به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، به رغم آنکه یکی از عوامل موثر در افزایش قیمت بلیط مترو و اتوبوس میزان تورم سالیانه ای است که هر سال بانک مرکزی آن را اعلام می کند؛ اما امسال شورای پنجم شهر تهران بدون در نظر گرفتن آن اقدام به افزایش ۱۵۰ برابری هزینه استفاده از حمل و نقل عمومی کرد.

این افزایش نا به هنگام هزینه بلیط مترو و اتوبوس هر چند در جلسه روز سه شنبه شورای اسلامی شهر تهران فرصت تصویب پیدا نکرد؛ اما شوک بزرگی را به شهروندان تهرانی وارد کرد؛ شوکی که به نظر می رسد بدون در نظر گرفتن پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن در صورت تصویب آن لبه تیغی خواهد بود که مدیریت شهری پا بر روی آن می گذارد.

استدلال محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در مورد ارائه این پیشنهاد در صحن علنی شورای اسلامی شهر تهران این بود که در حال حاضر قیمت تمام شده هر بلیط مترو دو هزار و ۳۰۰ تومان  است که تنها ۵۰۰ تومان آن از سوی مسافر پرداخت می شود؛ در این شرایط درآمد حاصل از فروش بلیط مترو با ۴۰ میلیون سفر در سال برای شهرداری تهران ۲۰ میلیارد تومان است در حالی که هزینه خالص قیمت تمام شده بلیط مترو و اتوبوس برای مدیریت شهری پایتخت ۸۰ تا ۹۰ میلیارد تومان می شود.

به عبارت ساده تر رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران بر این باور است که زیان ۶۰ تا ۷۰ میلیاردتومانی که هم اکنون شهرداری تهران از جیب خود پرداخت می کند باید به نوعی تامین شود.

علیخانی در ارائه پیشنهاد خود این مساله را نیز مطرح کرد که با این افزایش قیمت تنها ۱۲ میلیارد تومان از این زیان ها جبران  می شود.

وی حتی پیشنهاد می دهد که شهرداری در ساعات غیر پیک، می تواند ۱۵ درصد و در روزهای تعطیل ۳۰ درصد تخفیف دهد. همچنین مسافرانی که از کارت بلیط استفاده می کنند براساس مسافت ۶۶ درصد تخفیف بگیرند.

نادیده گرفتن قوانین بالادستی در شورای شهر تهران؟!

همین پیشنهاد رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران مغایرت زیادی با قوانین بالادستی در حوزه حمل و نقل عمومی و ریلی دارد. چرا که برابر قوانین بالادستی شهروندان تنها باید سهم یک سومی خود را بابت هزینه بلیط مترو و اتوبوس پرداخت کنند و پرداخت دو سوم دیگر از این سهم بر عهده شهرداری و دولت است، اما گویا مدیریت شهری جدید شهر تهران تصمیم دارد تا یارانه بلیط مترو را هم از جیب مردم برداشت کند.

در تمام دنیا دولت ها در کنار شهرداری ها اقدام به توسعه زیرساخت های حمل و نقل عمومی جهت ارائه خدمات بهتر و کیفی به شهروندان می کند. در واقع برنامه ریزان شهری بر این باورند که  با ارتقای کمی و کیفی ناوگان حمل و نقل عمومی انگیزه انجام سفرهای درون شهری با این سیستم در بین شهروندان بیشتر شده و متعاقب آن تمایل به استفاده از خودرو شخصی نیز کاهش می یابد.

تامین کمبود بودجه شهرداری از جیب مردم

اما در ایران این رابطه کاملا برعکس است. اگر تا همین سال گذشته یکی از چالش های میان مدیریت شهری و دولت عدم پرداخت به موقع مطالبات  قانونی  حمل و نقل عمومی در دو بخش مترو و اتوبوس بود و خود به تنهایی سعی در تامین این هزینه ها می کرد اما در دوره جدید مدیریت شهری؛ شورا و شهرداری سعی دارد که حتی پرداخت سهم خود و دولت را در یارانه بلیط مترو و اتوبوس از جیب شهروندان تامین کند تا با توجه به مشکلات مالی ای که در حال حاضر شهرداری تهران با آن دست به گریبان است و همین مساله توسعه خطوط باقی مانده مترو را نیز تحت الشعاع قرار داده؛ خدمات رسانی این ناوگان متوقف نشود.

آزاد سازی به یک باره هزینه های زندگی در شهر تهران آن هم از سوی شهرداری در کنار افزایش هزینه های زندگی در این کلانشهر که از سوی دولت در بودجه سال آینده به عنوان یکی از راه های کسب درآمد به آن تاکید دارند؛ تا سال ۹۷ سال سخت و دشواری برای پایتخت نشینان باشد.

طبق پیشنهادی که علیخانی در جلسه هفته گذشته شورای شهر تهران مطرح کرد؛ قیمت بلیط تک سفره مترو تهران به 1000 تومان بلیط تک سفره مترو تهران- کرج از 1000 تومان به 2000 تومان و بلیط خط فرودگاه بین المللی امام خمینی به 10000 تومان افزایش یابد.

همین رویکرد افزایش به یک باره قیمت ها نشان می دهد که شهرداری تهران به این نتیجه رسیده است که ساکنان شهرهای اقماری اطراف تهران که تمایل به استفاده از شبکه ریلی مترو تهران را دارند؛ باید هزینه های ورود به پایتخت را بپردازند. هر چند هزینه نگهداری و بهره برداری بهینه از خط 5 مترو تهران به مقصد کرج هزینه های زیادی را برای شهرداری تهران به همراه دارد و در این زمینه شهرداری کرج هنوز نتوانسته سهم خود را در بهره برداری از این خط بپردازد؛ اما سوال اینجاست که آیا به جای تاکید به توسعه خطوط مترو به شهرهای اقماری اطراف تهران  که دولت وظیفه تامین هزینه های آن را دارد، مردم باید هزینه کم کاری دولت را با پرداخت پول بیشتر برای استفاده از حمل و نقل عمومی بپردازند؟ در این صورت چه انگیزه ای برای استفاده از حمل و نقل عمومی به جای خودرو شخصی وجود دارد؟

باید این سوال را پاسخ داد، کسی که برای کار از کرج به تهران می آید و مسافت، شلوغی و... را به جان می خرد برای چه در شهر های اطراف تهران سکونت می کند؟ آیا فقط برای کاهش هزینه های زندگی این سختی را تحمل نمی کند؟

نکته قابل تامل طرح دستور جلسه افزایش قیمت بلیط مترو و اتوبوس این بود که  محمود میر لوحی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران نیز سعی داشت تا با قانونی دانستن این لایحه اعضای شورای شهر تهران را ترغیب به رای دادن به این لایحه کند.

به اعتقاد میرلوحی، نباید هزینه خروج و یا ورود یک میلیون نفر که در خارج از تهران ساکن هستند را تهرانی ها بپردازند چرا که منابع شهرداری از نفت نیست و شهرداری نمی تواند خدمات خود را مجانی ارائه دهد و اگر افزایش قیمت نداشته باشیم به منزله تضعیف حمل و نقل عمومی است.

وی حتی به این مساله نیز اشاره می کند که باید قیمت بلیط مترو به گونه ای تامین شود که شهرداری بتواند هزینه های مورد نیاز توسعه مترو را نیز تامین کند.

طبق محاسباتی که  میرلوحی انجام داده است، در دوره گذشته مدیریت شهری تهران نیازهای مترو تامین نشد و اگر امروز قرار است که کاری در تهران انجام شود باید منابع آن نیز تامین شود. به عنوان مثال برای ساخت مترو ۴ هزار میلیارد تومان هزینه می شود و هزار میلیارد تومان نیز یارانه مترو پرداخت می شود و از طرفی فاینانس ها نیز باید در موعد خود بازپرداخت شود و اگر طرفدار حمل و نقل پاک هستیم باید راهی برای آن اندیشیده شود و یکی از راه ها نیز همین موضوع است.

سوال اینجاست که آیا تامین هزینه هایی که این عضو شورای شهر تهران به آن اشاره می کند، باید از جیب مردم تامین شود؟

شاید بتوان گفت که تنها مخالف این لایحه در جلسه هفته گذشته شورای شهر تهران احمد مسجد جامعی بود که به اعضای شورا هشدار داد که این پیشنهاد و لایحه بدون در نظر گرفتن پیامدهای اجتماعی در صحن علنی شورای شهر تهران در حال مطرح شدن است.

عدم توجه به وضعیت حومه نشینان تهران یکی از موضوعاتی است که به نظر می رسد نه معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران و نه رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران به آن توجه نکرده است. کسانی که در حومه تهران زندگی می کنند به خاطر هزینه های بالا به حومه رفته اند و نباید فشار زیادی به آنها وارد کنیم و یکباره ۱۵۰ درصد افزایش قیمت بدهیم.

 بی تفاوتی مسئولان دولتی به طرح این پیشنهاد در صحن علنی شورای شهر تهران یکی دیگر از موضوعاتی است که این روزها بحث برانگیز شده است. به رغم فشارهای دولت و شهرداری تهران در خصوص تامین بودجه مورد نیاز خود از جیب مردم، گویا دولت نیز نسبت به تامین هزینه های توسعه حمل و نقل عمومی از جیب مردم رضایت نسبی دارد چرا که در صورت تصویب این لایحه دیگر فشارهای شهرداری تهران به دولت در خصوص تخصیص بودجه های مورد نیاز در این حوزه برای سال های آینده کمتر خواهد شد.

محمد حسین مقیمی استاندار تهران در یکی از مصاحبه های خود با خبرنگاران در مورد احتمال افزایش 150 درصدی بلیط مترو تهران تنها عنوان کرد: نرخ بلیط مترو و اتوبوس جزیی از مصوبات و تصمیمات شورای شهر محسوب می‌شود، ولی اگر با سیاست‌های دولت مغایرتی داشته باشد، فرمانداران نظر می‌دهند، اما وقتی تصویب شد دیگر اجرا می‌شود. این افزایش قیمت هنوز قطعی نشده و به تصویب شورا نرسیده است.

گویا به نظر می رسد که در این دوره مدیریت شهری نه شهرداری تهران و نه  کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در نظر دارد تا برای سال 97 بدون در نظر گرفتن میزان تورم اعلامی بانک مرکزی به صورت خودمختار هزینه بلیط مترو را افزایش دهد آن هم در شرایطی که مشکلات اقتصادی سال های اخیر باعث شده تا زندگی تهرانی ها به دلیل گرانی های پی درپی کالاهای مصرفی و مورد نیاز با مشکلات زیادی روبه رو شود.