به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج، تاریخچه طرح توسعه دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران به دوران دولت سازندگی بر می گردد. در سال ۱۳۸۲ با تصویب هیئت وزیران منابع مالی اولیه طرح تأمین شد و به واسطه آن تا حد زیادی به اهداف خود در بخش تملک اراضی دست یافت، اما این طرح از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ (با روی کار آمدن دولت نهم و دهم) روند کندی را پیش گرفت و از سال ۱۳۹۳ با هدف توسعه فضا‌های آموزشی، پژوهشی و فناوری و تأکید بر همکاری متقابل میان شهر و دانشگاه در راستای ایجاد دانشگاهی کارآفرین، سبز و هوشمند دوباره احیا شد.

این طرح از سال ۱۳۹۴ با ایده جدید، ایجاد شهر دانش شکل تازه‌ای به خود گرفت و با شتاب هر چه بیشتری پیگیری شد. در واقع براساس اهداف تعریف شده در این طرح قرار است از امکانات ایجاد شده با کمک این طرح، جهت هویت‌بخشی به‌ کلان‌شهر تهران به‌عنوان شهر دانش استفاده ‌شود. درواقع برمبنای استراتژی تعریف شده در این طرح، مهمترین اهداف آن دستیابی به توسعه پایدار در ابعاد مختلف اجتماعی، زیست‌محیطی و اقتصادی است که دربردارنده گذار از جامعه صنعتی به جامعه دانش‌بنیان، افزایش و ارتقای سطح استاندارد‌ها در زمینه‌های آموزش، پژوهش و ضرورت رساندن دانشگاه‌ها به سطح مطلوبی از استاندارد‌های جهانی است.

همچنین از دیگر اهداف این طرح، تأمین نیاز جامعه به نیروی انسانی کارآمد و کارآفرین، ایجاد فضای کارآفرینی جهت قرار گرفتن دانش به‌عنوان مهم‌ترین منبع تولید ثروت، ایجاد اشتغال پایدار دانش‌بنیان با هزینه تمام شده کمتر از اشتغال‌زایی در بخش صنعت و بازنگری در مراکز علمی و پژوهشی بر اساس نیاز‌های جامعه است.

دانشگاه تهران در این زمینه و در توجیه این طرح آورده است: با توجه به تأکیدات نظام در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان که پایه اقتصاد مقاومتی است، ضرورت ورود دانشگاه تهران به‌عنوان دانشگاه مادر کشور که نماد آموزش عالی کشور نامیده شده و باید به دانشگاهی کارآفرین، سبز و هوشمند به‌عنوان شهر دانش تبدیل شود در این عصر اجتناب‌ناپذیر بوده لذا ایجاد تمهیدات و فضای مناسب این امر به‌عنوان پارک‌های علم و فناوری ضرورتی انکارناپذیر است.

اما این طرح در سال های اخیر با مخالفت ها و انتقادهایی جدی مواجه شده است. زهرا نژاد بهرام رئیس کمیته شهرسازی شورای شهر تهران در گفتگو با موج در مورد دلایل اعتراض به طرح توسعه دانشگاه تهران گفت: در سال‌های گذشته همواره ساکنان و کسبه محله‌های پیرامون دانشگاه تهران نسبت به این موضوع که املاک آنها به نوعی ثابت و فریز شده است و نمی‌توانند پروانه تخریب و نوسازی از شهرداری دریافت کنند، اعتراض خود را در بازه‌های زمانی متفاوت اعلام کرده بودند.

به گفته وی، در این مدت دانشگاه تهران بدون اخذ مصوبه شورای عالی شهرسازی درباره طرح نهایی توسعه دانشگاه به تملک و تخریب تعدادی از املاک محدوده اقدام کرده که این امر موجب تشکیل فضای بی دفاع شهری در برخی از نقاط شده است. این اعتراض ها بالاخره جواب داد و طرح برای بررسی به شورایعالی شهرسازی کشور ارجاع شد و در نهایت این مرجع بالادستی، طرح توسعه دانشگاه را به طرح "ساماندهی دانشگاه تهران" تغییر داد.   

تغییر جهت طرح توسعه به ساماندهی

نژادبهرام در خصوص مفاد مصوبه شورایعالی شهرسازی گفت: طبق این مصوبه قرار شد رویکرد از طرح توسعه و گسترش کالبدی به سمت ساماندهی وضع موجود تغییر کند. براین اساس دانشگاه تهران باید املاک تحت تملک خود را بروزرسانی و سپس ساماندهی آنها را در فضای پیرامونی خود آغاز کند.

وی با تأکید بر اینکه محدوده اجرای طرح تغییر نکرده است، گفت: تنها خواسته ما از مدیریت دانشگاه تهران این بوده که از تخریب و تغییر کاربری اراضی جدید در محدوده طرح خودداری کنند.

اما گویا این تغییر چندان به مذاق مدیران دانشگاه تهران خوش نیامد، چرا که پس از آنکه شورایعالی معماری، طرح توسعه دانشگاه تهران را ابطال کرد، آنها طی نامه ای به رئیس جمهور نسبت به این موضوع انتقاد کردند و به همین دلیل رئیس جمهور نیز رسیدگی مجدد در این خصوص را به معاونت حقوقی خود ارجاع داد. با ارجاع این پرونده به معاونت حقوقی، در نهایت ورق دوباره برگشت و این بخش در اقدامی قابل تامل مصوبه شورای عالی معماری را خلاف قانون قلمداد کرده و آن را لغو کرد.

طرح ابطال نشده است 

با این وجود دبیر شورایعالی شهرسازی و معماری کشور مدعی است که هنوز دستوری مبنی بر لغو این مصوبه به این دبیرخانه نرسیده و بر همین اساس، شورایعالی همچنان پیگیر مصوبه ساماندهی است و نه طرح توسعه دانشگاه.

فرزانه صادق مالواجرد، معاون شهرسازی و معماری وزیر راه و شهرسازی و دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران درگفتگو با موج، درمورد لغو این مصوبه گفت: اصلا چنین چیزی صحت ندارد و پرونده این طرح از دید ما همچنان مفتوح است. مصوبه ای از سوی شورایعالی صادر شده که چندین بند داشته است. معاونت حقوقی ریاست جمهوری با وجود تمامی توضیحاتی که ما دادیم بازهم متاسفانه استدلال های کارشناسی ما در مورد حقوق شهروندی و بحث های فنی شهرسازی را در مواردی نپذیرفت و در نهایت این معاونت اعلام کرد که شورایعالی نباید تاکید می کرده که رویکرد تملک و بازسازی باید تغییر کند.

وی افزود: درحقیقت معاونت حقوقی ریاست جمهوری با بندی که در آن گفته بودیم ضرورتی به تملک و تخریب و نوسازی نیست را زیر سوال برده است و رییس جمهور هم روی همین رای صحه گذاشت اما هیچ مرجع قانونی تاکنون مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری در مورد ساماندهی طرح دانشگاه تهران را لغو نکرده است.

صادق همچنین به ادامه اقدامات خود برای پیگیری این طرح اشاره کرده و گفت: برای همین من هفته گذشته از شهرداری مجددا درخواست کردم تا طرح ساماندهی دانشگاه تهران را برای تصویب و تایید شورایعالی شهرسازی به این دبیرخانه ارسال کند.

معاون شهرسازی و معماری وزیر در پایان تاکید می کند: حتی اگر بند یاد شده نیز مورد اختلاف باشد، این به هیچ وجه به معنای ابطال کل طرح ساماندهی دانشگاه تهران نیست چون این طرح بندهای مختلفی دارد و ما همچنان به اجرای آن اصرار داریم.