به گزارش خبرگزاری موج، برخلاف سال گذشته که آتش سوزی های گسترده جنگل های کشور با موج خبری وسیعی از سوی رسانه ها همراه شد، امسال با تکرار وقوع آتش سوزی های پرتعداد و بعضا گسترده در جنگل های استان های مختلف، رسانه ها چندان که باید و شاید به این موضوع نپرداختند. موضوعی که خیلی ها دلیل آن را تهدید تلویحی رییس سازمان محیط زیست به اینکه با  سیاهه نمایی رسانه ها در مورد آتش سوزی ها برخورد می کند، می دانند! چندی قبل عیسی کلانتری درتابستان امسال و در حاشیه حضور در پارک ملی دریاچه ارومیه با بیان اینکه آتش سوزی جنگلها و مراتع در شرایط عادی کاملا طبیعی است، گفت: از ۱۰۰ میلیون هکتار از جنگلها و مراتع کشور، کمتر از ۱۵۰۰ هکتار از فروردین تاکنون دچار آتش سوزی شده است.

وی ادامه داد: از نظر اکولوژیک آتش سوزی در جنگل و مراتع بخشی از زندگی جنگل است ولی شایعه پراکنی و بیان اطلاعات غلط اذهان عمومی را متشنج می‌کند و جای نگرانی وجود ندارد. اما  آتش سوزی های جنگل ها دو - سه هفته گذشته چیزی نیست که بتوان به سادگی از کنار آنها گذشت. هنوز اولین ماه پاییز تمام نشده بود که اولین خبر در مورد آتش سوزی گسترده در یکی از استان های محروم کشور دوستداران طبیعت را شوکه کرد. آتش سوزی وسیعی در بیست و ششمین روز از مهرماه که در واقع سومین آتش سوزی جنگل های این استان در سال جاری بود. حریقی که به جان جنگل های کوه نور در استان کهگیلویه و بویراحمد افتاد و حدود یک هفته مهارش طول کشید. 

"اسلام مراد پور" ، بخشدار سرفاریاب از توابع شهرستان چرام اول آبان ماه و بعد از یک هفته کش و قوس، خبر از اطفای این حریق داد با عمدی خواندن آن گفت: فقط در یکی از روزهای عملیات اطفای حریق به دلیل گستردگی آتش حدود ۵۰ نفر برای مهار آن در محل حضور داشتند. 

وی تصریح کرد: تا مهار شدن این آتش نیروهای اداره منابع طبیعی شهرستان کهگیلویه، چرام و استان، سپاه، بسیج، هلال احمر، دهیاران، جهاد کشاورزی، محیط زیست و تعدادی از کوهنوردان پای کار بودند و همچنین استاندار، فرماندار شهرستان، حوزه مدیریت بحران شهرستان و استان و همچنین “حجت الاسلام سید محمد موحد” نماینده شهرستان پیگیر مهار این آتش سوزی بودند.

مرادپور دلیل طولانی شدن آتش سوزی صعب العبور بودن منطقه و وزش باد عنوان کرده و گفت: این آتش سوزی طی این ۶ روز حدود ۳ بار مهار شد و مجدد شعله ور می شد و در این مدت حدود ۲ تا ۳ شب با وجود سرمای هوا روی کوه می خوابیدند تا اینکه آتش را مهار کنند.

راند دوم

چند روز بعد - یعنی در ۱۱ آبان ماه - دوباره خبری منتشر شد که حکایت از بروز آتش سوزی دیگری در استان داشت آنهم در جنگل‌های منطقه حفاظت شده خائیز شهرستان کهگیلویه .

محمد محمدی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری کهگیلویه و بویراحمد در خصوص جزئیات این آتش گفت: آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع منطقه حفاظت شده خائیز شهرستان کهگیلویه عصر شنبه دهم آبان ماه آغاز و همان شب مهار شد اما متاسفانه این آتش سوزی مجددا روز بعد دوباره شعله ور شد.

به گفته وی باز هم نیروهای مردمی مهمترین نقش را در اطفای این حریق داشته اند ضمن آنکه وی از، فرمانداری، محیط زیست و منابع طبیعی شهرستان نیز به عنوان دیگر عواملی که در مهار این آتش تلاش کردند یاد کرد.

محمدی با بیان اینکه به احتمال زیاد علت آتش سوزی عامل انسانی است، بیان کرد: هنوز میزان خسارات وارده ناشی از این آتش سوزی مشخص نیست.

بد نیست که بدانیم ‌منطقه حفاظت شده خائیز با مساحتی بیش از ۳۳ هزار هکتار در سال ۱۳۷۷ به عنوان منطقه حفاظت شده ثبت شد. این منطقه حفاظت شده در حوزه جغرافیایی استان‌های خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد که تحت مدیریت محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد.

پوشش گیاهی منطقه شامل بلوط (گونه غالب )، بنه، کلخنگ، بادام وحشی، ارژن، خوشک، زالزالک، گون، گیلاس وحشی (تگ)؛گیاهان دارویی وخوراکی اعم از آویشن، بن سرخ، تره، قارچ، برنجاس، پونه کوهی، حلپه، گل گاو زبان، کارده و گونه های از خانواده گندمیان بوده و گونه هایی مانند بن سرخ و کارده بدلیل بوته کنی در معرض خطر انقراض است.

گونه های جانوری شامل کَل و بُز، کفتار، شغال، کاراکال، روباه، تشی، کبک، تیهو، بحری، دلیجه، خوک وحشی، خرگوش، سنجاب، سمور، جوجه تیغی، کبوتر، عقاب، شاهین، انواع کنجشک سانان، خانواده سبز قبا، دارکوب، هد هد، کمر کلی، بلبل، انواع مارمولک، افعی شاخدار، انواعی از مارها،کپور، ماهیان از جمله کپور معمولی، کپور سر گنده، کپور گوشتخوار، کپور نقره ای است. بر اساس آخرین سرشماری، در این منطقه حفاظت شده بیش از ۱۵۰۰ راس کل و بز زیست می کنند.

دو حریق در یک روز

دو رزو قبل تر از آتش سوزی کهگیلویه و بویراحمد ، این استان گیلان بود که جنگل هایش لقب سومین استان حریق زده را به خود اختصاص داد. چند روز بعد ازآغاز این آتش سوزی مدیر کل مدیریت بحران استانداری گیلان با اشاره به وقوع آتش‌سوزی و درگیری حدود ۱۰ هکتار از اراضی در ارتفاعات شهرستان ماسال از هماهنگی با مرکز اطفای هوایی برای کمک به اطفای این حریق خبر داد. امیر مرادی با اشاره به وقوع آتش سوزی در ارتفاعات شهرستان ماسال، اظهار کرد: این آتش سوزی از ۳ روز گذشته آغاز شده و اقدامات لازم برای اطفای آن تاکنون ادامه داشته است.

مهار این آتش سوزی نیز ۵ روز به طول انجامید. بعد از اتمام مراحل لکه گیزی ، مدیرکل منابع طبیعی گیلان، مساحت موثر آتش سوزی در منطقه ماسال و شاندرمن را بین ۴۰ تا ۵۰ هکتار دانست و گفت: علاوه بر این، هفت فقره از حریق های کوچک و لکه ای در سطح استان مهار شده است.

میرحامد اختری، با اشاره به وقوع آتش سوزی در اراضی جنگلی شهرستان ماسال طی پنج روز گذشته، اظهار کرد: هم اکنون حریق در جنگل های ماسال و شاندرمن به طور کامل اطفا شده است.

وی مساحت موثر آتش سوزی در منطقه ماسال و شاندرمن را بین ۴۰ تا ۵۰ هکتار دانست و افزود: خوشبختانه حریق سطحی بوده و هیچگونه آسیبی به درختان وارد نشده است، زیرا ارتفاع آتش به بالاتر از نیم متر نرسید و تنها لاش برگ های خشک موجود در سطح جنگل را درگیر کرد.

سرپرست اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان، با بیان اینکه طی مدت مذکور در شهرستان رودبار، لنگرود و رضوانشهر نیز  در سطح جنگل و مراتع حریق هایی را داشتیم، گفت: این حریق ها نیز سطحی و لکه ای بوده و بدون کوچک ترین آسیب به درختان مهار شده است.

وی ماسال و شاندرمن را دو کانون اصلی آتش سوزی جنگل ها دانست و اضافه کرد: علاوه بر این، هفت فقره از حریق های کوچک و لکه ای در سطح استان مهار شده است. در این راستا از کلیه امکانات و تجهیزات اطفای حریق استفاده کردیم.

اختری، با اشاره به وجود شاخ و برگ های خشک شده در جنگل در این ایام سال، تصریح کرد: وقوع آتش سوزی هایی که موجب سوختن سطح جنگل می شود، بیشتر عامل انسانی و عمدی دارد.

همان روز- یعنی ۱۱ آبان -  و در گوشه ای دیگر از کشور حریقی دیگر جنگل های بی دفاع را هدف قرار داده بود. اینبار این جنگل های استان گرگان بودند که طعمه قاتل خاموش طبیعت شدند. آتش سوزی در جنگل توسکستان گرگان به خاطر شرایط سخت اقلیمی و صخره ای بودن به یکی از بزرگترین حریق های جنگلی سال بدل شد، آنچنان که مهار آن تاکنون ادامه داشته باشد. آتش سوزی در جنگل توسکستان گرگان از شامگاه یکشنبه ۱۱ آبان آغاز شده و با وجود تلاش نیروهای امدادی و مردمی و استفاده از بالگرد اطفای حریق همچنان ادامه دارد. حریقی که باعث شد تا در این مدت بخشی از مناطق جنگلی مازوآروم، پنبول‌چال، چکل‌دوک و گنج‌دره در آتش بسوزد وبه گفته استاندار گلستان وسعت آن در جنگل توسکستان گرگان حدود ۲ تا ۳ کیلومتر است.

روز گذشته مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان گفت که در جریان وقوع آتش سوزی در جنگل‌های توسکستان، مخزن فرعی سد کوثر به حجم صد هزار متر مکعب به‌طور کامل آبگیری و برای برداشت توسط هلیکوپتر امدادی اعزامی از سازمان هوا و فضای سپاه در اختیار اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قرار گرفت.

وسعت این آتش سوزی باعث شد تا با حضور استاندار گلستان و مدیران عضو شورای هماهنگی مدیریت بحران استان جلسه بررسی آخرین وضعیت آتش‌سوزی در جنگل‌های توسکستان در طرح «جنگلداری گرمابدشت» برگزار شود.

بررسی آخرین وضعیت آتش‌سوزی در جنگل‌های توسکستان در روز ششم/ صعب‌العبور بودن توسکستان عملیات اطفا را سخت کرده است. ابوطالب قزلسفلو مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان در این جلسه با اشاره به ادامه تلاش‌ها برای مهار آتش‌سوزی در جنگل‌های توسکستان، گفت: آتش‌سوزی در جنگل‌های توسکستان در برخی نقاط مهار شده و نیروهای جنگلبان شبانه‌روزی در حال تلاش هستند اما شرایط سخت منطقه و صعب‌العبور بودن منطقه و نوع پوشش کف جنگل  شرایط را برای مهار و اطفاء حریق سخت کرده است.

ابوطالب قزلسفلو با اشاره به اینکه دو بار موفق به اطفا شدیم اما آتش مجددا شعله‌ور شد.، اظهار کرد: آتشی که مجددا فعال می‌شود پیشروی آنچنانی نخواهد داشت.

وی تصریح کرد: نیروی امدادی شامل نیروهای منابع‌طبیعی، جهادی، هلال احمر، بسیج مردمی، کوهنوردی و ... مشغول اطفاء حریق هستند و الحمدالله مشکل نیروی انسانی برای عملیات اطفای حریق نداریم.

هادی حق‌شناس استاندار گلستان نیز بعد از شنیدن گزارش مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان و مدیرکل حفاظت محیط زیست استان به صورت تلفنی با تمام سراکیپ‌های حاضر در منطقه توسکستان صحبت کرد و آخرین وضعیت حریق و امکانات مورد نیاز در هر منطقه را پیگیر شد.

گفتنی است افزایش دمای گرگان چند روز اخیر به حدود ۳۵ درجه سانتیگراد و حضور گردشگران در مناطق جنگلی از دلایل احتمالی آتش‌سوزی است.

اراضی زیرپوشش اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان افزون بر یک میلیون و ۳۹۷ هزار و ۲۴۴ هکتار است که ۴۵۲ هزار و ۱۸۵ هکتار آن جنگل، ۸۶۲ هزار و ۸۲۵ هکتار مرتع، حدود ۲۰ هزار هکتار ساحل و ۶۲ هزار و ۴۲۰ هکتار زمین‌های مستحدث و موات است.

هادی حق شناس نیز درباره آخرین وضعیت آتش سوزی در جنگل های توسکستان، اظهار داشت: آتش سوزی در این منطقه وسیع نیست و اگر تا کنون زمان زیادی برای اطفای آن سپری شده و اطفای حریق انجام نشده به دلیل سخت گذر بودن منطقه درگیر حریق است.

وی افزود: طی این مدت بیش از ۶۰۰ نفر روز نیروهای منابع طبیعی، محیط زیست، هلال احمر، هیئت کوهنوردی و نیروهای مردمی و جهادی تلاش زیادی برای اطفای حریق انجام دادند که باید از همه آنها به صورت ویژه تشکر کنم.

حق شناس ادامه داد: از همان روز نخست درخواست بالگرد دادیم، بالگرد هلال احمر برای جابجایی نیروها مورد استفاده قرار گرفته و بالگرد سازمان جنگل‌ها هم در این منطقه مستقر و چند مرحله آبپاشی به منطقه آتش گرفته انجام شد.

با این وجود به نظر می رسد حریق در جنگل نیز بالاخره به پایان رسیده باشد و فقط لکه گیری و ایمن سازی آن باقی مانده باشد. گرچه هنوز اخباری در مورد خسارت های وارده به این منطقه بکر منتشر نشده است.

روز نحس جنگل ها

اردیبل سومین استانی بود که در آبان ماه سال جاری جنگل هایش دچار حریق شد. درست در نیمه آبان ماه، رئیس نمایندگی حفاظت محیط زیست شهرستان نمین استان اردبیل خبر از مهارآتش‌سوزی جنگل فندقلو با تلاش و همکاری جنگل‌بانان، محیط‌بانان و همیاران محلی داد.

 اکبر قنبری صبح در این زمینه گفت: به محض اطلاع از وقوع آتش‌سوزی در منطقه جنگلی فندقلو، محیط‌بانان و جنگل‌بانان پس از سختی‌های فراوان به دلیل دشوار بودن مسیر دسترسی، در محل حاضر شده و آتش را مهار کردند.

رییس نمایندگی حفاظت محیط زیست شهرستان نمین با اشاره به اینکه آتش‌سوزی در نقاط مختلفی از جنگل اتفاق افتاده بود، عامل آتش سوزی را انسانی دانست و بیان داشت: بررسی‌های میدانی اولیه نشان می‌دهد بیشتر خسارت وارده در این آتش‌سوزی سوختن مراتع بوده و درختان کمتری طعمه حریق شده است.

وی ادامه داد: در این آتش‌سوزی آسیبی به حیات وحش منطقه نرسید و نیروها برای پایش، سردسازی و ایمن‌سازی در منطقه حضور دارند.

در همان روز فرمانده یگان حفاظت اداره کل محیط زیست خراسان شمالی نیز از بروز آتش سوزی در جنگل های درکش و هاور در شهرستان مانه ‌و سملقان خبر داد.

صالحی گفت: بخش های گسترده ای از جنگل های هاور و درکش حدفاصل روستاهای آزادگان و هاور دچار آتش سوزی شده بود که با تلاش مردم و تیم های امدادی مهار شد.

 اما گویا قراربود ۱۵ آبان برای جنگل های ایران روزی نحس باشد چرا که بعد از دو آتش سوزی یاد شده،  دهیار روستای "بادام" شهرستان پلدختر اولین نفری بود که خبر این آتش سوزی که از ساعت ۱۵ روز پنجشنبه آغاز شده بود را منتشر کرد. وی در این زمینه گفت: آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع مناطق "چول هول" و "بادامک" واقع در میانکوه غربی و شرقی شهرستان پلدختر که عصر پنجشنبه آغاز شده بود مهار شده است.

بهمن تاج پور افزود: این آتش سوزی که دامنه و وسعت آن به سرعت گسترش پیدا کرده بود به سمت کوه های منطقه "دهلیج" کشیده می شد.

دهیار روستای بادامک پلدختر گفت: سخت گذربودن ، شیب تند ، مسیر طولانی ، کمبود امکانات و وسعت آتش سوزی عملیات اطفای حریق را با سختی و دشواری مواجه کرد.

وی همچنین اظهار داشت: برای مهار آتش سوزی جنگل ها و مراتع این مناطق نیروهای منابع طبیعی، دهیاری و  نیروهای محلی به محل اعزام  شدند و با اقدام به موقع آنها بعد از تلاشی ۶ ساعته آتش مهار شد.

جالب اینجاست که به گفته تاج پور، عامل این آتش سوزی نیز به احتمال زیاد،  منشاء انسانی دارد.

بدین ترتیب به نظر می رسد اگر بخواهیم با همین دست فرمان پیش برویم، تا آخر پاییز آمار آتش سوزی های جنگل های ما احتمالا دو رقمی خواهد شد! بخصوص آنکه تجربه این چند آتش سوزی نشان داد که با وجود شعارهایی که داده می شود، مسئولان مربوطه هنوز نمی توانند از پس مهار به موقع و سریع آتش در جنگل ها جلوگیری کنند! گرچه احتمالا باز هم مسولان معتقدند هنوز اتفاق خاصی نیافتاده و نباید سیاهه نمایی کرد!