به گزارش خبرگزاری موج؛ با وجود گذشت یک هفته از آغاز زود هنگام مدارس همچنان حاشیه های این اقدام ناگهانی ادامه دارد. دکتر حمید عمادی، متخصص بیماریهای عفونی و گرمسیری در انتقاد به بازگشایی مدارس گفت:  کسی به حرف ما گوش نمی دهد و مدرسه ها را باز کردند و هر چه گفتیم کادر درمان خسته است و اپیدمی بعدی سخت تر و سنگین تر خواهد بود ولی گوش نکردند. ما فقط دعا می کنیم؛ چون ما که به خودمان رحم نکردیم فقط خدا می تواند به ما رحم کند.

عبدالله کریمی استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز به عنوان یکی دیگر از منتقدان این تصمیم گفت: در حقیقت جواب به سوأل بازگشایی مدارس بله یا خیر نیست. سوأل به این مشکلی پاسخ ساده ندارد و از استان به استان و از شهرستان به شهرستان و از مدرسه به مدرسه دیگر متفاوت است. برخورد صفر و صدی با این موضوع نشان می‌دهد ما موضوع را سهل گرفته ایم و به درستی مدیریت نمی‌کنیم. وضعیت اپیدمیولوژی، نحوه حمایت دولت، وضعیت مدارس، آمادگی مردم، وجود کلیه الزامات برای بازگشایی و وضعیت شیوع آنفلوآنزا در کنار کرونا در تصمیم گیری برای بازگشایی مدارس موثر است.

محمد حسنی عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش هم در یادداشتی در خصوص ابعاد مختلف بازگشایی مدارس و "چرا"یی آن نوشت :ﯾﮑﯽ از اﺑﻌﺎدی که می‌توان به روﺷﻨﮕﺮی ﭘﺮﺳﺶ ﭼﺮاﯾﯽ ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﻣﺪارس در دوران ﻫﻤﻪ‌گیری ﮐﺮوﻧﺎ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ ﺑﻨﯿﺎد ﺣﻘﻮﻗﯽ آن اﺳﺖ. در شرایط همه‌گیری ﮐﺮوﻧﺎ و ﺧﻄﺮات ﻣﺤﺘﻤﻞ ﺟﺎﻧﯽ ﺑﺮای آحاد دانش‌آموزان باید مدارس را به گونه‌ای فعال کرد که امنیت جانی دانش‌آموزان تأمین شود و ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺮﺑﯿﺖ ﮐﻮدﮐﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﻧﯿﺰ ﺗﺪاوم داﺷﺘﻪ باشد.

وی افزود :در ﺧﺼﻮص ﻣﺪرﺳﻪ و ﺗﺪاوم ﺣﯿﺎﺗﺶ ﺑﺮ حق اﻣﻨﯿﺖ در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﺟﺎیگاه ویژه‌ای در تصمیم‌گیری‌ها پیدا می‌کند. اﯾﻦ دو ﺣﻖ در اﺳﻨﺎد بین‌المللی و ملی ﺗﺼﺮﯾﺢ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮ اﺳﺎس بندهای ۱، ۱۴ و ۱۵ اصل سوم و اصل‌های ﻧﻮزدهم، ﺑﯿﺴﺘﻢ و سی‌ام ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ، ﻫﻤﮥ آﺣﺎد ﮐﺸﻮر ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻖ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻪ فرصت‌های تربیتی و آموزشی را صرف‌نظر از محدودیت‌های فردی مانند جسمی، خانوادگی و اجتماعی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. 

حسنی با ذکر اینکه اﯾﻦ ﺣﻖ در ماده ۲۶ اﻋﻼﻣﯿﮥ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ماده ۲۸ ﻣﯿﺜﺎق نامه جهانی ﺣﻘﻮق ﮐﻮدک ﻣﻮرد ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ نوشت: حق بر اﻣﻨﯿﺖ در اﺻﻞ ۲۹، ﺑﻨﺪ اول اﺻﻞ ۴۳  ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﯽ، ماده ۲۵ اﻋﻼﻣﯿﮥ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و  مواد ۳، ۲۴ و ۱۷ ﻣﯿﺜﺎق ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﮐﻮدک ﻣﻄرح ﺷﺪه ضمن آنکه  در اسناد داخلی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺎﻧﻮن" ﺗﺄﻣﯿﻦ وﺳﺎﯾﻞ و اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺗﺤﺼﯿﻞ اﻃﻔﺎل و جوانان ایرانی" مصوب ۳۰ تیر ۵۳ ﺑﻪ ﺣﻖ ﺑﺮ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺪرﺳﻪ‌ای به ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺿﺮورت ﺟﺪی و ﺣﯿﺎﺗﯽ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

این استاد دانشگاه در بخش دیگری از یادداشت خود در مورد دشوار بودن اجرای همزمان حق امنیت و حق تربیت نیز نوشت: این بدان معناست که حق بر تربیت مدرسه‌ای و حق بر امنیت در حالت تزاحم قرار گرفته است. مکلف یا متعهد به حق بر ﺗﺮﺑﯿﺖ و ﺣﻖ ﺑﺮ اﻣﻨﯿﺖ ﻗﺎدر نیست به طور همزمان هر دو را محقق کند. به نظر می‌رسد وﺿﻌﯿﺖ ﭘﯿﺶ آمده ﺑﺮای اداﻣﻪ ﺣﯿﺎت ﻣﺪارس اﯾﻦ ﮔﻮنه باشد زﯾﺮا استیفای ﺣﻖ ﺑﺮ ﺗﺮﺑﯿﺖ مستلزم حدی از حضور دانش‌آموزان در ﻣﺪرﺳﻪ اﺳﺖ و حضور در ﻣﺪرسه در اﯾﻦ روزﻫﺎ موجب در ﺧﻄﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺟﺎن دانش‌آموزان است.

دفاع دولتی ها

با این وجود وزیر آموزش و پرورش و رییس جمهور و هم مسلکانش که این روزها به خاطر این بازگشایی زود هنگام به شدت مورد انتقاد کارشناسان و والدین و افکار عمومی هستند، کماکان به شدت از این تصمیم خود حمایت می کنند. محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش در مراسم اعزام کاروان "مهر بانشاط" به شهرستان های استان تهران که صبح امروز در دبیرستان امام علی شهرری برگزار شد، اظهار کرد: با شیوع کرونا، کسب وکارها، آموزش و پرورش و بسیاری از فعالیت های اجتماعی متوقف شد اما با تدابیر اتخاذ شده به سرعت همه فعالیت ها با رعایت اصول بهداشتی از سر گرفته شد. 

وی با ذکر اینکه نمی توانیم زندگی را از جریان بیاندازیم لذا باید نسبت به اهداف جامعه اهتمام داشته باشیم گفت: کرونا نه تنها سلامت افراد را در مخاطره قرار داد، مشکلات دیگری نیز به همراه داشت و امروز صاحب نظران جهانی بر این باور هستند که دور بودن بچه‌ها از مدرسه روابط اجتماعی آنها را سست و سلامت جسمی و روانی دانش آموزان را مختل می‌کند.

حاجی میرزایی در پاسخ به انتقادهای وارده در خصوص بازگشایی مدارس نیز گفت: مطالعه میدانی قاطعی نداریم که نشانگر این باشد که با بازشدن یا بسته شدن مدارس، تاثیر تعیین کننده ای در شیوع بیماری کرونا داشته باشد‌.

رییس جمهور نیز یکی دیگر از دولتمردانی است که این روزها به خاطر دستور بازگشایی مدارس به شدت مورد انتقاد است. چه به خاطر حاضر نشدن در مراسم بازگشایی و چه به خاطر استفاده از عبارت "نظم پادگانی" در مدارس. این انتقادها تا جایی بالا گرفت که علی ربیعی؛ سخنگوی دولت را وادار به دفاع از این اظهارات رییس جمهور کرده و گفت : «درباره این مفهوم دو معنی وجود دارد یک معنای آن اداره جامعه است؛ آنچه از پادگان برداشت می‌کنند ما با آن مخالف هستیم هیچ کس موافق آن نیست. نظام جمهوری اسلامی ایران نیز بر این اساس نیست مدرسه که جایگاه خود را دارد. مفهوم دیگر پادگان به معنای شاخص برجسته پادگان یعنی نظم و انضباط است؛ معمولا جایی را که بسیار منظم و منضبط است و مناسبات اداری به‌طور کامل در آن رعایت می‌شود، به انضباط پادگانی تعبیر می‌کنند. عادت کرده‌ایم که هر چیزی که یک مقام دولتی بیان می‌کند بازنمایی‌ها و برجسته سازی‌های مختلفی از آن صورت گیرد؛ منظور تبدیل مدرسه به پادگان نبوده و این یک تعبیرغلط و شاید تا اندازه‌ای مغرضانه باشد.

ربیعی، همچنین در پاسخ به برخی از منتقدان که بازگشایی را نتیجه فشارهای روحانی به وزیر آموزش و پرورش می دانند نیز گفت: «تمام کارشناسان پرورشی و آموزشی حساسیت نشان می‌دادند که مدارس باید باز شود و تصمیم درستی درباره بازگشایی مدارس اتخاذ شد؛ در عین حال در این باره نگرانی‌هایی وجود داشت به این صورت که عده‌ای از فضای مجازی نمی‌توانند استفاده کنند یا اینکه عدالت آموزشی لطمه می‌خورد و امکانات آن وجود ندارد. بسیاری نگران بودند که ماندن درازمدت کودکان در خانه باعث چاقی آنها می شود. بنابر گزارش آقای نمکی، کودکان کم سن و سالی که بر اثر کرونا آسیب دیدند، بیشتر در طبقه کودکان دچار چاقی مفرط بودند؛ همچنین آثار روانی ماندن بیشتر در خانه، موضوع نگران کننده دیگری بود؛ با توجه به این دلایل تصمیم بر بازگشایی مدارس تصمیم درستی بود.»

این موج از انتقادها اما آنچنان وسیع بود که حتی خود رئیس جمهور را نیز وادار به واکنش کرد. وی در همین خصوص و در مراسمی گفت: اصل نخست در مورد حضور دانشجویان و دانش آموزان در محیط های آموزشی این است که مراکز آموزشی باز بماند و آموزش جریان داشته باشد. اصل دوم که باید مورد توجه قرار گیرد موضوع پرورشی و تربیتی است که باید در کنار آموزش به آن پرداخته شود اما تداوم روند جریان آموزش کشور باید با اجرای دقیق دستورالعمل های بهداشتی در محیط های آموزشی توام باشد.

با این حال، موج انتقادها همچنان ادامه دارد. رضا جلیلی خشنود رئیس بیمارستان شهدای تجریش یکی از همین منتقدان جدی بازگشایی مدارس است که با اشاره به اینکه از بازگشایی مدارس غافلگیر شدیم گفت: واقعا انتظار بازگشایی مدارس را نداشتیم، چون در رسیدگی به کودکان مشکل داریم واقعا بیمارستان‌های ما ظرفیت پذیرش تعداد معینی از کودکان و نوجوانان را دارد، اگر این تعداد بیش از حد باشد، ما با یک چالش انسانی روبرو می‌شویم، امیدواریم روند بیماری با بازگشایی مدارس آنطور نشود که فکر می‌کنیم.

وی تصریح کرد: با وجود رفتارهای کودکانه‌ دانش‌آموزان اگر آنها با وجود فاصله‌گذاری و رعایت استفاده از ماسک هم در مدرسه حضور یابند، کنترل آنها واقعا سخت است و احتمال آلوده شدن افراد بسیار زیاد است. اگرچه با زدن ماسک و فاصله‌ی اجتماعی از میزان خطر کاسته می‌شود، با این وجود این که بخواهیم موارد بهداشتی را به کودکان گوشزد کنیم و آنها نیز عمل کنند، کمی دور از واقعیت است.

رئیس بیمارستان شهدای تجریش با تاکید بر خطر بازگشایی مدارس و حضور برخی دانش‌آموزان در سر کلاس بیان کرد: هر کدام از این کودکان خانواده دارند و به عنوان یک ناقل می‌توانند افراد دیگر را آلوده کنند، از همین رو این موضوع بسیار خطرناک است.

نمانیدگان مجلس نیز که در این مورد یکی از منتقدان جدی بازگشایی مدارس بودند نیز همچنان به انتقادهای خود در این هفته ادامه دادند. اردشیر مطهری، یکی از همین نمایندگان مجلس است که در این خصوص گفت: مگر الان نسبت به سال گذشته چه تغییری کرده که امسال سال تحصیلی حضوری بود؟ گردش مالی ۲۴ هزار میلیارد تومانی در این اقدام بود. مدیران آموزش‌و‌پرورش خودشان مدرسه غیرانتفاعی دارند!

تجارب نه چندان خوشایند دیگر کشورها

اما نگاهی به چگونگی بازگشایی مدارس در دیگر کشورهای جهان نیز می تواند در نوع خود جالب توجه باشد. به عنوان مثال مقامات ترکیه اعلام کردند که قصد دارند ضمن کاهش محدودیت‌های کرونایی اواخر این ماه مدارس را به صورت محدود و مرحله‌ای بازگشایی کند.

براساس این خبر، قرار است ابتدا دانش‌آموزان پایه‌های پایین‌تر به کلاس‌های درس بازگشته و آموزش حضوری نیز حداکثر تا دو روز در هفته برگزار خواهد شد.

بازگشایی مدارس در برخی از کشورها چندان هم با روی خوشی همراه نبوده است. کانادا یکی از همین کشورهاست که با بازگشایی مدارس آمارمبتلایان به کرونا در آن به شدت افزایش داشته است. به گزارش رویترز، "ترزا تام" مدیر ارشد بهداشت عمومی کانادا گفت: طی هفته گذشته به طور متوسط روزانه ۵۴۵ مورد جدید ابتلا به بیماری کووید ۱۹ گزارش شده است، این در حالی است که در ماه جولای (تیر-مرداد) شمار مبتلایان در حدود ۳۰۰ مورد بود.

وی در کنفرانس خبری اعلام کرد که این نگران کننده است و من می‌خواهم تأکید کنم که وقتی مواردی (ابتلا به کرونا) از جمله در مدارس اتفاق می‌افتد بازتاب آنچیزی است که در جامعه اتفاق می‌افتد. این هفته واقعا هفته بحرانی است.

با این حال رییس جمهور ما همچنان از این تصمیم دولت دفاع می کند. وی در این خصوص با دفاع مجدد و با لحنی طعنه آمیز خطاب به کسانیکه بازگشایی مدارس و برگزاری مراسم محرم را دلیلی برای افزایش آمار تصاعدی مبتلایان ویروس کرونا می دانند گفت: کسانیکه گفته بودند دولت با این دو اقدام باعث افزایش مبتلایان شده است می بینند که نه تنها آمار افزایش پیدا نکرده که روندی کاهشی را نیز داشته است. این نشان می دهد که تصمیم ما تصمیم درستی بوده و مردم با رعایت فاصله گذاری ها و پروتکل های بهداشتی، باعث کاهش آمار شده اند.

اما با تمام این تفاصیل بسیاری از کارشناسان بر این باورند که حالا برای اظهار نظر در مورد تاثیر بازگشایی مدارس بر افزایش مبتلایان به کرونا زود است و باید برای تایید سخنان رییس جمهور و وزیر آموزش و پرورش ، چند صباحی دیگر را منتظر ماند. انتظاری که می تواند بیانگر بسیاری از ناگفته ها باشد!