به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج، بررسی ها نشان دهنده آن است که در گذشته ارائه خدمات اجتماعی به مردم فقط از طریق مراجعه افراد به مراکز و مؤسسات امکان پذیر بود. متاسفانه این شرایط موجب تاخیر یا کندی در ارائه و دریافت خدمات بود، این در حالی است که سازمان بهزیستی با بهره گیری از تکنولوژی و با هدف تسهیل در معرفی و ارائه خدمات اجتماعی به گروه های هدف و در دسترس قرار دادن امکانات و خدمات به آنها در تلاش است تا در کوتاه ترین زمان و به بهترین شکل خدمات خود را به مردم و گروه های هدف سازمان معرفی و ارایه دهد.
در واقع می توان گفت بهزیستی در تلاش است تا مداخلات خود را از مرکز محوری به جامعه محوری تغییر داده و از نظام خدمات اجتماعی پویا استفاده کند. این ضرورت از آنجا ناشی می شود که مسایل و آسیب های اجتماعی رشد روزافزونی در جامعه داشته، بطوری که مراکز و فعالیت های موجود پاسخگوی نیازها نبوده اند.

در همین راستا دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی از سال ۱۳۸۳ اقدام به راه اندازی خط تلفن اورژانس اجتماعی با شماره سه رقمی (خط ١٢٣) کرده که در ابتدا با موضوع انجام مداخلات برای موارد کودک آزاری آغاز به کار کرد. در سال های اخیر باتوجه به حمایت های خاص سازمان بهزیستی و امکانات و تجهیزات فراهم شده تمامی مراکز استان های کشور(۳۰ استان) تحت پوشش این خط قرار دارند و این فعالیت از حوزه خاص کودک آزاری فراتر رفته و سایر گروه های در معرض آسیب و آسیب دیده اجتماعی را نیز شامل می شود. ضمن اینکه سایر گروه های هدف بهزیستی که در شرایط اورژانسی باشد را نیز در بر خواهد گرفت.

رشد آسیب های اجتماعی از قبیل اعتیاد، طلاق و اختلالات روانی موجب افزایش خشونت های خانگی، همسرآزاری، کودک آزاری ها، خودکشی و... در جامعه ایران شده است افزایش این آسیب ها در محلات حاشیه نشین تهران نسبت به سایر مناطق و محلات شهری از رشد بیشتری برخوردار بوده است و بصورت بحران اجتماعی تلقی می شود. سازمان بهزیستی طرح اورژانس اجتماعی را در سال ۱۳۸۶ با هدف توانمندسازی افراد در معرض آسیب و آسیب دیده اجتماعی اجرا کرده است.

اختلافات خانوادگی در صدر تماس های اورژانس اجتماعی

در سال گذشته حدود ۴ هزار نَفَر در ۱۹۷ مرکز مداخله بحران پذیرش شدند. ۹۰ هزار نفر از تیم های سیار که شامل ۲۹۷ خودرو هستند خدمات گرفتند و شمار تماس‌های مرتبط با خط ۱۲۳ در سراسر کشور به حدود ۱۷۳ هزار مورد رسید. مسائل و اختلافات خانوادگی در صدر تماس ها با اورژانس اجتماعی بوده است که تماس‌ گیرندگان خواهان حمایت های مادی و معنوی از بهزیستی و دستگاه‌های ذیربط برای رفع مشکلات خود هستند.

ثبت بالای ١٢ میلیون نفر ناشی از اختلالات روانی در کشور

در سال ۹۵ آمار طلاق بیش از ۱۷۴ هزار نفر گزارش شده و آمار اعتیاد بالای ۲ میلیون نفر بوده است همچنین آمار اختلالات روانی در کشور بالای ۱۲ میلیون نفر به ثبت رسیده است.
گزارش ۵ هزار ٢٢٥ مورد خودکشی در کشور مراجعه ۸۸۶ مورد به مراکز ثابت مداخله در بحران در مجموع ۵ هزار ٢٢٥ مورد خودکشی گزارش شده که از این تعداد ۸۸۶ مورد به مراکز ثابت مداخله در بحران مراجعه کردند. تیم سیار به ۲۰۱۷ مورد مراجعه کرده و ۲۳۲۲ مورد نیز با خط ۱۲۳ تماس گرفتند.

ثبت ٢٦ هزار و ٥٠٠ کودک آزاری در سال ٩٥/مراجعه ۲ هزار و ٧٠٠ نفر به مراکز ثابت مداخله در بحران

کودک آزاری نیز از جمله فوریت های اجتماعی است که آمار ۲۶ هزار و ۵۰۰ مورد را در سال ۹۵ به نام خود ثبت کرد. از این تعداد ۲۷۰۰ نفر به مراکز ثابت مداخله در بحران مراجعه کردند، بیش از ۱۰ هزار مورد خدمات سیار داشتیم و ۱۳ هزار و ۷۰۰ مورد تماس تلفنی با خط ۱۲۳ داشتیم.

 گزارش ۱۳ هزار و ۳۷۰ مورد همسرآزاری در کشور

جمعا حدود ۱۳ هزار و ۳۷۰ مورد همسرآزاری گزارش شد که بیش از ۲۰۰۰ مورد به مراکز مداخله مراجعه کرده بودند، بیش از ۳۰۰۰ مورد خدمات سیار دریافت کردند و ۸۲۰۰ مورد با خط ۱۲۳ تماس گرفتند.

گزارش ٤ هزارو ٨٠٠مورد فرار از منزل

آمار «فرار از منزل» نیز حدود ٤ هزارو٨٠٠ مورد بوده که ۱۲۰۰ مورد به مرکز مداخله مراجعه کردند. بیش از ۱۰۰۰ مورد خدمات سیار داشتیم و حدود ۲۶۰۰ مورد با ۱۲۳ تماس گرفته و مشاوره تلفنی گرفتند.

آمار های تکان دهنده سبب شد تا به سراغ امان الله قرائی مقدم برویم و درباره با تاثیر اورژانس های اجتماعی بر جامعه گفتگو کنیم که وی معتقد است هدف اورژانس های اجتماعی بیشتر روی دختران و زنان فراری است. امروزه در بسیاری از شهرستان ها اورژانس های اجتماعی وجود دارد. نقش اورژانس های اجتماعی در جامعه ساماندهی زنان بی سرپرست، جلوگیری از ورود این افراد به آسیب های دیگر اعم از اعتیاد و ... می شوند.

جامع شناس و استاد دانشگاه می افزاید اورژانس های اجتماعی نقش بسزایی در حفظ سلامت زن در جامعه دارند. زیرا دختران فراری سرپناهی ندارند به راحتی مورد تجاوز قرار می گیرند و این امر موجب باروری ها، سقط جنین های ناخواسته و منجر به بیماری های متعددی می شود که سلامت زن را به خطر می اندازد و باعث مرگ زود رس آنها می شود.

سرگردانی دختران فراری بعد از خروج از اورژانس اجتماعی

قرائی مقدم در ادامه این مطلب گفت به دلیل اینکه زمان نگه داری این افراد در اورژانس ها بسیار کم است (سه هفته تا سه ماه) این افراد بعد از رفتن از اورژانس اجتماعی دچار سرگردانی می شوند. آسیب از طریق یادگیری صورت می گیرد بنابر این حضور دختران فراری در جامعه منجر به تاثیر منفی بر سایر دختران جامعه می شود.

بی رغبتی این قشر به اورژانس اجتماعی به دلیل بازگشت به خانواده

وی در ادامه با بیان این مطلب که بعضی از خانم ها رابط هستند که دختران را در اختیار مردان بگذارند،گفت: بررسی های ما نشان دهنده آن است که دختر را از کانال کولر فراری داده سپس در اختیار مردان قرار می دادند. متاسفانه این دختران به دلیل این که می دانند اگر با اورژانس اجتماعی تماس بگیرند آنها را به آغوش خانواده برمی گردانند، تن به این کار نمی دهند.

این جامعه شناس با اشاره به اینکه مردم برای مراجعه به اورژانس های اجتماعی باید آگاهی از آن داشته باشند، تصریح کرد: این آگاهی از طریق برنامه تبلیغاتی تلویزیونی، مطبوعات، بیلبوردها و آموزش از طریق کتاب درسی صورت می گیرد البته اگر تاثیر منفی بر روی مخاطب نگذارد.

مردم اورژانس اجتماعی را خوب نمی شناسند

شریفی یزدی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج با اشاره به مفید بودن اورژانس اجتماعی افزود: اورژانس های اجتماعی یکی از نقاط عطف فعالیت هایی است که بهزیستی انجام می دهد اگر بخواهیم در مورد تاثیر اورژانس های اجتماعی بر جامعه بگوییم باید این را با قبل از وجود اورژانس های اجتماعی قیاس کنیم.

 فرسنگ ها فاصله اورژانس اجتماعی به نقطه مطلوب

وی ادامه داد: اورژانس های اجتماعی برای مقابله با مشکلات اجتماعی بسیار اثر گذار هستند اما هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب راه زیاد است.

جامعه نیازمند بالا بردن سطح آگاهی مردم را در زمینه اورژانس اجتماعی

شریفی یزدی اظهار داشت: اولین دلیلی که مردم با اورژانس های اجتماعی تماس نمی گیرند عدم شناخت کافی به این اورژانس ها است، متاسفانه مردم ما اورژانس اجتماعی را خوب نمی شناسند وظایف و حیطه مداخلاتش را نمی دانند حتی بعضی ها با اورژانس مردمی اشتباه می گیرند ما باید سطح آگاهی مردم را در زمینه فعالیت اورژانس اجتماعی بالا ببریم.

امکانات اورژانس اجتماعی متناسب با نیاز های جامعه نیست

دلیل دوم این است که امکانات اورژانس اجتماعی اعم از نیروی انسانی و آمبولانس و... متناسب با نیاز های جامعه نیست طبیعتا اگر نتوانند به اندازه کافی به مردم خدمات مناسبی ارائه دهند کم کم از تعداد تماس ها کاسته خواهد شد.

شریفی یزدی بیان کرد: اولین گام این است که حیطه اختیارات و حوزه عملکرد اورژانس اجتماعی از لحاظ سطحی و حقوقی بیشتر شود، دومین گام آموزش نیروی انسانی مناسب برای پاسخ گویی به نیاز مردم است، سومین گام تجهیزات و امکانات مناسب اورژانس های اجتماعی است.

راهکارهایی برای اینکه مردم بیشتر به اورژانس اجتماعی تماس بگیرند

این جامعه شناس افزود: اولین گام آگاهی مردم است، مردم باید فرق اورژانس اجتماعی با اورژانس معمولی را بدانند. دومین گام برای اینکه مردم از اورژانس های اجتماعی کمک بگیرند این است که سطح خدمات اورژانس اجتماعی را افزایش دهند. سومین گام این است که هم خوانی و هماهنگی دستگاه هایی که به نحوی با اورژانس اجتماعی در یک راستا قرار می گیرند به طور مثال نیروی انتظامی قوه قضاییه را بیشتر کنند. مثلا اگر مردم برای مسایل خانوادگی با نیروی انتظامی تماس می گیرند نیروی انتظامی آنها را ارجاع دهند به 123 که مشکلشان حل شود.

افزایش مراکز خدمات مشاوره راهکاری موثر در کاهش آسیب‌های اجتماعی

جلیل مختار عضو کمیسیون اجتماعی مجلس دهم نیز اظهار داشت: افزایش مراکز خدمات مشاوره ای از سوی بهزیستی را در کاهش آسیب های اجتماعی موثر بوده، در واقع مشاوره و راهنمایی راهبرد و راهکاری نیرومند و موثر در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بوده و نقش مشاوران در ایجاد امنیت اجتماعی تاثیرگذار و بی بدیل بوده و سازمان بهزیستی نقش عمده ای در ایجاد و افزایش مراکز خدمات مشاوره ای دارد.

کنترل و مدیریت آسیب‌های اجتماعی مستلزم تعامل تمامی دستگاه‌ها

نماینده مردم آبادان در مجلس دهم، با تاکید بر اینکه مدیریت آسیب های اجتماعی تعامل تمامی دستگاه ها را می طلبد، گفت: این تعامل باید به گونه ای باشد که تمامی دستگاه ها یعنی وزارت کشور، سازمان بهزیستی، شهرداری و سایر دستگاه ها شرح وظایفی که قانون برای آنها تعریف کرده را انجام داده و بر اساس مقررات در این جهت گام بردارند.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: به طور قطع اگر دستگاه ها تعامل و همکاری مناسبی را داشته باشند می توانند به صورت تخصصی تر در جهت کاهش و کنترل آسیب های اجتماعی گام بردارند.

آمار آسیب‌های اجتماعی باید در اختیار مراکز پژوهشی، اجتماعی و دانشگاهی قرار داده شود

این نماینده مردم در مجلس دهم با تاکید بر اینکه آمار آسیب‌های اجتماعی باید در اختیار مراکز پژوهشی، اجتماعی و دانشگاهی قرار داده شود، یادآور شد: آمار ها باید به صورت تخصصی به مراکز پژوهشی، اجتماعی و دانشگاهی ارائه شود تا این مراکز با پژوهش و آنالیز مناسب آنها را مورد بررسی قرار داده و راهکارهای لازم برای رفع آنها اتخاذ شود.

شیوع آسیب‌های اجتماعی نتیجه بی‌توجهی مسئولان و ضعف دستگاه‌های مسئول

مسعود رضایی عضو کمیسیون اجتماعی در مجلس دهم گفت: متاسفانه شیوع آسیب های اجتماعی درکشور نتیجه بی توجهی مسئولان و ضعف دستگاه های مسئول است در حالی که پذیرش و باور به آسیب‌های اجتماعی در کاهش آنها بسیار موثر است.

لزوم تغییر نوع نگاه مسئولان به آسیب‌های اجتماعی

نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی، بر لزوم تغییر نوع نگاه مسئولان به آسیب‌های اجتماعی تاکید کرد و یادآور شد: مسئولان باید در وهله اول شیوع آسیب‌های اجتماعی را در کشور باور داشته سپس با در نظر گرفتن نوع و میزان به دنبال راهکارهای اصولی و فنی برای رفع آنها باشند؛ تا زمانیکه نگاه به آسیب‌های اجتماعی در کشور تغییر نکند نه تنها شاهد کاهش آن نخواهیم بود بلکه روز به روز بر میزان آنها افزوده شده و سلامت و امنیت خانواده‌ها و کشور را در معرض تهدید جدی قرار می دهد.

در واقع باید گفت آسیب‌های اجتماعی اگرچه سال‌هاست به عنوان دغدغه جدی مسئولان و کارشناسان مطرح شده اما به عقیده کارشناسان و نمایندگی مجلس برای رفع آن تاکنون اقدام موثری صورت نگرفته است.

تاکیدات رهبر معظم انقلاب درباره تلاش برای رفع معضل آسیب های اجتماعی و وضعیت موجود جامعه و آمارها نشان دهنده آن است که مسؤولان باید این موضوع را جدی بگیرند.