به گزارش خبرگزاری موج، محمدعلی نجفی در چهارمین سال برگزاری روز جهانی شهرها که با حضور سفرا و روسای نمایندگی های دیپلماتیک مستقر در تهران برگزار شد، با بیان اینکه شواهد علمی نشان می دهند که جهان پر شتاب به سوی شهری شدن گام بر می دارد، گفت: اکنون بیش از نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی می کنند و این در حالی است که در ۳۰ سال آینده بیش از دو و نیم میلیارد نفر به این جمعیت اضافه شد.

وی افزود: شواهد علمی نشان می‌دهند که جهان پرشتاب به سوی شهری شدن گام بر می‌دارد به نحوی که اکنون بیش از نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی می‌کنند و برآورد می‌شود که در ۳۰ سال آینده بیش از دو و نیم میلیارد به این جمعیت اضافه شود. بسیاری از رویدادهای جهان، چهره‌ای شهری دارند، برخاسته از خصوصیات زندگی شهری‌اند و در مقیاسی گسترده زندگی انسان را دگرگون ساخته‌اند. شهرهای امروز ما بیش از پیش شهرهایی جهانی‌اند و ساکنان آن بیش از پیش به دیگر انسان‌های روی کره زمین پیوند خورده‌اند، به طوریکه از کالاهایی که در شهرها تولید و مصرف می‌شود تا سنت ها و فرهنگ‌ها، انسان‌ها با هم پیوند پیدا کرده‌اند و در حالی که بر هویت متمایز خود پا می‌فشارند، دروازه‌های واقعی و مجازی شهر خود را به فرهنگ‌های انسانی دیگر هم گشوده نگه می‌دارند.

نجفی ادامه داد: مشکلات شهرهای امروز تنها به قلمروهای مرزی آنها محدود نمی‌ماند. جمعیت‌هایی که در پی جنگ، تضادها و تنش‌های قومی، ناامنی‌ها و نابرابری‌های فرصت‌های اقتصادی و اجتماعی از کشوری به کشورهای دیگر جابجا می‌شود، مقیاسی جهانی دارد. مشکلات شهرهای امروز هم سیمایی جهانی دارد. می‌توان گفت شهری شدن و جهانی شدن دو فرایندی است که سیمای جهان کنونی را به نحوی بارز و قاطع دگرگون ساخته است. مهاجرت، رشد حاشیه‌نشینی، نابرابری‌های اجتماعی و تروریسم و حتی رشد خشونت‌های شهری دیگر مشکلاتی محدود به برخی شهرها نیست بلکه خصوصیت مشترکی است که در شهرهای جهان دیده می‌شوند. شهر کشورهای در حال توسعه مشکلات ویژه‌ای در مقایسه با شهر در جوامع پیشرفته دارد که عموماً ناشی از رشد نامتوازن و سرعت بالای شهر نشینی و سرعت اندک تامین زیرساخت‌های متناسب برای این جمعیت رو به رشد دارد.

وی تاکید کرد: تهران، شهر ما نیز برکنار از چنین تغییراتی نیست. روندهایی که در طول چند دهه جامعه ایران را دستخوش تغییراتی شتابان و پردامنه ساخته است، وجوه مختلف زندگی ما را از بعد فردی و خلق و خو و روان انسان ایرانی گرفته تا ساختارهای جمعیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در برگرفته است. جامعه ایران طی چهار دهه از جامعه‌ای با جمعیت روستایی به جامعه‌ای با جمعیت شهری تبدیل شده است. تهران، مهم‌ترین شهر، کانون تپنده این تغییرات و دیگ در هم جوش فرهنگ‌های گوناگون و اصیل جامعه ایرانی برای رسیدن به فصل مشترکی از مفهوم ملیت است.

شهردار تهران در ادامه صحبت های خود گفت: می‌خواهم از این فرصتی که در اختیار من گذاشته شده است، استفاده کنم و چشم‌انداز و تلقی خود را از مسائل شهر تهران بیان کنم و از همه دعوت کنم تا مدیران شهری را برای شناخت بهتر شهر تهران و ساختن شهری زیست‌پذیرتر یاری کنند. تهران در عین زیبایی های منحصر بفرد و ظرفیت های ارزشمند خود با چالشهای مهمی نیز مواجه است که من به دو مورد از آنها اشاره می کنم:

نابرابری اجتماعی مهم‌ترین چالش پیش روی شهر تهران است

وی افزود: نابرابری اجتماعی مهم‌ترین چالشی است که پیش روی شهر تهران قرار دارد. نابرابری اجتماعی اثری گسیخته‌ساز دارد و انسجام اجتماعی را تهدید می‌کند. جلوه‌های این نابرابری را می‌توان در سطوح مختلف مشاهده کرد. یکی از اصلی‌ترین جلوه‌های نابرابری، جمعیت ساکن در بافت‌های نابسامان و سکونت‌گاه‌های غیررسمی است. جمعیتی که در حاشیه نظام‌های اقتصادی و اجتماعی قرار دارند، با ساز و کارهای مختلفِ طرد، از فرصت‌های زندگی کنار گذاشته می‌شوند، به خدمات مناسب شهری دسترسی محدودی دارند، و نیازهای آموزشی، بهداشتی و اشتغال آنان تامین نمی‌شود. تمرکز نابرابری اجتماعی در فضاهای شهری و تمرکز آسیب‌های اجتماعی، زندگی بخشی از جمعیت شهر تهران را تهدید می‌کند. از دید مردم فاصله طبقاتی بین فقرا و ثروتمندان در حال افزایش است و این می‌تواند بر کاهش حس تعلق اجتماعی آنان موثر باشد. در این فرایند زنان و کودکان و سالمندان بیش از گروه‌های دیگر در معرض آسیب قرار دارند. وظیفه مدیران شهری و متخصصان برنامه‌ریزی شهری است که در هر اقدام و برنامه خود به موضوع نابرابری حساس باشند. نابرابری علاوه بر آن که با آموزه‌های دینی ما مخالف است، انسجام اجتماعی را مورد تهدید قرار می‌دهد.

آلودگی هوا سلامت جسمی و روانی ساکنان را کاهش می‌دهد

وی ادامه داد: دومین چالشی که شهر تهران در برابر آن قرار دارد، خطراتی است که زندگی ساکنان را تهدید می‌کند. آلودگی هوا به صورت تدریجی سلامت جسمی و روانی ساکنان را کاهش می‌دهد. در کنار آن، خطرات طبیعی مثل زلزله و حوادثی مثل آتش‌سوزی جان ساکنان شهر را تهدید می‌کند. برای اداره تهران، موضوع مهم مشارکت مردمی را محور برنامه ها و تلاشهای خویش قرار داده ایم.

وی تاکید کرد: اولا ساکنان شهر باید در تامین هزینه‌های شهر مشارکت داشته باشند. این کار مستلزم آن است که از یکسو، مدیریت و سازمان مدیریت شهری کارآمد و پاسخگو شود، بهره‌وری افزایش پیدا کند و مهم‌تر از همه با فساد شهری با جدیت و قاطعیت مقابله و شفافیت محقق شود. با وجود فساد اداری هیچ سیاستی به بار نخواهد نشست. مقابله با فساد هم تنها در اراده مدیران شهرداری نیست، بلکه اراده جمعی و فراگیر می‌خواهد و مشارکت همگان را می‌طلبد. فساد نابرابری هم را بیش از آنچه که هست تشدید می‌کند.

نجفی با تاکید بر اینکه کسانی که از شهر منافع بیشتری برده و می‌برند، باید سهم بیشتری پرداخت کنند افزود: خوشبختانه این گرایش و خواست عمومی در توافق نسبت به این گزاره بین گروه‌های مختلف وجود دارد. نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهد که اکثریت مردم با شهرفروشی مخالفند و حاضرند سهم بیشتری در اداره شهر بر عهده گیرند. هم‌چنین این گرایش عمومی وجود دارد که گروه‌های برخوردارتر، سهم بیشتری بر عهده گیرند. این فرصتی است که پیش روی مدیریت شهری قرار دارد و امیدوارم که بتوان از این فرصت برای سامان دادن به منابع مالی شهر استفاده کرد.

وی ادامه داد: علاوه بر آن باید به خاطر داشت که مشارکت تنها در تامین منابع مالی خلاصه نمی‌شود. مشارکت یعنی دخالت فرد برای تعیین سرنوشت شهر و دخالت او در تصمیم‌گیری‌هایی که به زندگی شهری او مربوط می‌شود. مردم در برابر سازمان‌های بزرگی مثل شهرداری که قدرت و منابع زیادی دارد و قادر است در امور مختلف زندگی آنان تصمیمات اساسی بگیرد، نباید احساس ناتوانی و ضعف کنند. وقتی مردم در مورد پروژه‌ای که در محله آنان اجرا می‌شود و مثلا رفت و آمد محله را مختل می‌سازد، نقشی ندارند، چگونه می‌توان انتظار داشت که نسبت به محله خود حساسیت داشته باشند و در امور آن مشارکت کنند؟ شهرداری بازیگر مهمی در حیات شهری است اما باید مجالی فراهم کنیم تا نهادهای مردمی و سازمان‌های داوطلبانه بتوانند در سرنوشت شهر نقش داشته باشند. حل مشکلات از توان یک سازمان خارج است. معضلاتی مثل کارتن‌خوابی، اعتیاد، فقر شهری، انواع آلودگی‌ها، ترافیک و مانند آن نیازمند مشارکت گسترده شهروندان در حیات شهری است.

وی تاکید کرد: می‌خواهم در این مجال محدود به فرصت‌هایی اشاره کنم که پیش روی شهر تهران قرار دارد. نخست، آمادگی و تمایل مردم برای مشارکت است. وجدان جمعی به سرنوشت شهر حساس شده است. این یک فرصت مهم است. ما امروز هم به شهر خود آگاه شده‌ایم، به بیماری‌هایش به تدریج آگاه می‌شویم و در عین حال، به شهر خود علاقه‌مندتر شده‌ایم. حس تعلق به شهر، توجه به تاریخ شهر و نگرانی نسبت به سرنوشت شهر در آگاهی جمعی ما پررنگ‌تر و پررنگ‌تر می‌شود. این حسی است که شهر را به پیش خواهد برد و بر چالش‌های آن غلبه خواهد کرد.

تهران بیشترین و ماهرترین نیروی تحصیل‌کرده را در خود جای داده است

شهردار تهران گفت: شهر تهران، تنوعی از فرهنگ‌های نقاط مختلف سرزمین ایران را در خود گردآورده است. سخنی دقیق است که تهران، ایرانی کوچک است زیرا همه گروه‌ها و فرهنگ‌های متنوع ایرانی در تهران حضور دارند. تنوع فرهنگی نه تنها تپندگی و شور زندگی را در شهر بر می‌انگیزد بلکه عاملی اقتصادی است که برای شهر فرصت‌های مختلف ایجاد می‌کند. در عین حال، شهر تهران بیشترین و ماهرترین نیروی تحصیل‌کرده را در خود جای داده است. بسیاری از این‌ها امید به بهتر شدن تهران را نوید می‌دهد. من امیدوارانه چشم به آینده‌ تهرانی دوخته‌ام که در آن فرصت‌های زندگی عادلانه تر و محیط آن ایمن‌تر و فضای اجتماعی آن اخلاقی‌تر است.

وی افزود: در انتها علاقه مندم به این نکته اشاره کنم که برنامه ها و طرح های مختلفی برای توسعه تهران در دست بررسی و تنظیم است که می تواند جاذبه های فراوانی برای سرمایه گذاری بخش خصوصی داخلی و خارجی ایجاد کند. بنابراین ضمن اعلام آمادگی شهرداری تهران برای ایجاد تسهیلات در جذب سرمایه های خارجی انتظار دارم نمایندگان محترم کشورهای دوست در ایران ، سرمایه گذاران کشور خود را برای مشارکت در اجرای این پروژه ها راهنمایی و تشویق نمایند.