کمبود توجه

• ناتوانی در تمرکز روی جزئیات
• فراموشی و گم‌کردن وسایل
• مشکل در پیروی از دستورالعمل‌ها
• ناتمام گذاشتن کارها

فعالیت بیش از حد

• ناآرامی مداوم
• دویدن یا بالا‌رفتن از مکان‌های نامناسب
• مشکل در نشستن در یک‌جا
• پرحرفی بیش‌ از حد

رفتارهای تکانشی

• ناتوانی در انتظار نوبت
• قطع‌ کردن صحبت دیگران
•  تصمیم‌گیری‌های عجولانه و بدون تفکر

روش‌های موثر در درمان بیش‌فعالی کودکان

برای درمان بیش فعالی کودکان از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که در ادامه به توضیح و بررسی هریک می‌پردازیم.

درمان دارویی

درمان دارویی یکی از روش‌های مؤثر در کنترل نشانه‌های ADHD است. داروهای مورد استفاده به 2 دستۀ کلی تقسیم می‌شوند:

• داروهای محرک: این داروها باعث افزایش تمرکز و کاهش رفتارهای تکانشی می‌شوند.
• داروهای غیرمحرک: این داروها برای کودکانی که به داروهای محرک پاسخ نمی‌دهند یا نسبت به آن‌ها حساسیت دارند، استفاده می‌شوند.

رفتار درمانی

رفتار درمانی به کودک کمک می‌کند تا رفتارهای خود را کنترل کرده و روابط بهتری با اطرافیان برقرار کند. روش‌های متداول در رفتار درمانی شامل موارد زیر است:

• تقویت رفتارهای مثبت: تشویق رفتارهای مناسب کودک و دادن پاداش‌
• استفاده از برنامه‌های تشویقی: ایجاد سیستم‌های تشویقی مانند جدول ستاره‌دار برای افزایش انگیزۀ کودک
• مدیریت رفتار: آموزش والدین برای کنترل رفتارهای کودک و کاهش رفتارهای تنبیهی غیرمؤثر

هنر درمانی

هنر درمانی یکی از بهترین روش‌های درمانی برای کودکان مبتلا به بیش ‌فعالی است. این روش به کودک اجازه می‌دهد که احساسات و هیجانات خود را از طریق نقاشی، موسیقی، مجسمه‌سازی، ساخت کاردستی و دیگر اشکال هنر ابراز کند. فواید هنر درمانی برای کودک شامل موارد زیر است:

• افزایش تمرکز و کاهش استرس
• تقویت مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی
• بهبود توانایی حل مسئله و خودکنترلی
• افزایش عزت‌نفس و خودبیانگری در کودکان

بازی درمانی

بازی درمانی یکی دیگر از بهترین روش‌های درمانی برای کودکان بیش ‌فعال است. این روش از طریق بازی به کودک کمک می‌کند تا احساسات خود را مدیریت کرده و رفتارهای اجتماعی سالم‌تری داشته باشد. برخی از فواید بازی درمانی عبارت‌اند از:

• بهبود تمرکز و کاهش استرس
• تقویت مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی
• افزایش خودکنترلی و کاهش رفتارهای تکانشی
• افزایش تعامل مثبت با والدین و همسالان

تغییر سبک زندگی

سبک زندگی کودک نقش مهمی در مدیریت اختلال ADHD دارد. پیگیری موارد زیر و پایبندی به آن‌ها می‌تواند تأثیر بسیار مثبتی در روند درمان این کودکان داشته باشد:

• تغذیۀ سالم: مصرف امگا-3 و پروتئین‌ کافی و کاهش قندهای مصنوعی موجب افزایش تمرکز و کاهش حواس‌پرتی و بیش ‌فعالی می‌شود.
• ورزش و فعالیت بدنی: ورزش‌هایی مانند شنا، دویدن و یوگا به کاهش انرژی اضافی و بهبود حافظه کمک می‌کند.
• خواب کافی: تنظیم ساعت خواب و بیدار شدن در زمان‌های منظم برای رفع علائم بیش‌فعالی مفید است.

راهکارهای آموزشی

آموزش صحیح کودک مبتلا به ADHD می‌تواند تأثیر بسزایی در پیشرفت تحصیلی و ارتقای مهارت‌های اجتماعی او داشته باشد. برخی از راهکارهای آموزشی مفید به این قرار هستند:

• تکنیک‌های مطالعۀ مؤثر: ‌استفاده از روش‌هایی مانند تقسیم‌بندی زمان مطالعه، یادداشت‌برداری و مرور مطالب
• کلاس‌های آموزشی ویژه: شرکت در کلاس‌های مخصوص کودکان مبتلا به بیش ‌فعالی
• همکاری معلمان و والدین: ایجاد ارتباط مؤثر بین معلمان و والدین برای هماهنگی در آموزش کودک

روش‌های فرزند پروری: ویژۀ کودکان بیش‌فعال

در روند درمان کودکان بیش فعال، پایبندی والدین به اصول و روش‌های فرزند پروری بسیار مهم و حیاتی است. تربیت این کودکان نیازمند صبر، انعطاف‌پذیری و استفاده از تکنیک‌های خاص است. والدین باید محیطی مناسب و قابل‌ پیش‌بینی ایجاد کنند تا کودک بتواند در آن احساس امنیت کند. تعیین قوانین مشخص و ثابت، در نظر گرفتن تشویق و پاداش برای رفتارهای مثبت و پرهیز از تنبیه‌های سخت در درمان بهتر و سریع‌تر کودک مؤثر است. همچنین، ارتباط نزدیک و مداوم والدین با کودک، گوش دادن فعال به نیازهای او و انجام فعالیت‌های مشترک مفید خواهد بود.

درمان پرخاشگری کودکان بیش‌فعال

پرخاشگری یکی از شایع‌ترین و سخت‌ترین مشکلات در کودکان بیش ‌فعال است و اگر کنترل نشود، روابط اجتماعی و عملکرد تحصیلی آن‌ها را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. برای درمان پرخاشگری کودکان از مشاوره‌های فردی و خانوادگی، تکنیک‌های مدیریت خشم، مدیتیشن و در‌صورت نیاز، دارو استفاده می‌شود. استفاده از هنر و بازی نیز برای تخلیۀ خشم کودک بسیار مفید است.

جمع‌بندی

درمان بیش‌ فعالی کودکان اغلب نیازمند مجموعه‌ای از روش‌های مختلف است. ترکیب درمان دارویی، رفتاردرمانی، هنردرمانی، بازی‌درمانی، تغییر برنامۀ غذایی، ورزش منظم و استفاده از روش‌های آموزشی به‌طور حتم می‌تواند به کاهش علائم نقص توجه و بیش فعالی در کودکان کمک کند و آینده‌ای موفق را برای آنان رقم بزند. درصورت عدم درمان، این اختلال در دوران بزرگ‌سالی نیز ادامه یافته و کنترل آن بسیار دشوار خواهد شد.