، سولماز جلالی کارشناس امور گمرکی در یادداشتی نوشت:

طبیعتا این موضوع واضح می باشد که برای انجام هر کاری باید اصول ، قوانین و باید و نبایدهای آن را بدانیم و با دانشی که داریم آن فعالیت را انجام دهید و از این رو افرادی که قصد دارند به صادرات و واردات کالا بپردازند باید حتما به قوانین گمرک در این ایران آشنایی کامل داشته باشند زیرا صادر و یا وارد کردن قانونی هیچ گونه کالایی بدون انجام پروسه لازم آن در گمرک کشور، صورت نمی گیرد و انجام درست پروسه و تشریفات گمرکی و صرفه جویی در وقت و هزینه برای صادرات و واردات، ملزم به دانستن قوانین گمرک می باشد.

گمرک جمهوری اسلامی ایران سازمانی دولتی تابع وزارت امور اقتصادی و دارایی است که به عنوان مرزبان اقتصادی کشور نقش محوری و هماهنگ کننده را در مبادی ورودی و خروجی کشور دارد و مسؤول اعمال حاکمیت دولت در اجرای قانون امور گمرکی و سایر قوانین و مقررات مربوط به صادرات و واردات و عبور(ترانزیت) کالا و وصول حقوق ورودی و عوارض گمرکی و مالیاتهای مربوطه و الزامات فنی و تسهیل تجارت است. گمرک جمهوری اسلامی ایران برای انجام وظایف قانونی خود، سطوح واحدهای اجرائی موردنیاز را بدون رعایت ضوابط و تقسیمات کشوری و ماده (۳۰) قانون مدیریت خدمات کشوری، متناسب با حجم و نوع فعالیتها تعیین می نماید. تشکیلات گمرک و واحدهای اجرائی متـناسب با وظایف و مأموریتهای محوله توسط گمرک جـمهوری اسلامی ایران تهیه می شـود و پس از تأیید وزیر اموراقتصادی و دارایی به تصـویب هیأت وزیران می رسد.

گمرک جمهوری اسـلامی ایران شامل ستاد مرکزی گمرک ایران و گمرکهای اجرائی است.

قوانین گمرک

در چند وقت اخیر علاقه فزاینده ای در بین افراد و شرکت های تجاری به صادرات کالاهای ایرانی به بازارهای بین المللی و واردات تجهیزات از خارج از کشور وجود داشته است. 

با توجه به این شرایط، گمرکات ایران با اجرای قوانین و مقررات مربوطه نقش تعیین کننده ای در پیشگیری از تخلفات گمرکی و کالای قاچاق و حفظ منافع کشور ایفا می کنند.

به عنوان یک تاجر که در زمینه واردات و صادرات فعالیت می کنید، آگاهی و رعایت این قوانین گمرکی برای شما ضروری است و شما با رعایت مقررات گمرکی به حفظ منابع کشور، جلوگیری از جابجایی غیرقانونی کالا و حفظ اقتصاد ملی کمک می کنید.

قانون مقررات صادرات و واردات

مسئولیت تهیه و تنظیم این قانون به عهده ی وزارت صنعت، معدن و تجارت است که مجموعه ای متشکل از سه وزارت خانه می باشد. 

وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال 1394، آیین نامه اجرایی مقررات صادرات و واردات را همراه با جداول تعرفه های گمرک منتشر کرد. 

این آیین نامه و جداول تعرفه ها، بر اساس سیستم توصیف و کدگذاری کالا تنظیم شده است. سازمان توسعه تجارت ایران، دفتر مقررات صادراتی و وارداتی، به شکل مستمر در حال به روز رسانی و اصلاح  این مقررات است.

این قوانین، نقشی تعیین کننده در اجرای برنامه های سازمان های دولتی و خصوصی دارند، مخصوصا برای اتاق بازرگانی، کشاورزی، صنایع و معادن ایران. آگاهی از این مقررات و قوانین گمرک لازمه ی این امر است که افراد بتوانند محصولات ساخت داخل را به خارج ارسال و محصولات مورد نیاز را وارد کنند.

لازم به ذکر است که این قانون در سال 1372 مورخ چهارم مهر ماه تصویب شده است و از آن روز تا کنون همواره در حال تغییر و اصلاح و به روز رسانی جهت کارایی بیشتر بوده است.

منظور از کالای صارداتی و وارداتی در قوانین گمرک چیست؟

منظور از این عبارت، کالا هایی است که در یکی از دسته بندی هایی که در زیر آورده ایم جای گیرد:

کالا های مجاز: کالایی است که وارد و یا صادر کردن آن به هیچ گونه مجوزی نیاز ندارد.

کالا های مشروط: برای وارد و یا صادر کردن این نوع کالا، نیاز به اخذ مجوز لازم از مراجع مرتبط دارید.

کالا های ممنوع: به کالایی گفته می شود که دولت واردات و یا صادرات آن را ممنوع کرده باشد.

قوانین گمرکی مناطق ویژه اقتصادی 

مناطق ویژه اقتصادی (SEZ) برای تسهیل فعالیت های اقتصادی خاص ایجاد شده اند. 

این مناطق با طرح جامعی طراحی شده اند که شامل تعریف محدوده، مشخص کردن فعالیت های مجاز، ارائه معافیت های گمرکی و توسعه زیرساخت های فیزیکی است.

مشاغلی که در این مناطق فعالیت می کنند از امتیازات خاصی برخوردار هستند، از جمله معافیت های مالیاتی که در سایر نقاط کشور قابل اعمال نیست ، فعالیت های صادراتی و وارداتی که در این مناطق گمرکی انجام می شود عموماً از پرداخت عوارض گمرکی معاف هستند.

مناطق ویژه اقتصادی به طور استراتژیک برای جذب سرمایه گذاری، تقویت رشد اقتصادی و افزایش تجارت بین المللی توسعه یافته اند ، این مناطق با ارائه یک محیط تجاری مطلوب، از جمله مشوق‌های مالیاتی و روش‌های گمرکی ساده، به دنبال تحریک فعالیت‌های اقتصادی و جذب مشاغل داخلی و خارجی هستند.

قوانین گمرکی مناطق آزاد 

کالاهای وارد شده به مناطق آزاد و مناطق ویژه تجاری که در رده ابزار و مصالح خدمات زیرساختی قرار می‌گیرند معمولاً از پرداخت مالیات فرودگاهی که سازمان منطقه تعیین می‌کند معاف هستند. این مناطق امکان صادرات و خروج کالا را نیز فراهم می کند.

وقتی صحبت از واردات و صادرات کالا در مناطق آزاد می شود، مواد اولیه مورد استفاده برای تولید در کارخانه هایی که برای صادرات یا واردات در نظر گرفته شده اند، عموما از پرداخت عوارض معاف هستند. با این حال، مهم است که توجه داشته باشید که هزینه های خدمات همچنان ممکن است برای این مواد اعمال شود.

در مجموع، مناطق آزاد و مناطق ویژه تجاری، شرایط مطلوبی را برای مشاغلی که در تجارت بین‌المللی فعالیت می‌کنند، فراهم می‌کنند. آنها معافیت هایی از برخی مالیات ها و عوارض، تسهیل فعالیت های واردات و صادرات و ترویج رشد اقتصادی ارائه می کنند.

توصیه می شود برای اطمینان از رعایت و بهره مندی از مزایای موجود، مقررات و دستورالعمل های خاص منطقه آزاد یا منطقه ویژه تجاری مربوطه بررسی شود. 

تحلیل قانون امور گمرکی

صادرکنندگان و واردکنندگان در کشور باید درک خوبی از قوانین گمرکی داشته باشند. آشنایی با شرایط کلیدی گمرک برای هدایت موثر فرآیند واردات و صادرات ضروری است.

اظهار کالا:

بر اساس مقررات گمرکی، اظهارکننده موظف است اظهارنامه کتبی یا شفاهی در مورد رویه گمرکی کالا ارائه کند یا اطلاعاتی در مورد اجرای قوانین گمرکی ارائه دهد.

اظهار کننده:

فردی است که بیانیه اظهارکالای خود را براساس مقررات این سازمان ارائه می دهد.

اماکن گمرکی:

اسکله‌ها، فرودگاه‌ها، بازاندازها، انبارها و ایستگاه‌های راه‌آهن تحت نظارت گمرک ایران هستند و به‌عنوان مناطق تعیین‌شده برای نگهداری و مدیریت کالاهای مرتبط با فعالیت‌های گمرکی عمل می‌کنند.

این فضاها شامل انبارهای تخصصی، انبارهای گمرکی و سردخانه های عمومی است. کالاهای خارجی خریداری شده برای مدیریت سفارش در سامانه وزارت بازرگانی ثبت می شود.

کالاهای همراه مسافر مجاز برای خروج از کشور

همانطور که مستحضر هستید، افراد در هنگام سفر به خارج از کشور اغلب مایلند برای مقاصد مختلف کالایی را با خود حمل کنند. اما رعایت قوانین و مقررات گمرکی کشور برای جلوگیری از هرگونه مشکل یا توقیف کالا ضروری است.

در مورد ایران قوانین گمرکی خاصی وجود دارد که مسافران قبل از اقدام به حمل کالا به خارج از کشور باید از آن آگاه باشند. در حالی که افراد به طور کلی مجاز به حمل کالاهای مورد نظر خود در مقادیر کم برای استفاده شخصی هستند، بسیار مهم است که درک کنیم که برخی از اقلام خروج از کشور ممنوع است و تلاش برای حمل آنها ممکن است منجر به عواقب شدید شود.

گمرک ایران حمل و نقل کالاهای تجاری در مقادیر زیاد توسط مسافران را به شدت تنظیم می کند. این گونه کالاها در مقایسه با وسایل شخصی دارای قوانین و محدودیت های متفاوتی هستند. تلاش برای حمل کالاهای تجاری بدون مجوز و مستندات مناسب اکیداً ممنوع بوده و ممکن است منجر به توقیف کالا و عواقب قانونی احتمالی شود.

برای اطمینان از تجربه سفری روان و بدون دردسر، مسافران باید اقدامات زیر را انجام دهند:

بررسی لیست اقلام ممنوعه: مسافران قبل از بسته بندی هر کالایی برای سفر باید با لیست اقلام ممنوعه صادر شده توسط گمرک ایران آشنا شوند. این لیست معمولاً شامل مواردی مانند اسلحه، مواد مخدر، برخی محصولات کشاورزی، مصنوعات فرهنگی و سایر کالاهای محدود شده است.

در صورت نیاز کالا را اظهار کنید: اگر مسافران در قانونی بودن حمل اقلام خاص تردید دارند، بهتر است قبل از حرکت به گمرکات اعلام کنند. اظهار کالا به نشان دادن شفافیت کمک می کند و تضمین می کند که مسافران با مقررات مطابقت دارند.

محدودیت‌های استفاده شخصی را بدانید: در حالی که افراد مجاز به حمل وسایل شخصی خود هستند، معمولاً محدودیت‌هایی در مقدار و ارزش کالاهای مجاز وجود دارد. مسافران باید اطمینان حاصل کنند که کالاهایی که حمل می کنند فقط برای استفاده شخصی است و برای مقاصد تجاری در نظر گرفته نشده است.

اخذ مجوزهای لازم برای کالاهای تجاری: در صورتی که مسافران قصد حمل کالاهای تجاری را دارند، باید مجوزهای لازم را اخذ کرده و قبل از حرکت به کلیه تعهدات قانونی خود عمل کنند. عدم انجام این کار ممکن است منجر به توقیف کالا و مجازات های احتمالی شود.

موفقیت در بازرگانی ، آشنایی با قوانین گمرکی

با توجه به نکات فوق ، افرادی که در حوزه واردات و صادرات می خواهند فعالیت کنند برای جلوگیری از هر گونه خسارت های احتمالی و موفقیت در حوزه اقتصادی به ویژه صادرات و واردات نیاز است با قوانین گمرکی  با طور کامل آشنا شوند تا فعالیت های اقتصادی آنها با سهولت بیشتری صورت گیرد.

با بررسی کارنامه افراد و شرکت های موفق در حوزه بازرگانی مخصوصا در صادرات و واردات مشاهده می شود که همه آنها در این حوزه یا مطالعه دقیق از قوانین گمرکی داشته و یا از شرکت های مشاوره ای در این زمینه بهره بردند.