به گزارش خبرنگار سلامت خبرگزاری موج، هر ساله در موسم حج و در روزهایی که به عید قربان نزدیک می شویم ، برخی از شهروندان بنا به سنت مرسوم ، جهت تامین گوسفند قربانی، (گاهاً با هدف خرید کمتر از نرخ بازار یا به باور خرید محصولی ارگانیک ) راهی نا متعارف را در پیش میگیرند.

این راه نامتعارف راهی شدن به روستاها و اماکنی است که گوسفند را کمتر از قیمت بازار به فروش می رسانند و شهروندان با صرف زمان و تحمل زیان عاقبت موفق به خرید گوسفندی با نرخی کمتر از نرخ مصوب اتحایه ها و قیمت بازار می شوند.

اما غافل از اینکه گوسفند خریداری شده عموما بخاطر مشکلی چون بیماری با چنین قیمتی قبل از آنکه تلف شود به دست خریدار می رسد و خریداران به رغم سودی که از مابالتفاوت قیمت مصوب بازار و قیمت فروشندگان دوره گرد روستا یا کوچه پس کوچه های حواشی شهرها عایدشان می شود، این بار ممکن است به جای چند هزار تومان، سلامتی یا حتی جان شیرین خود را در این معامله از دست بدهند.

حجت موجه این ادعا در این روزها شیوع بیماری تب کریمه کنگو در بین احشام و مشخصا گوسفندانی است که عامل اصلی انتقال این بیماری هستند و فروشندگان نه با هدف رعایت اصل وجدان، یا احترام عید قربان بلکه بخاطر آگاهی از اتلاف ناگزیر دام هایشان مبادرت به شکستن نرخ اتحادیه ها می کنند و چوب حراج به مال های خود می زنند که در نهایت مغبون شدن و ضرر و زیان سنگین خریداران در این معامله عاید خواهد شد.

با این مقدمه به بررسی جوانب انتقال و ابتلا به بیماری تب کریمه کنگو خواهیم پرداخت که در این روزها بیشترین احتمال ابتلا را دارد!

*کشف بیماری تب کریمه کنگو

بیماری تب کریمه کنگو برای نخستین بار در شهر "کریمه" در شبه جزیره کریمه واقع در اوکراین مشاهده و گزارش شد و بنام این شهر ثبت گردید. گرچه نام کامل این بیماری تب خونریزی دهنده کریمه – کنگو است و این نام به دلیل اینکه این بیماری همراه با تب و خونریزی بوده به چنین نامی مصطلح شده است. 

*کنه و حیوانات منتقل کننده تب کریمه

مهمترین راه آلودگی انسان از طریق کنه ای به نامHyalomma است. این حشره به رغم جثه ریز خود منتقل کننده بیماری مرگ آفرین تب کریمه کنگو است. به این صورت که کنه مبتلا به ویروس تب کریمه کنگو کافی است یک بار از بدن حیوانات مبتلا به تب کریمه مانند گوسفند، گاو، خرگوش صحرائی، جوجه تیغی، که حیوانات منتقل کننده این بیماری هستند، خون ارتزاق کند. همین یک بار کافی است که این کنه در تمام مدت عمر خود ناقل و آلوده به میکروب تب کریمه کنگو باقی بماند. با آلوده شدن کنه، ویروس بیماری به نسل بعد هم منتقل می‌شود. به این معنی که کنه‌ای که در هر مرتبه هزاران عدد تخم می‌گذارد، با هر تخم می‌تواند باعث انتقال این بیماری شود.

*علائم تب کریمه کنگو

بیماری تب کریمه کنگو غالبا علائمی ندارد. اما گاهی خود را به شکل سرماخوردگی نشان می‌دهد. لذا علائمی چون تب، لرز، سردرد شدید، درد عضلانی که غالباً در ناحیه پشت و پا‌ها بروز می کند، درد چشم، گیجی، علائم گوارشی، میل به خواب، درد و قرمزی چشم، اسهال، درد و سفتی در ناحیه گردن، ترس از نور علائم اولیه تب کریمه کنگو به حساب می ِآیند. ضمن آنکه علائم بیماری بستگی به چگونگی برخورد با عوامل بیماری زا دارد و اینکه چه نقطه ای از بدن با این عوامل بیماری زا در تماس بوده است.

*چه کسانی در معرض ابتلا به تب کریمه هستند؟

از آنجایی که بیماری تب کریمه بیماری بین انسان و احشام و حیوانات است؛ افرادی مانند دامداران و کشاورزان، کارگران کشتارگاه ها، قصاب ها ، سلاخ ها ، دامپزشکان و کارکنان آزمایشگاه ها و مراکز بهداشت و درمان، بهیاران و پرستاران و کارکنان بیمارستان‌ها و حتی پزشکان بیشتر از سایر افراد جامعه در معرض خطر ابتلا به بیماری تب کریمه کنگو هستند. گذشته از این طیف حتی زنان خانه دار و کارگران و آشپزان رستوران ها که با گوشت سر و کار دارند هم در صورت عدم آگاهی از راه های انتقال بیماری تب کریمه کنگو و عدم رعایت نکات بهداشتی و ایمنی امکان ابتلا به این بیماری را خواهند داشت. بنابراین مهمترین راه پیشگیری و مقابله با این بیماری آگاهی و شناخت دقیق بیماری تب کریمه کنگو است. بنابراین نباید این نکته را فراموش کرد که تهیه و تامین گوشت حتما از مراکزی صورت بگیرد که تحت نظر سازمان دامپزشکی و لاشه ها ممهور به مهر این سازمان باشند. ضمن آنکه مهمترین علت شیوع بیماری انتقال ویروس تب کریمه کنگو از طریق دام های وارداتی به کشور است. بنابراین اگر سازمان دامپزشکی کشور دام های وارداتی را از مبادی مرزی کشور به مدت ۱۰ روز قرنطینه کند، ویروس بیماری تب کریمه از بین خواهد رفت و دام ها با صحت و سلامت وارد کشور می شوند.

*در چه فصلی خطر ابتلا بیشتر است؟

با توجه به پروسه تخم گذاری حشره ای چون کنه این بیماری در فصل تابستان بیشترین قربانی را می گیرد. چرا که شیوع بیماری بیشتر در فصل گرم سال و درزمانی است که فصل فعالیت مخزن بیماری کنه‌ها محسوب می شود. برعکس در ایامی از فصل زمستان که سرما به منتها درجه خود می رسد، بخشی از تخم کنه ها که در فصل گرما اقدام به تخم گذاری نموده اند، چنانچه به دلایلی در معرض سرما قرار بگیرند، از شدت سرما از بین می روند.

*چگونه انسان به تب کریمه مبتلا می شود؟

از آنجایی که حیوان و دام مبتلا به ویروس تب کریمه کنگو نشانه خاصی از این بیماری ندارد و علائم بیماری را بروز نمی دهد، افرادی چون دامداران و روستاییان و کسانی که با حیوانات ناقل ویروس تب کریمه کنگو سروکار دارند، هشدارها و نکات ایمنی را جدی نمی گیرند و شرایط ابتلا به تب کریمه کنگو را خود برای خود فراهم می کنند. چرا که انسان در اثر بی مبالاتی و بی توجهی به علائم هشدار دهنده پس از گزش کنه آلوده یا له کردن آن روی پوست خود، دچار عفونت می شود و گاه این عفونت وی را تا سرحد مرگ پیش می برد و در پاره ای از اوقات همین بی توجهی ها منتهی به مرگ می شود.

*لاشه گاو گوسفند پس از ذبح هم بیماری زاست

اما مسئله به اینجا ختم نمی شود. چرا که خطر انتقال بیماری تب کریمه کنگو افرادی چون کارگران کشتارگاه ها و قصابان و سلاخان و ... را حتی پس از ذبح گاو و گوسفند هم تهدید می کنند. چرا که در پروسه ذبح دام آلوده و یا یک دوره کوتاه پس از ذبح حیوان آلوده هم وجود دارد و باز هم خطر ابتلا محتمل است.

*از تماس با بیمار مبتلا به تب کریمه بشدت پرهیز شود

خطر ابتلا تنها با گزش کنه یا له کردن این حشره اتفاق نمی افتد؛ بلکه تماس با پوست یا لاشه دام و حیوان آلوده، همچنین تماس با خون و بافت بیماران بخصوص در مرحله خونریزی یا انجام هرگونه اعمالی که منجر به تماس انسان با خون، بزاق، ادرار، مدفوع و استفراغ بیماران مبتلا به تب کریمه کنگو گردد، باعث انتقال بیماری است و خطر ابتلا به این بیماری مهلک در چنین مواردی وجود خواهد داشت.

بنابراین نباید فراموش کرد که بیمار مبتلا به تب کریمه کنگو در مدت بستری در بیمارستان یا منزل بشدت برای دیگران آلوده کننده و خطر آفرین است. ضمن آنکه عفونتهای بیمارستانی بعد از آلودگی با خون و یا ترشحات بیماران هم اتفاق می افتد.

بنابراین باید توجه داشت که این بیماری مرگ و میر بالایی دارد. چنانکه در آخرین آمار ارائه شده از سوی وزارت بهداشت 77 نفر از هموطنان ما در سال جاری به واسطه ابتلا به بیمناری تب کریمه جان خود را از دست داده اند!

*ویروس گوشت و مواد لبنی چگونه از بین می روند؟

محمد حسین فیض حداد پزشک انگل شناس در مورد راه های از بین رفتن ویروس بیماری تب کریمه می گوید: عامل ایجاد کننده ویروس می‌تواند در دمای ۵۶ درجه سانتی گراد از بین برود، بنابراین پختن گوشت یا پاستوریزه کردن شیر که یکی از از عناصر انتقال بیماری تب کریمه کنگو است، می‌تواند باعث از بین رفتن ویروس شود.

 وی در ادامه خاطر نشان می کند: راه دیگر از بین رفتن ویروس، اسیدی شدن محیط است. لذا اگر گوشت را برای مدت 24 ساعت در دمای یخچال نگه داریم میزان اسیدی آن افزایش یافته و در نتیجه باعث از بین رفتن ویروس خواهد شد. بنابراین گوشت را به هیچ عنوان نباید تازه مصرف کرد چرا که می‌تواند باعث انتقال ویروس شود و اگر در محیط خنک نگهداری کنیم به دلیل با رفتن اسید باعث از بین رفتن ویروس می‌شود.

*آیا تب کریمه درمان و داروی خاصی دارد؟

این انگل شناس در رابطه با راه های درمان تب کریمه کنگو می گوید: درمان تب کنگو کریمه بیشتر حمایتی است و دارویی ویژه‌ ندارد. لذا باید آب و الکترولیت بدن این افراد تنظیم شود و از دارو‌هایی که باعث خون مردگی می‌شود استفاده کرد که ریباویرلین یکی از این آنهاست و گاهی پزشکان استروئید با دوز بالا تجویز می‌شود که باعث بالا رفتن پلاکت خون خواهد شد.

*ملاحظاتی که در برخورد با میت مبتلا به تب کریمه باید لحاظ شود

بر اساس این گزارش میت مبتلا به تب کریمه  را گاهی باید با آب ژاول غلیظ (که در گویش عام به "وایتکس" مصطلح است) شستشو داد. اما تمام جان باختگان از بیماری تب کریمه کنگو را باید بدون غسل و کفن در پلاستیک های مخصوص پلمپ کرد و توسط افراد آموزش دیده ، بدون  حضور جمعیت به خاک سپرد. یکی از ضروریات دفن، ایجاد حفره ای دست کم به عمق دو متر است. تمت این ملاحظات بخاطر میل به حیاتی است که ویروس تب کریمه کنگو دارد.