمیت است 

اسماعیل میرزایی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز در این مراسم ضمن بیان اینکه در زمینه‌های آموزش و پژوهش شاهد رشد خوب در بخش پزشکی شناختی هستیم، لزوم تمرکز بر حوزه بالینی را متذکر شد و رشد مطلوبتر پزشکی شناختی را نیازمند حمایت قاطع حاکمیت دانست و گفت: از نظر آموزش یعنی نیروی متخصص و آموزش خوشبختانه مشکلی نداریم و خیلی زود شروع کردیم.

معاون دانشکده علوم و فناوری‌های نوین دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: در بسیاری از دانشگاه‌های کشور نیروی متخصص در سطوح پی اچ دی و کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی در رشته‌های مختلف آموزش دیده‌اند یا در حال آموزش هستند. 

وی با یادآوری اینکه پزشکی بازساختی، یک رشته میان رشته‌ای محسوب می‌شود و برای ورود به این عرصه و رشد در آن نیازمند تخصص‌های مختلفی هستیم، گفت: پزشکی بازساختی خیلی پیش از این در کشور شروع شده است و اکنون رشته‌هایی نظیر بایوتکنولوژی پزشکی، پزشکی مولکولی و .... را در دانشگاه‌های مختلف داریم.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: ما در تربیت نیروی انسانی خوب عمل کرده‌ایم، در پژوهش هم بسیار خوب ورود داشتیم و شاهد انتشار مقالات متعدد آی اس آی و ... هستیم، سرانه تولیدات علمی ایران در این زمینه بالا است.

میرزایی اظهار کرد: در یک بخش اصلی که شاید ضعف‌هایی موجود است و نیازمند تلاش و اهتمام بیشتری هستیم، بحث تجاری سازی و ورود به بازار است. مثلا در شیراز، سال‌هاست که عمل‌های جراحی بسیار پیشرفته و پیوند را داشته‌ایم؛ اما پزشکی بازساختی یک درمان جدید محسوب می‌شود که شاید مشکلات شیوه‌های درمانی قبلی نظیر پیوند، از اهدا کننده تا ایمنوژنسیتی تا زدن پیوند و هزینه و زمان انتظار و ..... را نخواهیم داشت.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز، تقویت این مبحث را نیازمند سرمایه گذاری مناسب، داشتن برنامه مدون و تامین زیرساخت دانست و گفت: باید زمینه‌ای فراهم کنیم تا محصولاتی که فاز آزمایشگاهی را با موفقیت طی کرده‌اند، در محیط‌های استاندارد، وارد پروسه تولید شده و در مرحله بالینی تست و مصرف شوند. 

وی با بیان اینکه در این حوزه متاسفانه حمایت خوبی را شاهد نبوده‌ایم، گفت: ضرورت دارد که نهادهای مختلف، از وزارتخانه‌ها، معاونت فناوری ریاست جمهوری، دانشگاه‌ها، ستادهای ویژه و .... با نگاهی علمی و کاربردی، فارغ التحصیلان و متخصصان مستعد و توانمند را حمایت کرده و زمینه برای تجاری سازی را فراهم کنند.

میرزایی با تاکید براینکه بخش خصوصی نیز می‌تواند در این زمینه فعال شود، گفت: به دلیل های ریسک بودن این بخش، الزاما باید دولت در یک قسمت از پروسه پزشکی بازساختی، ورودی کامل و دائم داشته باشد تا ریسک‌ها کم و انگیزه ورود و فعالیت برای بخش خصوصی، فراهم شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، ضمن یادآوری اینکه پزشکی بازساختی، نیازمند سرمایه‌گذاری سنگین و زمان اثرگذاری نسبتا طولانی است، گفت: بهتر آنست که دولت در یک مرحله گذار ورود و سرمایه‌گذاری و حمایت کند. این دوره گذار بین مرحله تحقیقات دانشگاهی و تولید زیاد کلینیکی، یک مرحله گذار یعنی در مقیاس نیمه صنعتی یا کوچک، نیازمند حمایت و همراهی دولت هستیم.

میرزایی بیان کرد: دولت می‌تواند به افراد برای شکل گیری هسته‌های اولیه فنار کمک کند تا پروژه تحقیقاتی به مرحله بالینی وارد شده باشد اما با مقیاس کوچکتر، اینگونه سرمایه‌گذار اعتماد کرده و وارد عرصه خواهد شد.

ایران در پزشکی بازساختی همپای جهان پیش رفته است 

مهدی هادی، یک متخصص سلول درمانی و پزشکی بازساختی هم در این رویداد تخصصی گفت: حوزه پزشکی بازساختی با سرعت بسیار زیادی در جهان مسیر پیشرفت را طی می‌کند و ایران نیز پا به پای جهان در لبه دانش این بخش، حرکت می‌کند. 

وی با بیان اینکه ایران موفق شده است در همین مدت کوتاه فعالیت، محصولاتی قابل رقابت با محصولات جهانی را تولید و به بازار مصرف عرضه کند، افزود: ما در سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی، پایه‌های خوبی داریم که یکی از آن‌ها، پژوهشگاه رویان است، که حاصل تلاش‌های مستمر متخصصان این پژوهشگاه در موسساتی نظیر سل تک فارمد، مسیر تجاری سازی را طی کرده و می‌کند. 

هادی با اشاره به اینکه شرکت‌های مختلف در عرصه تجاری کردن محصولات تحقیقاتی در کشور فعال شده‌اند، گفت: در عرصه آموزش چه در صنعت سلول درمانی چه در مراکز تحقیقاتی نظیر رویان، برنامه‌های آموزشی بسیار خوبی اجرایی و دنبال شده است. 

نماینده شرکت سل تک فارمد در رویداد تخصصی پزشکی بازساختی پزشکی آینده، گفت: چشم‌انداز ایران در عرصه پزشکی بازساختی روشن و مطلوب است اما ضعفی وجود دارد و آن اینکه، هزینه‌های زیادی در دانشگاه‌ها و مراکز علمی تحقیقاتی جز معدودی از این مراکز، برای انجام پژوهش‌هایی صرف می‌شود که نتیجه مطلوب را به دنبال ندارد. 

هادی ادامه داد: بیشتر تحقیقات به شکل هدایت و مسیردهی شده است که نتایج آن اگرچه علمی خواهد بود اما به درد صنعتی شدن نمی‌خورد. لذا پیشنهاد صریح اینست که کارشناسان و صاحب‌نظرانی به عنوان مشاور در کنار مراکز آموزشی و تحقیقاتی قرار بگیرند تا مسیر پژوهش‌ها به شکل صحیح ترسیم و تعیین شود. 

وی با بیان اینکه ارائه مشاوره به دانشگاه‌ها باید از ابتدای نوشته شدن یک پروپوزال تحقیقاتی باشد، گفت: متاسفانه بسیاری از تحقیقات دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی مسیر اشتباهی را می‌پیماید و با وجود هزینه‌های نسبتا زیاد، منجر به نتایج مناسبی در عرصه تولید ثروت نمی‌شود. 

هادی با تاکید براینکه هم اساتید دانشگاه و هم دانشجویان در زمینه انجام تحقیقات و پژوهش‌های علمی نیازمند آموزش هستند، گفت: همه باید به گونه‌ای آموزش ببینند که به جای تولید یک یا چند مقاله از تحقیقات علمی، یک پکیج دانش فنی تولید کنند؛ این پکیج ویژگی‌هایی دارد که مورد قبول و تایید صنعت بوده و قابلیت صنعتی‌سازی محصول در آن وجود دارد. 

این متخصص سلول درمانی و پزشکی بازساختی گفت: در سرمایه‌گذاری‌های با ریسک بالا نظیر همین حوزه، ستادهایی در سطح ملی تشکیل شده نظیر ستاد زیست فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری، ستاد سلول‌های بنیادی و ... که پروژه‌ها را بررسی و داوری کرده و تسهیلاتی را به طرح‌های مناسب، به شکل بلاعوض یا تسهیلات، اعطا می‌کنند. 

هادی در عین حال گفت: طی یکسال گذشته شاهد کمرنگ و ضعیف و کم جذابیت شدن حمایت‌ها در این حوزه بوده‌ایم که ضرورت ورود حاکمیت برای تقویت تسهیلات و حمایت‌ها را به عنوان یک ضرورت نمود داده است. 

این متخصص سلول درمانی گفت: امروزه در کشورهای پیشرفته جهان، یکی از مباحث مهم در نگاه حاکمان و برنامه‌ریزان، بعد از انرژی هسته‌ای، پزشکی بازساختی و دانش سلول‌های بنیادی است. 

پیشتازی علوم پزشکی شیراز در ایجاد مراکز سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی 

نگار آذرپیرا، رئیس برج پژوهشی محمد رسول‌الله(ص) علوم پزشکی شیراز هم در این مراسم تاکید کرد که این دانشگاه در ایجاد مرکز جامع سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی، پیشتاز محسوب می‌شود.

وی تصریح کرد: برج پژوهشی محمد رسول‌الله(ص) از اوایل دهه ۹۰ در دانشگاه علوم پزشکی شیراز راه‌اندازی و فعال شد که منشا اقدامات اثرگذاری در حوزه‌های آموزشی و پژوهشی و تحقیقاتی بوده است.

آذرپیرا گفت: مرکز جامع سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی، به عنوان یکی از سه مرکز اول کشور، با حمایت ستاد توسعه علوم فناوری سلول‌های بنیادی، زیر نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سال ۹۵ در برج پژوهشی محمد رسول‌الله (ص) راه‌اندازی شد.

وی یادآور شد: مرکز جامع سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز، با تمرکز بر مباحث سلولی و بازساختی، علاوه بر تحقیقات، امکاناتی فراهم کرده است تا شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه تولید محصولات سلول درمانی و ژن درمانی در آن فعالیت کنند.

«کلاژن نوع یک، داربست غنی شده»، «ایمپلنت استخوانی»، «بیو ایمپلنت قرنیه»، «انواع سلول‌های بنیادی مزانشیمی از بافت‌های مختلف»، «بافت آمنیون جنینی» و «3D printer»بخشی از محصولات شرکت‌های مستقر در این مرکز بود که او به آن اشاره کرد.

وی یادآور شد: از جمله محورهای تخصصی این مرکز می‌توان به ایمیون سل‌تراپی، مغز استخوان، قلب، استخوان و غضروف، کبد و پانکراس، پوست و سوختگی، چشم و زنان و ناباروری اشاره کرد که نشان از تنوع و گسترش فعالیت‌های آن دارد.

 آذرپیرا ادامه داد: این مرکز از روش‌های نوینی مانند سلول درمانی، ژن درمانی و مهندسی بافت استفاده می‌کند که باعث پیشرفت در علم پزشکی و فناوری سلولی می‌شود.

مدیر مرکز جامع سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: این دانشگاه با وجود ۵۸ مرکز تحقیقاتی فعال، یک مرکز نوآوری و شتاب دهنده و ۵ مرکز رشد به طور فعال در زمینه‌های علمی و فناورانه فعالیت می‌کند.

آذرپیرا اضافه کرد: دانشگاه علوم پزشکی شیراز با ایجاد برج پژوهشی و مراکز تحقیقاتی پیشرفته، از جمله مرکز جامع سلول‌های بنیادی، به تلاش برای توسعه و پیشرفت در حوزه‌های پزشکی، بازساختی، و فناوری‌های نوین پرداخته است و نقش بسزایی در پیشبرد علم و فناوری دارد.