به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، محمد علی نجفی در هفدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک با بیان این مطلب افزود: استمرار و مداومت در برگزاری کنفرانس مهندسی حمل و نقل و ترافیک در طی سال های گذشته حاکی از آن است که مسئولان شهرداری تهران علاقه مند هستند تا برای اخذ برنامه و راهکارهای نوین و آشنایی با نوآوری هایی که در حمل و نقل و ترافیک کشور ما و دنیا اتفاق می افتد، از مجموعه نظرات و افکار برای بهبود کیفیت و کمیت حمل و نقل در شهر تهران استفاده کنند.

وی ادامه داد: بحث حمل و نقل و ترافیک سال ها است که نه تنها زندگی شهری ما در تهران و ایران را تحت تاثیر قرار داده، بلکه همه دنیا به صورت جدی درباره این موضوع به تفکر پرداخته اند و برای حل این مشکل دنبال راه حل بوده اند. در گزارش سومین اجلاس جهانی برنامه اسکان سازمان ملل نیز یکی از مباحث مهم و اصلی در زیست شهری و شهر مطلوب، به موضوعات مربوط به حمل و نقل و جا به جایی در شهر می پردازد. 

شهردار تهران از ترافیک به عنوان یک مسئله جهانی یاد کرد و  ادامه داد: این کنفرانس هم یک کنفرانس جهانی است تا از تجریبات و اندیشه های افرادی خارج از ایران استفاده شود؛ این تجربیات به ما کمک می کند که بتوانیم از مجموعه گفته ها، بررسی ها و مطالعاتی که در دنیا پیرامون این مسئله مطرح بوده است، استفاده کنیم. 

به گفته وی، حمل و نقل و ترافیک از جهاتی موضوع ساده ای به شمار می رود که فهم مسئله و تبیین آن خیلی روشن است؛ همچنانکه زندگی شهری – به ویژه شهرهای پرجمعیت و کلانشهرها - درگیر این مسئله هستند و باید برای آن راه حل هایی پیدا شود. ارایه راه حل نیز در بسیاری از موارد چندان دشوار نیست اما شاید آنچه خیلی دشوار باشد، عملیاتی کردن و اجرای آن راه حل ها است. 

نجفی با اشاره به نمونه هایی از شهرهای مختلف دنیا که برنامه هایی را در حمل و نقل عمومی برای تامین منابع به اجر گذاشته اند بیان  کرد: در مثال هایی که در این کنفرانس از شهرهای مختلف جهان زده شد، در کنار نکات مثبت هر یک از برنامه ها، چالش ها جدی نیز وجود داشته است.  امروز ما هم در شهر تهران  برای اجرای هر برنامه ای به منظور تامین منابع حمل و نقل، عبور از ترافیک و مقابله با آلودگی هوا، با چالش ها و مقاومت های خیلی جدی روبرو هستیم که این موضوع باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد. 

وی  با بیان اینکه «ترافیک تن و جان مردم ما را فرسوده و آزرده کرده و حتی از بعد اقتصادی نیز میلیون ها و شاید میلیاردها ساعت وقت مردم در طول شبانه روز، در ترافیک از بین می رود» یادآور شد:  اگر محاسبه شود، به راحتی می توان اثبات کرد که سرمایه گذاری بیشتر بخش عمومی، دولت و حتی بخش خصوصی در حمل و نقل عمومی و حل مشکل ترافیک به طور قطع از نظر اقتصادی هم پاسخ مثبتی می دهد بنابراین حل ترافیک از نظر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ارزش خیلی زیادی دارد. 

خودرو محوری مشکل کلانشهر تهران  

شهردار تهران ریشه بسیاری از مشکلاتی امروز در تهران را که با آن روبرو است، غلبه نگاه خودرو محور در برنامه ریزی های سال های گذشته در مقایسه با نگاه انسان محوری دانست و تاکید کرد: همین موضوع نیز باعث شده که امروز در بهترین شرایط حدود ۲۲ درصد سفرهای شهری – بدون محاسبه تاکسی - از طریق حمل و نقل عمومی انجام شود. 

به گفته وی؛ اگر طرح جامع حمل و نقل و ترافیک تهران و حتی برنامه پنج ساله شهر تهران که امسال در سال چهارم آن قرار داریم نیز به درستی اجرا می شد، هم اکنون باید حدود ۷۵ درصد حمل و نقل تهران در قالب حمل و نقل عمومی انجام می شد. 

نجفی با بیان اینکه  این رقم ۷۵ درصد با احتساب سفر با تاکسی ها است ولی در حال حاضر نیز با محاسبه سفرهای درون شهری با تاکسی، کمتر از ۵۰ درصد از سفرها با حمل و نقل عمومی انجام می شود گفت:  این موضوع نشان می دهد که در سال های گذشته اهتمام جدی به این حمل و نقل عمومی وجود نداشته است. 

تغییر کاربری های مناطق در سال های گذشته انسان محور نبود 

وی با بیان اینکه «متاسفانه در سال های گذشته توسعه کاربری های مختلفی که در زمینه ها و مناطق مختلف مد نظر قرار گرفته، بدون جانمایی انسان محور انجام شده است» افزود: در نتیجه این تصمیم با کاربری های بزرگ مقیاسی در شهر مواجه هستیم که دسترسی از طریق حمل و نقل عمومی ، دوچرخه و حتی پیاده در آن نقاط بسیار مشکل است. به نحوی که با یک مرور ذهنی به راحتی می توان چند مرکز تجاری بزرگ را در ذهن زنده کرد که واقعا دسترسی های آنها از نظر حمل و

نقل عمومی، دوچرخه و پیاده بسیار مشکل است. در هیچ یک از این موارد، هیچ مولفه انسان محوری درباره تصمیم گیری ها مد نظر نبوده و همین امر باعث شده است که پویایی انسان و همچنین انسان به عنوان سلول بنیادین در زیست شهری مورد غفلت واقع شود. 

شهردار تهران ادامه داد: در نتیجه این غفلت، امروز شهر تهران در بین کلانشهرهای مهم دنیا جزو پائین ترین رتبه ها از نظر درصد سفرهای شهری با حمل و نقل عمومی است. برای یافتن راه حل برای این مشکل نیز نباید خیلی راه طولانی را طی کرده و به راه حل های پیچیده فکر کنیم بلکه به نظر می رسد راه حل های قابل دسترسی وجود دارد، اما شرط اصلی وجود اهتمام و عزم لازم برای به کار گیری این راه حل ها است. 

 ضرورت توسعه حمل و نقل عمومی در تهران 

وی با اشاره بر ضرورت توجه به توسعه حمل و نقل عمومی در پایتخت و منطقه شهری تهران که شامل تهران و شهرهای اطراف است، بیان کرد: اگر بتوانیم شبکه ریلی شهرهای اقماری به تهران را راه اندازی کرده و حمل و نقل عمومی را از نظر کمی و کیفی در خود شهر تهران توسعه دهیم، به طور قطع این اقدام اصلی ترین راه حل پیش رو برای مشکل حمل و نقل عمومی و حل مسئله ترافیک تهران خواهد بود. مسئله دوم نیز اقدامات سلبی است که باید در کنار اقدامات ایجابی انجام شود.  

به گفته نجفی؛ در همه دنیا تجربه های زیادی برای کاهش مطلوبیت استفاده از وسیله نقلیه شخصی وجود داشته که از آن جمله می توان به اولویت قائل شدن برای خودروهای پر سرنشین و حتی ایجاد مسیر حرکت سریع اشاره کرد. علاوه بر این توسعه سرویس های ادارات، به خصوص در مناطق مرکزی نیز از دیگر موارد مهم به شمار می رود که در سال های گذشته برعکس آن عمل کردیم، به نحوی که دولت در این باره از ابزار تشویقی استفاده کرد تا بخشی از اداراتی که سرویس حمل و نقل کارکنان خود را تامین می کردند، نسبت به جمع آوری سرویس های کارکنان خود اقدام کنند. در این میان تنها بخشی از کارکنان به حمل و نقل عمومی روی آوردند و بقیه از حمل و نقل شخصی استفاده می کنند. 

وی در بخش دیگر از صحبت های خود با اشاره به  ایجاد لایه های بدون اتومبیل یا لایه های ممنوع از نظر ورود خودرو در کنار بالابردن هزینه های استفاده از خودرو شخصی در بعضی از مناطق شهری به عنوان دیگر راهکارهای جهانی یاد آور شد: در زمینه طرح جدید ترافیک که از سوی شهرداری تهران مطرح شد، عده ای با عدم آشنایی و عده ای نیز از روی اغراض سیاسی یا هر غرض دیگری به شهرداری حمله کردند که برای تامین منابع مالی بیشتر، طرح جدید ترافیک را مطرح کرده است. البته مقداری از این عدم آشنایی هم به ما بر می گشت که در مرحله اول طرح جدید ترافیک را به خوبی توضیح نداده بودیم. 

شهردار تهران تاکید کرد: همه محاسبات ما نشان می دهد که اگر طرح جدید ترافیک به خوبی انجام شود، اتفاقا منبع درآمدی شهرداری از این بخش در سال ۹۷ کمتر از سال ۹۶ خواهد بود. علاوه بر این شهرداری در گذشته از کارت های شناور و آرم های ورود به محدوده طرح ترافیک به عنوان یک ابزار سیاسی و قدرت اجتماعی استفاده می کرده است که این آرم ها را به چه کسی بدهد یا ندهد و یا سهمیه ها به کدام گروه بیشتر یا کمتر اختصاص پیدا کند. اما در حال حاضر شهرداری داوطلبانه قبول کرده است که این ابزار را کنار بگذارد و شرایط عادلانه و منصفانه ای به نفع عموم مردم اجرایی کند؛ همچنین کسانی که می خواهند وارد طرح ترافیک شوند باید قبول کنند که هزینه های آن را خودشان بپردازند. 

عملیاتی کردن طرح ترافیک در تهران سخت است 

نجفی با اشاره به اینکه  ساده ترین اقدامات که اجرای طرح جدید ترافیک است، با بیشترین مقاومت ها روبرو می شود، تاکید کرد: حل مشکل و عملیاتی کردن برنامه ها تا چه حد سخت است؛ در حالی که برنامه ها از نظر تصمیم گیری خیلی پیچیده نیست. 

وی با اشاره به موضوع چند قطبی کردن حمل و نقل عمومی گفت: در حمل و نقل عمومی یک قطب شامل اتوبوس و مترو را داریم اما باید به شیوه ها و روش های دیگری از حمل و نقل عمومی نیز فکر کرد. در این زمینه جا دارد که روی موضوع حمل و نقل ریلی سبک تری همانند LRT  فکر کنیم که موضوعی قابل اجرا است اما به شرطی که عزمی برای پیاده سازی آن وجود داشته باشد. 

شهردار تهران با بیان اینکه  حرکت به سمت شهر هوشمند به عنوان عنصری برای تحول حمل و نقل شهری، کاهش آلودگی، ترافیک و بسیاری از مسایل شهری افزودد: شهر هوشمند به عنوان یک برنامه جدید شهرداری در این دوره مطرح شده است. هم اکنون مطالعات و برنامه ریزی های شهرداری در این زمینه آغاز شده و شورایی برای هدایت و راهبری برنامه دستیابی به شهر هوشمند در شهرداری تهران تاسیس شده است. اگر این کار به نتیجه برسد از نظر کاستن بعضی سفرهای غیرضروری که امکان انجام آن در فضای مجازی وجود دارد تحولی رخ خواهد داد؛ همچنین حرکت به سمت شهر هوشمند منجر به توسعه فعالیت های دانش بنیان خواهد شد که می تواند

روی ترافیک و حمل و نقل تاثیر بگذارد، از این رو این اقدام از جمله کارهایی است که به طور قطع باید به سمت آن حرکت کنیم. 

 فرهنگ سازی در حوزه ترافیک جزو حقوق شهروندان است 

وی با اشاره به ضرورت فرهنگ سازی و آموزش درباره موضوع حمل و نقل و ترافیک به عنوان بخشی از حقوق و تکالیف شهروندی ادامه داد: با وجود کم توجهی های صورت گرفته در بخش حقوق شهروندی، هم اکنون کل نظام و دولت یازدهم این مسئله را به جد مطرح کرده اند و قرار است اقدامات و برنامه های عملیاتی، اجرایی و حقوقی قوی تری درباره توجه به حقوق شهروندی در کشور مورد توجه قرار گیرد. در این میان  موضوعی که در کنار حقوق شهروندی باید مورد توجه قرار گیرد و در آموزش های ما پررنگ تر باشد، تکالیف و مسئولیت های شهروندی و مقداری فراتر از آن، اخلاق شهروندی است که به کلی از آن غفلت کرده ایم. 

نجفی با اشاره به جمعیت متغییر در تهران ۹ میلیون نفری تهران  بیان کرد: ما شهری با ۹ میلیون نفر جمعیت در شب و ۱۱.۵ میلیون نفر جمعیت در روز را اداره می کنیم، بدون اینکه به زمینه های اخلاق، تکالیف و مسئولیت های شهروندی بپردازیم؛ این از جمله مواردی است که باید از تجربیات جهانی درباره بازتاب های اجتماعی پیش رفتن به سمت این برنامه استفاده کنیم. علاوه بر این در سطح خود کشور نیز تجربیات، مطالعات و اندوخته های زیادی در این حوزه وجود دارد که قابل استفاده است. 

وی ضمن ابراز خوشحالی از توجه به موضوع حمل و نقل در دولت دوازدهم، عنوان کرد: تلاش های وزارت راه و دیگرانی که گزارش ها و اطلاعاتی را در این بخش به رئیس جمهوری ارایه دادند، باعث شد تا برنامه نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی توسط رئیس جمهور مطرح شود؛ در ادامه نیز امیدوارم منابع لازم برای اجرای این برنامه در سال ۹۷ تامین شده و دولت به صورت جدی  آنچه را که در اجرای برنامه مد نظر است، دنبال کند. 

توسعه کمی و کیفی حمل و نقل عمومی در تهران 

شهردار تهران یادآور شد: در اجرای این برنامه بخش قابل توجهی به حمل و نقل عمومی در کلانشهرها بر می گردد که امیدواریم با اجرای آن، حرکت جدی از نظر توسعه کمی و کیفی حمل و نقل در کلانشهرها به چشم بخورد؛ در این مرحه نیز جای خوشحالی است که مجلس توجه جدی به این موضوع پیدا کرده است همچنانکه در بحث های قانون بودجه سال ۹۷ تا کنون دو - سه موضوع قابل توجه به نفع توسعه حمل و نقل عمومی در شهرها به تصویب رسیده است. 

وی با اشاره به مصوبه امروز مجلس درباره امکان استفاده از فاینانس برای توسعه مترو در کلانشهرها و همچنین استفاده از اوراق مشارکت برای تامین مالی توسعه حمل و نقل عمومی و مبارزه با آلودگی در کلانشهرها، تاکید کرد: این موارد از جمله نکات مثبتی است که بارقه های امید را در دل ما روشن می کند تا با همت کارشناسان، صاحب نظران و همکاران در کنار تلاشی که در همه بخش های حاکمیت از جمله شهرداری تهران انجام می دهند، شهر تهران و همه شهرهای کشور را به شهری برای زندگی زیست پذیر و انسان محور تبدیل کنیم.