، در روزهای اخیر و همزمان با برگزاری دو دور مذاکرات هسته ای ایران و آمریکا، شاهد کاهش قابل توجه قیمت ارز و طلا در کشورمان بوده ایم. به طور خاص، دلار آمریکا که تا قله قیمتی ۱۰۵ هزار تومان نیز افزایش یافته بود، اکنون در محدود ۸۰ هزار تومان و حتی کمتر قرار گرفته است. ناظران و تحلیلگران معتقدند که تداوم فضای مثبت در قالب مذاکرات ایران و آمریکا و حصول یک توافق احتمالی می تواند ریزش های قابل توجهی را در قیمت اسکناس آمریکایی و متعاقبا قیمت طلا سبب شود.

با این همه، نکته قابل تامل در روزها و هفته های اخیر این است که به تناسب کاهش قمیت دلار ، شاهد کاهش قیمت اقلام اساسی زندگی مردم نبوده‌ایم و حتی مرکز آمار ایران در جدیدترین گزارش خود از رکوردشکنی تورم در یک و نیم سال اخیر در فروردین ماه سال ۱۴۰۴ خبر داده است! در این نقطه، بسیاری این سوال را مطرح می‌کنند که چرا قیمت کالاهای اساسی با کاهش قمیت دلار پایین نمی آید؟ در حقیقت نه تنها پایین نمی‌آید بلکه در یک شیب مدام از صعود است! در پاسخ به این سوال باید ۲ مولفه مهم را مد نظر داشت.

اول اینکه متاسفانه در سال های گذشته مساله عدم قطعیت در فضای اقتصادی یکی از مولفه های بنیادین شکل‌دهی به معادلات اقتصادی در کشورمان بوده است. به بیان ساده تر، به دلیل بی‌اطمینانی نسبت به شرایط آینده، بسیاری از فعالان بازار و کلیتِ بازار، در نوعی عدم قطعیت به سر برده اند که این روند هنوز هم ادامه دارد. هیچکس نمی داند در آینده چه می شود و همین مساله سبب می شود تا اقتصاد ایران در سال های گذشته به شدت به سمتی شرطی‌شدن حرکت کند.

این یعنی با اندک تغییر مثبت شاهد ریزش بازارهای طلا و ارز هستیم اما با وقوع تغییرات منفی می بینیم که بازار به یکباره گارد صعودی می گیرد. همین مساله سبب می شود تا قیمت ها در حوزه اقلام اساسی مورد نیاز مردم، متناسب با کاهش قیمت دلار پایین نیایند. اگر چشم‌اندازهای مشخصی وجود داشته باشد که در قالب آن تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی می توانستند پیش بینی های روشنی را در مورد آینده داشته باشند، بدون تردید شاهد سرریز شدن کاهش قیمت ارز به دیگر حوزه ها نظیر کالاهای مصرفی مردم نیز خواهیم بود.

نکته دوم اینکه باید توجه داشته باشیم که در حوزه طلا و دلار، قیمت ها به اندازه کالاهای اساسی و یا حتی بازارهایی نظیر خودرو و مسکن، چسبندگی ندارد. چسبندگی یمت ها یک اصطلاح اقتصادی است که تاکید دارد وقتی قیمت ها در حوزه کالاها افزایش پیدا می کنند، به دلیل اینکه این افزایش تحت تاثیر مولفه های مختلفی رخ داده، به این راحتی ها پایین نمی آید و باید شرایط خاصی را شاهد باشیم تا مولفه کاهش قیمت نمود عینی خود را به نمایش بگذارد.

شاید خوش بینانه ترین سناریو برای کشورمان در یکچنین شرایطی این باشد که سرعت افزایش قیمت ها کُندتر می شود. از این رو، چسبندگی قیمت ها در حوزه کالاهای اساسی و البته پیش‌بینی ناپذیری آینده اقتصادا ایران، 2 مولفه مهمی هستند که توضیح می دهند چرا با کاهش قیمت ارز در مدت اخیر، شاهد کاهش جدی در قیمت اقلام اساسی مورد نیاز مردم نبوده ایم.