ورود به حریم شخصی افراد هنوز جرم نیست! / تلویزیون، مولد آرامش باشد نه تشنج / زردنویسی، نتیجه کثرت خطوط قرمز
محمد مهدی لبیبی، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، سادهانگاری در برابر ورود به حریم شخصی افراد را نکوهش کرد و گفت جز با تدوین قانونهایی جامعتر و کاملتر نمیتوان در برابر این بیاخلاقیها ایستاد.
محمد مهدی لبیبی در گفتوگو با سارا کنعانی، خبرنگار خبرگزاری موج، در ارزیابی لحن خشن برخی رسانهها در سالهای اخیر، گفت: اگر در جامعهای زمینه برای بحت و تحلیل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و هنری باز نباشد و همیشه پای ملاحظاتی را به میان بیاوریم، بستر برای خشونت خبری باز میشود. وقتی مدام مواردی را به عنوان خطوط قرمز به خبرنگار گوشزد میکنند و او باید مراقب باشد که ورود به یک مبحث به منزله توهین به موضوع خاصی نباشد و ... سدی در برابر او ایجاد میشود که تنها کانال و مفر آن، زردنویسی است. به عبارت دقیقتر، فربه شدن اخبار و مقالات زرد اتفاقی است که در اثر کمرنگ بودن
بخشهای دیگر و مهمتر خبری رخ میدهد. او در ادامه گفت: هدف هر خبرنگاری دیده شدن خبر تولیدی اوست و بدیهی است اگر چنین انگیزهای وجود نداشته باشد این شغل و حرفه هیچ کششی را برای او ایجاد نمیکند. وقتی دست او را در بخشهای اصلی حرفهاش ببندند، او به ناچار وارد بخشهای فرعی میشود و به این ترتیب، آن بخشهای ناسالم به شکلی غیرعادی رشد میکند و در سایه این اتفاق، قوانین تثبیت شده در حرفه روزنامهنگاری و فعالیت رسانهای زیر پا گذاشته میشود و رفته رفته میبینیم که گروهی بی پروا، به حریم خصوصی افراد وارد میشوند. لبیبی همچنین گفت: مخاطبان خبر در اصل در دو قسم
دستهبندی میشوند؛ یک گروه، نخبگانی هستند که سواد رسانهای دارند و در برابر جریانهای خبری، منفعل نیستند. اکثریت جامعه اما کسانی هستند که به سادگی تحت تأثیر شرایط قرار میگیرند و با توجه به بزرگ بودن این دسته، خبرنگاران نیز به دنبال تولید اخباری هستند که برای آنان جذاب باشد و فروش بیشتر را در پی داشته باشد. در این میان وظیفه سیاستگذاران جامعه، این است که سواد رسانهای افراد را بالا ببریم تا آنان بفهمند چه چیز ارزش خبری دارد و برای شنیدن کدام اخبار باید وقت بگذارند. این مدرس دانشگاه اضافه کرد: وضع قوانین تازه هم راه حل دیگری است. محترم شمردن حریم شخصی
دیگران، اتفاق مهمی است که نقض آن نه در دین ما موجه است و نه در سنت و فرهنگ ما. به نظر میرسد دیگر حرف زدن درباره اهمیت این موضوع کفایت نمیکند و جز با وضع قوانین مشخص و مدون نمیتوان در برابر چنین بیاخلاقیهایی قد علم کرد. در کشور ما متأسفانه هنرمندان و سایر چهرههای برجسته و شناخته شده، از امنیت کافی برخوردار نیستند و کوچکترین حرکت آنان در زندگی شخصیشان میتواند رسانهای شود و سلب آسایش و آرامش را برای آنان به دنبال داشته باشد. لبیبی تأکید کرد: البته در مبحث قانون و مقررات باید نکتهای را مد نظر داشت. ممکن است یک چهره شناخته شده جامعه درج یک خبر را برای
خبرنگار مجاز اعلام کند، اما نشر آن خبر با شأن و عرف و وجاهت اجتماعی همخوانی نداشته باشد. در این صورت باید از نشر خبر خودداری کرد. در یک نگاه کلی باید دانست نشر خبری که اغتشاش اجتماعی و هتک حرمت را به دنبال دارد و سلامت روانی جامعه را بر هم میریزد، پسندیده و مجاز نیست و خبرنگار باید مرز باریک چنین خبرهایی را با شفافسازی و نقد سازنده تشخیص دهد، چراکه در یک جامعه هر بخش بر بخش دیگر دارای تأثیر و تأثر است. این کارشناس رسانه همچنین درباره عملکرد تلویزیون در چگونگی نشر اخبار توضیح داد: به نظر من تلویزیون در اغلب مواقع به گونهای رفتار میکند که مولد آرامش اجتماعی
باشد و نه تشنج مردم. در این میان، گاهی اتفاقاتی هم رخ میدهد که پسندیده نیست؛ مثل همین پخش شدن تصاویر مربوط به چند اعدامی، هنگام نشر خبری که درباره لغو کنسرتها در استان خراسان بود. در این مورد خاص برداشت من این است که این اشتباه سهوا رخ داده و عمدی در کار نبوده اما اگر فرض را بر این بگذاریم که برنامههایی در پشت صحنه چیده شده، باید دانست با در نظر داشتن تأثیرات چیزی که ما در علم رسانه از آن به عنوان «همزمانی» یاد میکنیم، طراح چنین اتفاقی در شناخت موضوع دچار اشتباه شده است؛ یعنی اگر قرار بوده با پخش همزمان خبر مربوط به کنسرت و تصاویر اعدامیها پیامی مانند نشان
دادن اقتدار و ... منتقل شود، این نتیجه ایجاد نشده است. محمد مهدی لبیبی در خاتمه تصریح کرد: کاهش دادن نگرانیها یکی از وظایف رسانه است. برای مثال اگر قرار است خبری درباره آمار تصادفات پخش شود، ضروری است تصاویری از جادههای سالم و استاندارد نیز ضمیمه خبر شود تا مخاطب بداند به درستی چند درصد سفرها منجر به تصادف میشود و با بزرگ نمایی حادثه، استرسهای بی مورد ایجاد نشود. از نگاه من باید با رسانههایی که به اثر مثبت خبر خود نمیاندیشند و بیشتر در پی ایجاد تنش و سلب آرامش هستند، برخورد شود. محمد مهدی لبیبی جامعه شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی است.
ارسال نظر