نگاهی به فرهنگ غذایی در قم؛
سفر به فرهنگ و اقیلم قم با غذاهای سنتی و محلی
غذاها و خوراکیها بازتاب دهنده فرهنگ و هویت جوامع هستند و نباید به آنها به صرف یک ماده برای سیر شدن نگاه کرد، در قم هم متناسب با فرهنگ و اقیلم غذاهای متنوعی وجود دارد که آشنایی با آنها سفری در یک جامعه است.
، یکی از جذابیتهای سفر به نقاط مختلف، کسب تجربههای جدید است، دیدن مکانها، افراد، فرهنگها و آداب و رسومهای جدید ازجمله اهداف سفر است.
چشیدن طعم غذاها و شیرینیهای جدید هم یکی از مواردی است که شیرینی سفر را برایمان دوچندان میکند، البته در کنار تجربه طعمهای جدید، نوع غذاها وخوراکیها یکی از ارکان فرهنگ در هر جامعهای است و از این رو بررسی و نگاه به آنها اهمیت دارد.
کلم قمری یا قنبید یکی از انواع کلم است که بیشتر در استان قم کشت میشود و با آب و هوای این منطقه سازگار است، شکل ظاهری آن شبیه شلغم بوده و سفت و دارای برگهای سبز است.
از این کلم در غذاهای مختلف استفاده میشود که آبگوشت و آش قنبید ازجمله آنها است.
آبگوشت قنبید یکی از معروفترین غذاهای استان قم است، برای داشتن این آبگوشت سرشار از مواد مغذی به کلم قنبید یا قمری نیاز داریم، گوشت، پیاز، لوبیا سفید، گندم پوست کنده، رب گوجه فرنگی و ادویه هم مواد اولیه این غذا است.
از قنبید برای تهیه آش هم استفاده میشود که در ماه مبارک رمضان پای ثابت سفرههای قمیها است. در این آش از برنج، پیاز، ادویه، قلم گوسفند و آب گوشت استفاده میشود.
از آبگوشتها تا آشها با مواد اولیه محلی
انواع دیگری از آبگوشت و آشها هم در قم مرسوم است که آبگوشت هویج برگه، آبگوشت یخنی بادمجان، اشکنه سیب زمینی، کوفته قمی و آش پتله ازجمله آنها است.
از هویج قمی که با نامهای زردک یا شقاقل هم شناخته میشود در تهیه غذاهای مختلف استفاده میشود که آبگوشت هویج برگه ازجمله آنها است.
برای تهیه این آبگوشت به برگه، لوبیا قرمز، گوشت با استخوان، پیاز، نمک، زردچوبه و نعناع خشک نیاز داریم؛ البته در دستور دیگری هم در تهیه این غذا از لپه، نخود، هویج، برنج، سرکه، سیر، شیره، گوشت و ادویه استفاده میشود.
برای آبگوشت یخنی بادمجان هم به بادمجان، به، پیاز، نخود، گوشت، رب، ادویه و نعناع خشک نیاز داریم، بعد از پختن گوشت، نخود، پیاز داغ و به، نعناع را به همراه زردچوبه داغ کرده و در 10 دقیقه پایانی پخت به آبگوشت اضافه میکنیم.
اشکنه سیب زمینی هم به مواد اولیهای نیاز داریم که در بیشتر اوقات در دسترس است؛ فقط به سیب زمینی، پیاز، تخم مرغ، آرد، شنبلیه خشک، رب و ادویه نیاز داریم تا بعد از نیم ساعت یک غذای لذیذ قمی داشته باشیم.
پیاز را ادویه و رب تفت داده، شنبلیه خشک را به آن اضافه کرده و بعد از اضافه کرن دو قاشق غذاخوری آرد نوبت سیب زمینیهای نگینی خرد شده است، بعد از اضافه کردن آب و پختن سیب زمینیها نوبت به تخم مرغها میرسد که بعد از اضافه شدن باید هم بزنیم تا سفت شوند.
برای اینکه در هر کجای ایران که هستیم طعم فوقالعاده آش پته قم را بچشیم به جو، لوبیا چیتی، نخود، سبزی آش، کشک، پیاز، سیر و نعناع داغ و ادویه نیاز داریم.
کافی است، جو، نخود و لوبیا را بپزیم، بعد هم سبزی را به همراه نعناع، سیر و پیاز داغ به آش اضافه میکنیم و بعد از 45 دقیقه در حرارت کم آش ما آماده خواهد بود که با کشک آن را تزئین میکنیم.
غذاهایی مغذی و مقوی متناسب با چهار فصل سال
ماش ماشک، ماشاب، مغزابه، دمپختک قمی، پتله پلو و نوع خاصی از خاگینه از دیگر غذاهای محلی این استان است.
ماش یکی از حبوبات بسیار مغذی است که ارزش غذایی بالایی دارد و بویژه برای کودکان توصیه میشود، در قم با ماش غذاهای متنوعی درست میشود که ماش ماشک ازجمله آنها است.
برای چشیدن طعم ماش ماشک به گوشت، ماش، هویج قمی، پیاز و ادویه(نمک، فلفل، زردچوبه) و حدود سه ساعت و نیم زمان نیاز داریم.
بعد از نیمپز شدن گوشت، ماش و هویجهای حلقهای و ادویه به آن اضافه و فرصت میدهیم تا کامل بپزد، بعد هم مواد را با گوشت کوب له کرده و آماده سرو میشود.
برای تهیه ماشاب هم به ماش، لوبیا چشم بلبلی، برنج، گندم، سیب زمینی، کدوحلوایی، عدس، گوشت، پیاز سرخ شده، آب گوشت، کشک و نعناع نیاز داریم.
بعد از نیمه پخت شدن گوشت و حبوبات، سایر مواد را به آن اضافه کرده، اجازه میدهیم کامل بپزد، بعد هم گوشت را ریش ریش کرده و داحل آش میریزیم.
مغزآبه یا مغزآبک یکی دیگر از غذاهای سنتی قم است که سرشار از مواد مغذی است که شامل گردو، لوبیا چیتی، پیاز، کشک، نمک و زردچوبه است.
بعد از سرخ شدن پیاز و زردچوبه، گردوها و لوبیای پخته شده را اضافه و بعد از دقیقه غذای ما با کشک آماده میل کردن است.
پتله پلو هم به خاطر داشتن گندم در کنار برنج، رشته پلویی، گوشت، پیاز داغ غذایی است که بسیار مقوی بوده و برای فصل سرما مناسب است.
پتله، گندم پوست کنده، پخته و خشک شده است که یک ماده مغذی و مقوی به شمار میرود.
کافی است، برنج و رشته را پخته و بعد از آبکش کردن، با سایر مواد مخلوط کرده و منتظر ئم کشیدن آن باشیم.
البته در طرز تهیه دیگری از این غذا از برنج، بلغور گندم، پیاز، گوشت، عدس، شوید و سیب زمینی نگینی خرد شده نیاز داریم؛ بعد از تفت دادن گوشت قیمهای خرد شده همراه با پیاز، اجازه میدهیم تا همراه با ادویهها نیمپر شده و سپس نوبت عدس، بلغور، برنج است، وقتی هم که آب مواد کشیده شد، سیب زمینی و شوید را اضافه کرده و اجازه میدهیم دم بکشد.
دم پختک قمی هم یک غذای اصیل و ساده است که با برنج، باقلا، پیاز، کرده، زعفران دم کرده، نمک، زردچوبه و روغن آماده میشود.
بعد از سرخ کردن پیازها، باقلاهای نیمپز را هم اضافه کرده و با زردپوبه تفت میدهیم، برنج و آب اضافه میکنیم، بعد از کشیده شدن آب برنج، زعفران دم کرده را اضافه و اجازه میدهیم تا 40 دقیقه دم بکشد.
این غذا همراه با نیمرو هم سرو میشود.
قاقاناخ، نام نوعی خاص از خاگینه است که در قم مرسوم است؛ برای تهیه آن به تخم مرغ، ماست، آرد، پودر دارچین، پودر هل، بکینگ پودر، مغز گردو، آب، شیره انگور یا خرما، وانیل، زردچوبه و روغن نیاز داریم.
تخم مرغها، وانیل، زردچوبه، ماست، آرد و بگینگ پودر را مرحله به مرحله به هم اضافه کرده و هم میزنیم، بعد هم آن را داخل روغن ریخته و دو طرفش را سرخ میکنیم تا طلایی شود.
بعد از 15 دقیقه استراحت دادن به مواد سرخ شده، گردوها و دارچین را وسط مواد ریخته و آن را رول میکنیم و بعد هم نوبت اضافه کردن شیره روی آن است.
نکته این خاگینه این است که باید دو ساعت به مواد فرصت دهیم تا شیره به آن جذب شود.
باید به یاد داشته باشیم که غذا، صرفا ترکیب چند ماده غذایی و آماده کردن آن برای سیر شدن نیست، غذاهای محلی و سنتی در هر شهر و روستا، بخشی از فرهنگ و هویت آنها است که در نوع اقیلم، نیازها و شرایط زندگی آنها در طول سالها ریشه دارد.
ارسال نظر