به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج، این روزها ما مردم ایران آنچنان به شدت درگیر کرونا و انتخابات ریاست جمهوری آمریکا هستیم و اخبار مربوط به آنها نقل سر سبد همه خبرگزاری ها و حتی محافل دوستانه و خانوادگی‌مان شده که از کنار بسیاری از اخبار جذاب یا مهمی که بیخ گوش‌مان می شنویم، به سادگی می گذریم. یکی از همین اخبار کسب جایزه ای علمی بین المللی از سوی یک ایرانی مقیم خارج بود که گرچه در سطح جهان انعکاس وسیعی را داشت ولی، سهم آن در داخل ایران تنها انتشار یکی دو پاراگراف در موردش از سوی یکی – دو خبرگزاری بود! چند روز قبل یک ایرانی به نام پروفسور نادر انقطاع که سالهاست کرسی استادی دانشگاه پنسیلوانیا آمریکا را برعهده دارد موفق شد تا مدال ایزاک نیوتن را در سال ۲۰۲۰ دریافت کند.

او این جایزه را برای نوآوری‌های پیشگامانه و کمک‌های تحول آفرینش در زمینه مواد پیچیده الکترومغناطیسی و اپتیکی در مقیاس نانو و همچنین توسعه متامواد با ایندکس نزدیک به صفر و محاسبات آنالوگ و نانوسیرکوئیتری نوری توسط انستیتو فیزیک(IOP) انگلیس کسب کرد؛ این محقق یک دانشمند ایرانی است که در حوزه‌های متامواد، تحولات اپتیکی، نانوفتونیک، گرافن فتونیک، مواد نانو، نانو آنتن‌ها و آنتن‌های مینیاتوری، فیزیک و غیره تحقیقات پیشرویی انجام داده است، وی مدرک لیسانس خود را از دانشکده فنی دانشگاه تهران و مدرک پی اچ دی خود را از دانشگاه کل تک آمریکا دریافت کرده است؛ مدال و جایزه ایزاک نیوتن شامل یک مدال طلا همراه جایزه‌ای هزار پوندی است که سالانه از سوی انستیتو فیزیک به فیزیکدانان برتر اعطا می‌شود. نخستین مدال ایزاک نیوتن در سال ۲۰۰۸ و به آنتون زیلینگر اعطا شده است.

مدال نیوتن چیست؟

 مدال اسحاق نیوتن موسسه فیزیک بریتانیا هر سال به یک فیزیکدان که تحقیقات برجسته او افق این رشته علمی را گسترده‌تر کرده باشد اهدا می‌شود.

جالب اینجاست که انقطاع علاوه بر دریافت مدال ایزاک نیوتن، حدود دو ماه قبل نیز برنده جایزه مکس بورن شده است. وی برای کمک‌های پیشرو به حوزه متامواد اپتیکی این جایزه را دریافت کرده است.

 انقطاع - استاد مهندسی برق، سیستم‌ها و مهندسی زیستی دانشگاه پنسیلوانیا - از مهم‌ترین شخصیت‌های علمی در زمینه فرامواد (Metamaterial) است که ترکیبی از فیزیک، مهندسی و نانو فناوری است برای دست‌کاری امواج به روشی که مواد قادر به انجام آن نیستند. هدف این پژوهشگر ساخت دستگاه‌ها و وسایلی است که در زندگی بشر بسیار موثر و مفید هستند.

اما اینها لیست تمام افتخارات این استاد و محقق ایرانی نیست. این دانشمند برجسته طی سال‌ها فعالیت علمی و تحقیقات جوایز بسیاری را دریافت کرده است. جوایزی از جمله جایزه محقق جوان بنیاد ملی علوم ایالات متحده در سال ۱۹۸۹، جایزه جرج هیلمیر برای تحقیق برتر  در سال ۲۰۰۸، جایزه الکترومغناطیس IEEE در سال ۲۰۱۲.

وی همچنین در سال ۲۰۱۴ موفق به کسب جایزه «بالتازار ون‌درپول» از اتحادیه بین‌المللی علوم امواج رادیویی شد؛ این جایزه به دانشمندانی اهدا می‌شود که موفقیت‌های بزرگی را در زمینه گسترش علوم امواج رادیویی به دست آورده‌اند. در سال ۲۰۱۵ نیز به دلیل تلاش‌هایش در مهندسی اپتیک فرامواد، پلاسمونیک‌های نانو مقیاس، تصویربرداری اپتیکی و فرامواد بر پایه مدارهای نانو اپتیکی مدال طلای انجمن بین‌المللی اپتیک و فوتونیک «SPIE» را دریافت کرد.

به طور خلاصه، انقطاع از نخستین دانشمندان الکترومغناطیس و نانو فناوری است که تحقیقاتش را روی متا مواد و نقش نور در نانو فناوری آغاز کرد و در این مسیر به موفقیت‌های چشمگیری دست یافت.

وی در گفتگویی با یکی از رسانه های ایرانی زبان آنسوی مرزها در مورد نحوه کارو تیم تحقیاتی‌اش توضیحاتی را داده که در نوع خود قابل توجه است. به گفته وی، تیم تحقیقاتی این دانشمند شامل ۱۵ دانشجو و فوق دکترا است. تحقیقات آن‌ها به سه دسته تقسیم‌ می‌شود: بخش اول فیزیک و مهندسی امواج (امواج الکترومغناطیسی همچون امواج مادون قرمز و ماورای بنفش، امواج نوری و امواج ماکروویو) است و آنان تلاش می‌کنند این امواج را در حجم بسیار کم یعنی نانو بررسی کنند؛ بخش دوم، فرامواد (متامتریال) است، زیرا برای کنترل امواج مختلف نیاز به ماده‌ای است که ساخت آن منجر به واکنشی شود که مواد معمولی قادر به آن واکنش نباشند مخصوصا در حجم کمی مانند نانو و هدف آن نیز مشاهده کاربردهای گوناگون متامتریال با امواج است؛ بخش سوم تصویربرداری است که اساس آن چشم برخی حشرات است، چرا که حشرات کیفیتی از نور را می‌بینند که انسان‌ها قادر به مشاهده آن نیستند. در همین زمینه، این دانشمند آمریکایی-ایرانی و تیم تحقیقاتی‌اش دست به ساخت دوربینی زده‌اند که می‌تواند اجسامی را ببیند که با چشم معمولی قابل مشاهده نیست و همچنین فاصله دید بیش‌تری به افراد می‌دهد.

این دانشمند برجسته که دکترای افتخاری در علوم را از دانشگاه اشتوتگارت آلمان و دکترای افتخاری در علوم و فناوری از دانشگاه آلتو فنلاند کسب کرده در این گفتگو اعلام کرده که تاکنون هیچ پیشنهادی رسمی مبنی بر همکاری علمی از داخل ایران نداشته است، اما با توجه به حضور پررنگ دانشجویان ایرانی‌اش در عرصه های مختلف علمی و تحقیقاتی اطمینان دارد که ایران از نظر نیروی انسانی، یکی از برترین نیروهای جوان دنیا را دارد.

زندگی خصوصی استاد

نادر انقطاع متولد چهارراه عزیزخان در خیابان حافظ تهران است، در سال ۱۳۵۷ – تنها چند هفته مانده به پیروزی انقلاب بهمن ۵۷ – در سن ۲۳ سالگی و پس از کسب مدرک لیسانس خود از دانشگاه تهران، ایران را به مقصد آمریکا و تحصیل در دانشگاه تکنولوژی کالیفرنیا ترک کرد.

او مدرک فوق لیسانس خود را از دانشگاه تهران، ایران و دکتری و دکترای خود را از مؤسسه فناوری کالیفرنیا دریافت کرد؛ او از ۱۹۷۸ به ایالات متحده مهاجرت کرد.

مجله علوم و فناوری آمریکا از او به عنوان یکی از ۵۰ پژوهشگر برتر جهان در زمینه علم و فناوری نام برده است.

با این حال همانطور که گفته شد، نه جایزه مکس بورن دو ماه قبل وی و نه جایزه نیوتن که چند روز قبل به وی اعطا شد، نه تنها باعث نشد تا این دانشمند ایرانی در صدر اخبار کشورمان قرار گیرد که می توان گفت تقریبا می توان گفت که اصلا انعکاسی در ایران نداشت. این در حالی است که این انتخاب با موج خبری عظیمی از سوی جوامع علمی دنیا روبرو شد و تقریبا تمامی رسانه های بزرگ جهان بارها در مورد آن قلم فرسایی کردند!