به گزارش خبرگزاری موج، افراد انگیزه های زیادی برای سفر و گردشگری دارند که مرگ یکی از عجیب ترین انگیزه ها برای سفر است که بسیاری آن را کاری درست نمی دانند. دارک توریسم یا توریسم سیاه که با نام‌هایی همچون «Black Tourism» یا «Grief tourism» نیز شناخته می‌شود، شاخه ای از توریسم است که شما را به دنیای واقعی داستان های ترسناک و جنایی می برد و هدف آن، بازدید از مناطق ترسناک و درگیر حوادث تاریخی تلخ و مرگ، افسانه های ترسناک و یا تراژدی های انسانی است و دلیل اصلی اهمیت آن، بیشتر از آن که به تراژدی و مرگ مربوط باشد به اهمیت تاریخی مکان ها وابسته است نه لزوما خشونت، مرگ یا درد و رنجی که نصیب عده‌ای از انسان‌ها شده است.

اگر علاقه دارید به زندان ها سر بزنید و یا از شهر ارواح و خرابه های تایتانیک دیدن کنید، شما یک توریست سیاه هستید! با ما همراه باشید با دارک توریسم بیشتر آشنا شوید.

دارک توریسم به معنای سفر به مکان هایی است که در آن روزگاری مرگ، مصیبت و ویرانی اتفاق افتاده است و در دارک توریسم افراد به مناطقی سفر می کنند که به طور تاریخی درگیر مرگ و تراژدی های انسانی بوده اند و در حالت کلی آنچه بیشتر حائز اهمیت است، ارزش تاریخی این مکان‌ها است، نه لزوما خشونت، مرگ یا درد و رنجی که نصیب عده‌ای از انسان‌ها شده است.

وقتی کشوری از مصیبت و بلا و جنگ خارج می شود، مردم آن کشور تصمیم می گیرند با میراث جنگ  و جزء جدایی ناپذیر آن، که همان خرابی و مصیبت است، مواجه شوند. توریسم به عنوان یکی از هزاران عاملی است که این فجایع را به تصویر می کشد و نقش مهمی را در شکل دادن به افکار و ادراک انسان ها ایفا می کند. 

تاریخچه گردشگری سیاه 

طبق روایات، تاریخچه این نوع گردشگری به یونان باستان برمی گردد ولی اطلاعات دقیقی در این زمینه موجود نیست. همچنین تحقیقات نشان می دهند که دهه ۱۹۹۰، شروع پیدایش این نوع از گردشگری است... برای لمس از نزدیک مرگ، جنگ و هرگونه تراژدی! 

اصطلاح دارک توریسم یا توریسم سیاه نخستین بار توسط  فُلی و لنون (Foley & Lennon) دوتن از استادان دانشگاه گلاسکو از دپارتمان مهمان نوازی، گردشگری و مدیریت اوقات فراغت در سال  1996  در شهر گلاسکو بزرگ ترین شهر اسکاتلند در مجله ی بین المللی و علمی میراث تاریخی و فرهنگی بیان گشت اما برای نخستین بار رُجک (Rojeck) در سال در سال 1993 در مورد مناطق یا مکان­های سیاه (Black spots) به عنوان جاذبه ­های گردشگری صحبت کرد. 

اولین کمپانی هم که در این زمینه به طور رسمی فعالیت خود را شروع کرد، به عنوان اولین بازدیدها، محل حادثه هواپیمایی هایدلبرگ در نیوجرسی آمریکا را مورد هدف قرار داد.

جاذبه های مرتبط با توریسم فاجعه معمولاً در نقطه ها و مکان­ های نزدیک به کشتار، مرگ و مصیبت روی داده، شکل می­گیرد و هدف اصلی آن ها در ابتدا جذب گردشگر نیست و در واقع این مکان­ها به صورت ناخواسته و غیرتعمدی ایجاد شد­ه اند.

گردشگری سیاه آن‌قدرها هم تیره و تار و تلخ نیست. لغت «سیاه» این‌جا بیشتر به فصلی سیاه در تاریخ اشاره دارد و شاید بررسی این سیاهی در تاریخ بشریت مجذوب‌کننده هم باشد و البته همین مسئله منبع تغذیه‌ای مناسب برای دنیای گردشگری است.

در توریسم سیاه ارتباط نزدیکی میان گردشگر و محصول که در اینجا همان قربانی و  به عبارت بهتر حوادث غمبار، تراژیک و مرگ است، وجود دارد که بیشتر با عکس العمل احساسی و عاطفی از سوی بازدیدکننده صورت می گیرد و از قرون وسطی که اعدام ها را در استادیوم برای مردم به نمایش می گذاشتند تا دوران فرامدرنیسم که به اعتقاد جهانگردان و افراد حاضر در صنعت گردشگری به یکی از قطب های پرطرفدار و رایج توریسم است. 

در واقع، توریسم سیاه از زمانی معمول گردید که گردشگران نیازها و علایق جدیدی را پیدا کردند و از این زمان بود که متصدیان تور و آژانس های جهانگردی سعی کردند که به این نوع خاص از توریسم نیز توجه کنند و عرضه را مطابق خاص مشتریان قرار دهند تا به بازارهای جدید نیز دست یابند.

شاید دیدن فجایع انسانی به خودی خود جذاب نباشد و شاید نتوان به آنها جاذبه گردشگری گفت، ولی وقتی در خلال دیدن این فجایع، خود گردشگر متاثر می شود و در مورد جنگ، کشتارها و وقایع مصیبت بار می ­شوند و راهنمایی می شود، شاید از تکرار این فجایع و مصیبت ها به نوعی جلوگیری شود و ما به عنوان کسی که به نقد این نوع توریسم می پردازیم، نباید صرفاً جنبه ­های منفی و یا سودآور آن را در نظر بگیریم، بدون شک غم و تیرگی به هیچ وجه حال ما را خوب نمی کند، ولی عبرت از رفتار ناپسند گذشتگان، قدرت طلبان و منفعت طلبان تاریخ که این بلایا ، تیرگی ها و پلشتی ها را رقم زده اند و نمود آن را در قالب قلعه ها، کاخ­ها، زندان­ها و یا قبور دسته جمعی، زیارتگاه­ها و غیره خود می توان دید، راهی نو برای ما و آیندگان ما رقم می زند که حداقل از تکرار این وقایع تاریک در حال و آینده جلوگیری کنیم.

می توان گفت که توریسم فاجعه مانند شمشیری دو لبه است که جنبه های مثبت و منفی زیادی را با خود به همراه دارد.

جزیره کوچک آلکاتراز در خلیج سانفرانسیسکو/ مخوف ترین زندان جهان

جزیره کوچک آلکاتراز در خلیج سانفرانسیسکو که در کالیفرنیا واقع شده‌است، اولین بار توسط فردی به نام خوان دی‌آیالا (Juan de Ayala) کشف شد و تا سال‌ها پیش به عنوان یک محدوده نظامی شناخته شده بود و پس از آن نیز امن‌ترین و همچنین ترسناک ترین و مخوف ترین زندان در جهان به‌شمار می‌رفت.

اما امروزه این جزیره با نظارت آژانس پارک‌ های ملی آمریکا، به مکانی تاریخی تبدیل شده و به عنوان بخشی از جاذبه‌ های توریستی این ایالت در معرض دید همگان قرار دارد و بازدیدکنندگان می‌توانند با استفاده از قایق به این جزیره که در لیست مکان‌های تاریخی ملی قرار دارد، سفر کنند و از آن دیدن کنند.

تیمارستان گونجیام، واقع در کره جنوبی/ ترسناک‌ترین تیمارستان جهان

تیمارستان گونجیام واقع در کره جنوبی به عنوان یکی از ترسناک ترین مکان های روی زمین شناخته می شود. حتی نگاه کردن به این مکان می تواند در دل شما ترس بیاندازد. نزدیک به ۲۰ سال پیش تمامی ساکنان این مکان آن را کاملا رها کرده که دلایل آن هنوز معلوم نیست.

یکی از ترسناک ترین داستان ها وجود یک پزشک دیوانه در راس این تیمارستان است که از بیماران خود به عنوان آزمایش استفاده می کرده است. گفته شده که او در سال ۱۹۹۶ به آمریکا فرار کرد.

امروزه درب‌ های این تیمارستان با قفل و زنجیر بسته و دیوارهای آن پر از سیم خاردار شده است و بازدید برای عموم ممنوع است اما هنوز هستند افرادی که به صورت مخفیانه وارد این مکان می‌شوند.

جنگل‌های اطراف این تیمارستان خانه جانوران بسیاری است که می توانند کشنده یک انسان باشند.

بنای یاد بود حادثه ۱۱ سپتامبر/ بزرگ‌ترین حمله تروریستی آمریکا

حادثه ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ تاکنون بزرگ‌ترین عملیات تروریستی تاریخ ایالات متحده آمریکا به‌شمار می‌آید و پیامدهای مختلف سیاسی، اقتصادی، امنیتی و نظامی برای این کشور و جامعهٔ جهانی به دنبال داشته‌است. 

این حادثه از جمله رویدادهایی است که در زمان وقوعش، بازتابی گسترده در سطح جهانی داشت. در واقع برای بسیاری از مردم آمریکا و حتی شهروندان دیگر کشورها، این چنین حادثه‌ای امکان‌ناپذیر به نظر می‌رسید.

همه چیز در نخستین ساعات روز یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۱ آغاز شد، روزی توأم با خشونت و خونریزی که باعث مرگ نزدیک به ۲/۹۹۶ نفر و زخمی شدن بیش از ۶ هزار نفر شد. به علاوه این حملات خسارتی ۱۰ میلیارد دلاری به اموال و زیرساخت‌های این کشور وارد آورده و در مجموع زیانی ۳ تریلیون دلاری به همراه داشت.

در صبح آن روز، ۱۹ تن از اعضای القاعده، چهار هواپیمای تجاری - مسافربری را ربودند. هواپیماربایان، دو هواپیما را در فاصله‌های زمانی گوناگون تعمداً به برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی در شهر نیویورک زدند. در نتیجه این دو برخورد، همه مسافران به همراه عده بسیاری که در ساختمان‌ ها حضور داشتند، کشته شدند. هر دو ساختمان، پس از دو ساعت به‌طور کامل ویران شدند و آسیب‌های زیادی به ساختمان‌ های پیرامون زدند.

گروه هواپیماربایان، هواپیمای سوم را به پنتاگون، واقع در ارلینگتون در ویرجینیا زدند. هواپیمای چهارم اما در زمینی نزدیک شنکسویل، در ایالت پنسیلوانیا، سرنگون شد. این در حالی بود که شماری از مسافران و خدمه پرواز پیش از سرنگونی هواپیما، تلاش کرده‌بودند تا کنترل هواپیما را که هواپیماربایان آن را به سمت واشینگتن، دی.سی. هدایت می‌کردند، به دست بگیرند. اما هیچ‌کدام از مسافران این پرواز و سه پرواز دیگر زنده نماندند. کشته شدگان این حمله‌ها ۲٬۹۷۴ تن بودند، که با در نظر گرفتن ۱۹ هواپیماربا در کل شمار کشته‌های این حمله‌ها به ۲٬۹۹۳ تن می‌رسد. بیش‌تر کشته شدگان این حمله‌ها مردم عادی و شهروندان بودند، که ملیت آن‌ها از ۹۰ کشور گوناگون جهان بود. 

مردم آمریکا از آن زمان از این مکان با عنوان «Ground Zero» یاد می‌کنند و اکنون این منطقه ۱۶ جریبی منزلگاه برج جدید تجارت جهانی و موزه و بنای یادبود ۱۱ سپتامبر است.

ظاهرا این مکان به واسطه‌ی این تاریخچه‌ی خاص و توأم با درد و رنج و البته خشونت، مقصد گردشگری ایده‌آلی به ویژه برای مشتاقان دنیای گردشگری سیاه است. 

اردوگاه مرگ آشویتس

اردوگاه آشویتس  بزرگترین و مجهزترین اردوگاه‌ کار اجباری آلمان نازی بود که در سال ۱۹۴۰ در راستای طرحی با عنوان "راه حل نهایی" که موجب مرگ نزدیک به ۱۱ میلیون نفر شد در حدود ۶۰ کیلومتری جنوب غرب "کراکوف" لهستان ساخته شد. اتاق‌های گاز و کوره‌های آدم سوزی برای اولین بار در این اردوگاه به طور وسیع راه‌اندازی شدند. همچنین آزمایشات مختلف ژنتیکی و پزشکی بر روی کسانی که در این اردوگاه بودند صورت گرفت که اغلب سرانجامی جز مرگ قربانی در پی نداشت. آنها زندانیان را به انواع بیماری‌های مسری و واگیر دار مبتلا کرده و سپس تأثیرات این بیماری‌ها را روی بدن آنها مورد بررسی قرار می‌دادند.

 پس از آنکه ارتش شوروی سابق در ۱۳ ژانویه ۱۹۴۵ بزرگترین لشکرکشی خود برای آزاد کردن آشویتس را آغاز کرد توانست در بعد از ظهر ۲۷ ژانویه وارد اردوگاه شوند. زمانی که سربازان روس اردوگاه آشویتس را رسما آزاد کردند، فقط ۷۰۰۰ زندانی هنوز در آنجا زنده مانده بودند. 

گفته می شود در آشویتس بیش از یک میلیون نفر به کام مرگ فرستاده شدند. این محل در حال حاضر به عنوان موزه نسل کشی در لهستان مورد بازدید قرار می‌گیرد.  

موزه‌ای در هیروشیما/موزه ای به یادبود قربانیان فاجعه‌ی دلخراش بمباران اتمی

در ۶ آگوست سال ۱۹۴۵ و در جریان جنگ جهانی دوم، دنیای ما شاهد رویدادی تلخ و ناخوشایند بود، رویدادی که به این سادگی از حافظه‌ی انسان امروز پاک نخواهد شد.

در آن روز شوم یک بمب افکن B-29 ایالات متحده، برای نخستین بار شهر هیروشیما در کشور ژاپن را مورد حمله اتمی قرار داد. موج این انفجار مهیب، ۹۰% شهر را به طور کامل از بین برد و در همان لحظات اول جان بیش از ۸۰ هزار انسان بیگناه را گرفت. اما البته این تنها بخشی از فاجعه‌ی انسانی بود که در انتظار ساکنان هیروشیما بود. در طی سالیان بعد، هزاران نفر به دلیل عوارض ناشی از تشعشعات اتمی جان باختند.

تنها سه روز بعد، شهر ناکازاکی نیز آماج حمله‌ی اتمی دگیری قرار گرفته و باز هم افراد غیرنظامی در آتش جنگی ناخواسته سوختند. به دنبال این دو بمباران وحشیانه، امپراتور وقت ژاپن «هیروهیتو» (Hirohito) اعلام کرد که کشورش تسلیم شده و از ادامه‌ی جنگ کناره‌گیری خواهد کرد.

شاید با تماشای تصاویر دردناک آن‌چه از شهر هیروشیما باقی مانده بود، واژه‌هایی همچون تبعیض نژادی یا نسل‌کشی، نخستین چیزی باشد که به ذهن انسان خطور می‌کند. اما این قبیل حوادث وحشتناک، داستان‌هایی دنباله دار و درد آورند.

در زمان حادثه، شهر هیروشیما که در ۵۰۰ مایلی توکیو واقع شده بود، به عنوان قطب تجاری کشور ژاپن شناخته شده و منزلگاه چیزی درحدود ۳۵۰ هزار نفر بود. اما بمب درست در یکی از شلوغ‌ترین نقاط این منطقه و یکی از بخش‌های پرجمعیت این شهر منفجر شد. از آن جایی که اغلب ساختمان‌های این منطقه از چوب ساخته شده بودند، بعد از انفجار بمب، دیگر چیزی از آن‌ها باقی نمانده و تقریبا کل شهر با خاک یکسان شد. تنها یک بنا از این حادثه جان به در برده و علی‌رغم آسیب‌دیدگی شدید، به عنوان ناظری خاموش بر جنایت نوع بشر سرپا باقی ماند. به جز این آخرین بازمانده، همه چیز دیگر به طور کامل تخریب شده و در آتش سوخت.

بعد از بمباران اتمی، اسکلتی سوخته از این سازه و گنبدش برجای ماند که امروزه به عنوان نمادی از این حادثه، مورد توجه بازدیدکنندگان قرار گرفته است.

خرابه‌های شهر پمپئیدر ایتالیا/ شهری خفته در دل خاکسترهای آتشفشانی

پمپئی (Pompeii) شهری باستانی است و در جنوب کشور ایتالیا قرار دارد. این شهر نزدیک به 1700 سال زیر خاکسترهای آتشفشانی مدفون بود.

این شهر بندری، یکی از شهرهای باشکوه امپراتوری روم بوده است که در دامنه‌ی کوه وسوویوس در بخش ناپل بنا شده بود. مورخان این شهر را منطقه‌ای ییلاقی برای رومیان ثروتمند ذکر کرده‌اند.

در سحرگاه روز ۲۴ ماه اوت سال ۷۹ میلادی آتشفشان کوه وسوویوس به طور ناگهانی و اتفاقی فوران کرد. به مدت ۳ روز، آسمان تیره و تار شد و خاکستر آتشفشانی و گدازه بر این شهر فرو ریخت. پس از آن که انفجار و فوران آتشفشان فرو نشست، شهر پمپئی در زیر تلی از خاکستر و گدازه، به ضخامت ۲/۵ تا ۳ متر مدفون شده بود. ۲ هزار نفر از ۲۰ هزار سکنه‌ی شهر در اثر فرو ریختن سقف‌ها و تنفس گازهای سمی جان باختند.

در سال ۱۷۴۸ میلادی کشاورزی که مشغول کندن زمین بود، چند مجسمه در خاک یافت. این کشف منجر به یافتن شهری شد که به کلی در خاکستر مدفون شده بود. به این ترتیب، اطلاعات قابل توجهی راجع به این شهر رومی که در اوج شکوفایی بود، به دست آمد. تابلوهای نقاشی، مجسمه‌های گوناگون، سکه، آینه، قلم و ظروف مختلف از جمله هزاران شیئی بودند که از زیر خاک بیرون آمدند.سحرگاه روز 24 ماه اوت سال 79 میلادی حادثه‌ای به وقوع پیوست که موجب شد داستان زندگی روزمره رومی‌ها برای سالیان دراز محفوظ بماند. در این روز آتشفشان کوه وسوویوس ناگهان فوران کرد. به مدت 3 روز، آسمان تیره و تار شد و خاکستر آتشفشانی و گدازه بر شهر محکوم به نابودی فرو ریخت.

شهر تاریخی پمپئی یک بار در سال62 میلادی به واسطه وقوع زمین‌لرزه ویران شد اما تا سال79 میلادی مجددا بازسازی شد که در همین سال، فوران آتشفشان قله «وزوو» شهر را برای همیشه در کام خود فرو برد.شناسایی و کشف شهر «هرکولانیوم» که در مجاورت شهر باستانی پمپئی قرار داشت، مقدمه‌ای شد تا این شهر تاریخی نیز پس از سال‌ها از زیر لایه‌های ضخیم خاکستر به بیرون رانده شود.

این ها نمونه هایی از مکان های گردشگری سیاه بود که با آن آشنا شدید، هدف از این گشت و گذار آن است که با بزرگنمایی فصول سیاه تاریخ بشر و نمایش تلخ درد و رنج همنوع، به انسان گوشزد شود که می‌بایست به هر شکل ممکن از تکرار حوادثی از این دست جلوگیری کند.