به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، براساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، امروز کیفیت هوای تهران با قرار گرفتن شاخصه آلودگی هوای تهران با میانگین ۱۶۸ و در شرایط ناسالم برای همه افراد قرار داشته، که باعث شده تا کیفیت هوا در تمامی مناطق تهران در وضعیت قرمز قرار داشته باشد. ادامه این شرایط، آنهم برای سومین هفته متوالی باعث شد تا برای نخستین بار بسیاری از مدیران سیاسی و شهری - و حتی حامیان دولت - واکنش های تندی را نسبت به عملکرد روحانی و سو مدیریت گروهی از مسئولان داشته باشند که در نوع خود بی سابقه است. از نامه عضو هیات رییسه شورای شهر به رییس جمهور تا نطق تند و تیز یکی از اعضای شورا در صحن علنی.  

تمام قرمز!

بر اساس آخرین اطلاعات شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، کیفیت هوا در ایستگاه‌های اقدسیه (منطقه ۱)، دانشگاه شهید بهشتی (منطقه ۱)، شهرداری منطقه ۲، پاسداران (منطقه ۳)، شهرداری منطقه ۴، دانشگاه تهران (منطقه ۶)، ژئوفیزیک (منطقه ۶)، تربیت مدرس (منطقه ۶)، ستاد بحران (منطقه ۷)، گلبرگ (منطقه ۸)، شهرداری منطقه ۱۰، شهرداری منطقه ۱۱، پارک رازی (منطقه ۱۱)، میدان امام خمینی (منطقه ۱۲) و پارک شکوفه (منطقه ۱۴) ناسالم برای همه افراد است.

علاوه بر اینها امروز کیفیت هوا در ایستگاه‌های شهرداری منطقه ۱۵، مسعودیه (منطقه ۱۵)، پارک قائم (منطقه ۱۸)، شهرری منطقه (۲۰)، فرمانداری شهر ری (منطقه ۲۰)، شهرداری منطقه ۲۲، شهرک چشمه (منطقه ۲۲) و پونک نیز بیانگر هوای ناسالم برای همه افراد بود. 

در این بین، شاخص شش ایستگاه کیفیت هوا شامل ایستگاه‌های سوهانک (منطقه ۱)، شریف (منطقه ۲)، پیروزی (منطقه ۱۳)، پارک سلامت (منطقه ۱۷)، شادآباد (منطقه ۱۸) و شهرداری منطقه ۲۱ روی عدد ۱۸۰ و بالاتر از آن قرار داشت که نشان می‌دهد کیفیت هوا در این مناطق نیز ناسالم برای همه افراد است و فاصله کمی تا شرایط بسیار ناسالم دارد.

اقدام موثر!

اما شاید تنها اقدام دولت برای بهبود وضعیت آلودگی هوا، قطعی برقی بود که از روز سه شنبه در برخی از کلانشهرها از جمله تهران آغاز شد!  قطع برق بخصوص در ۷ منطقه تهران آن هم به صورت ناگهانی باعث شد تا رسانه های دلیل این قطعی را از مسئولان پیگیری کنند. بنابراین پیگیری ها گفته می شود که دلیل آن محدودیت سوخت‌رسانی و خروج یکی از واحدهای نیروگاهی تهران از مدار بهره‌برداری، بوده است. 

قم نیز از دیگر کلانشهرهایی است که امروز برق بخش های وسیعی از آن قطع بود. رخدادی که مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق قم، افزایش مصرف گاز و اعمال خاموشی اضطراری را دلیل قطعی برق در برخی از مناطق قم اعلام کرد.

مهدی آهنین‌ پنجه تأکید کرد: این موارد خاموشی ناشی از افزایش مصرف گاز خارج از عهده شرکت توزیع برق استان و توسط مرکز دیسپاچینگ ملی صورت می‌گیرد.

وی با اشاره به افزایش دو درجه متوسط سرمای هوا نسبت به سال گذشته گفت: این امر موجب افزایش ۲۰ تا ۲۵ درصدی مصرف گاز در کشور و در نهایت کمبود آن در نیروگاه‌ها شد که نتیجه آن خاموشی‌های هفته‌های اخیر است.

مدیرعامل شرکت توزیع برق استان قم از مکاتبه با دستگاه‌های اداری و اجرای استان قم و دعوت به همکاری در کاهش مصرف انرژی خبر داد و گفت: از مجموعه مدیریت شهری نیز خواستیم نسبت به کاهش خاموشی بوستان‌ها نیز اقدام کنند تا بتوانیم هر چه بهتر شرایط موجود را مدیریت کنیم.

اما این قطعی ها شاید از آن جهت حساسیت برانگیز شده باشد که چند روز قبل رئیس سازمان محیط زیست برگردد که گفته بود: نظر شخصی بنده این است که روزی دو ساعت برق نداشته باشیم، ولی از مازوت استفاده نکنیم.

عیسی کلانتری، رییس سازمان محیط زیست کشور افزود: قرار شد تا نیروگاه‌هایی که اطراف کلانشهر‌ها هستند از سوخت مازوت استفاده نکنند و اکنون در حاشیه غربی شهر تهران نیروگاه‌ها نباید از سوخت مازوت استفاده کنند.

بدین ترتیب به نظر می رسد دولت راهکار جدیدی را برای بستن دهان مردم در پیش گرفته است! براساس راهکار جدید دولت که به نظر می رسد برگرفته از همان سخنان کلانتری است، دولت با قطع دو ساعته برق، شهروندان را سر دو راهی انتخاب جالبی قرار داده است. اگر به قطع برق اعتراض کنند، دولت خواهد گفت:اگر برق می خواهید باید آلودگی ناشی از مصرف مازوت در نیروگاه ها را نیز تحمل کنید و اگر هم شهروندان از آلودگی هوا شکایت کنند، خواهد گفت که باید قطعی برق را تحمل کنید! معادله ساده ای که مسلما هیچ کدام از دو سوی آن بر دیگری قالب نخواهد شد!   

واکنش های بی سابقه 

اما ادامه این رویه باعث شده تا بسیاری از چهره های سیاسی و شهری تهران نیز در انتقادهایی تند، به دولت و شخص اول قوه مجریه تاخته اند. واکنش هایی که شاید شاخص ترین آنها نامه زهرا نژادبهرام عضو هئیت رئیسه شورای شهر تهران به حسن روحانی، رییس جمهور ایران بود که در آن نوشته بود: احتراماً نظر به تداوم وضعیت نگران کننده آلودگی هوا در کلانشهر تهران و تایید صریح مدیران ذیربط در وزارت نفت و سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر  استفاده از سوخت سمی و خطرناک مازوت در نیروگاه‌ها که ریه شهروندان را در این شرایط کرونایی مأمن مازوت کرده است و در شرایطی که ویروس کرونا روزانه جان ده ها و صدها تن از  هموطنان را گرفته و بنابر مطالعات صورت گرفته و اظهارات مقامات مسئول در سازمان حفاظت محیط زیست، سوخت مازوت تا ۶ برابر مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا را افزایش می دهد، اینجانب در جایگاه نمایندگی مردم شریف تهران در شورای اسلامی شهر تهران از جنابعالی که با پشتوانه آراء میلیونی هموطنان به عنوان رئیس جمهور منتخب کشورمان ایران بر مسند ریاست جمهوری تکیه زده اید تقاضا دارم با استفاده از ظرفیت و اقتدار ناشی از مقام ریاست جمهوری به عنوان دومین شخص عالی رتبه نظام جمهوری اسلامی دستور فرمائید اقدام عاجل جهت جلوگیری از ادامه مصرف سوخت مازوت در نیروگاه های کشور صورت پذیرد.

وی در پایان با لحن کنایه آمیزی ادامه داده است: همانگونه که مستحضرید سلامت شهروندان در این روزهای سخت کرونایی، بر هر چیز دیگری ارجحیت داشته و مقامات کشور به اقتضاء جایگاه و حیطه اختیارات موظفند ضمن پاسخگویی در قبال عملکرد و وضعیت کشور، در راستای صیانت از جان مردم برنامه ریزی و بسترسازی لازم را معمول دارند.

اگر آقایان نمی توانند کاری کنند، اجازه دهند مدیریت شهری اقدامی انجام دهد

وی در مورد دلایل نوشتن این نامه به خبرنگار موج گفت : با وجود اخبار ضد و نقیض، مصرف مازوت در نیروگاه‌ها و صنایع به نوعی از سوی مسؤولان وزارت نفت و محیط زیست مورد تأیید قرار گرفته است. علی‌رغم این مسأله مسؤولان می‌گویند کاری از دست‌مان برنمی‌آید ولی حرف ما این است که اگر آقایان نمی توانند کاری انجام دهند، حداقل اجازه دهند ما در مدیریت شهری و شهرداری جلوی مصرف سوخت مازوت را بگیرد.

این عضو شورای شهر تهران ادامه داد: واقعا خیلی جالب است. از یک طرف وزارت نیرو در نیروگاه های خود مازوت مصرف می کند و از سویی مازوت مورد نیازش را وزارت نفت تامین می کند. سازمان محیط زیست هم به عنوان ضلع سوم این مثلث تنها کاری که می کند این است که می‌گوید: نمی‌تواند کاری انجام دهد؛ در حالی که براساس نص صریح قانون متولی  اجرای قانون هوای پاک خود محیط زیست است.

نژادبهرام تاکید کرد: این نمی‌شود که طی سه هفته متوالی، هوا به خاطر کم کاری یا سو مدیریت همچنان آلوده باشد و شهروندان هوای آلوده استنشاق کنند! چرا مردم باید تاوان سو مدیریت های ما مدیران را با از دست دادن سلامتشان بدهند؟! 

سکوت روحانی!

وی در پاسخ به این سوال که آیا تاکنون روحانی پاسخی به نامه وی داده یا خیر؟ نیز گفت : متاسفانه نه تنها تا امروز رییس جمهور پاسخی به نامه من نداده که هیچ واکنشی هم در قبال آن نداشته است! این درحالی است که به جای قطع مصرف مازوت و جایگزین کردن آن با سوخت های دیگر یا تامین گاز از کانال های دیگر، تنها کاری که دولت کرده، آغاز طرح خاموشی در شهرهای مختلف به بهانه کمبود گاز برای نیروگاه هاست. اقدامی که در واقع پاک کردن صورت مساله است نه حل ریشه ای آن!     

نطق آتشین

این موضوع اما روز سه شنبه در صحن شورا نیز واکنش های زیادی را از سوی اعضا به همراه داشت بطوریکه رییس کمیته شفافیت شورای شهر رسما از وزارت‌خانه‌های نفت و نیرو درخواست کرد تا فیش گاز و برق صنایع و ساختمان‌های عریض و طویل دولتی را شفاف کنند تا معلوم شود بخش عمده مصرف انرژی کشور در کجاست!

بهاره آروین در نطق پیش از دستور خود در جلسه شورای شهر تهران با  اشاره به وضعیت آلودگی هوای تهران با بیان اینکه  آلودگی هوا تنها معضل این شهر است که مستقیم و بی‌واسطه سلامت و جان شهروندان را هدف می‌گیرد و هر نوع راه‌حل فردی هم در برابر آن بی‌ثمر است، گفت: آلودگی هوا مساله‌ای است که جز از طریق سیاست‌گذاری جامع‌نگر و پیگیرانه قابل حل نخواهد بود.

وی با مرور تاریخچه این سخنان گفت:  این جملات را هفتم آبان ماه ۹۶ در صحن علنی شورا نیز گفته بودم؛ در همان ماه‌های ابتدایی آغاز به کار شورای پنجم. امروز بیست و سوم دی ماه ۹۹ است؛ آخرین ماه‌های کار شورای پنجم. بیش از سه سال گذشته است و هوای شهر آن‌چنان مستمر و شدید آلوده است که نفس اغلب شهروندان را به شماره انداخته است. 

آروین تصریح کرد: درحالی‌که به دلیل شرایط ناشی از شیوع ویروس کرونا، شهر نیمه‌تعطیل است، مدارس و دانشگاه‌ها به شکل مجازی فعالند، همایش‌ها و جلسات و رویدادها یا لغو شده‌اند یا به صورت مجازی برگزار می‌شوند، اولویت کار در بخش دولتی و خصوصی با دورکاری است و خلاصه عبور و مرور در شهر به حداقل رسیده است اما آلودگی هوا از هر زمان دیگری شدیدتر است. چرا و چگونه چنین شده است؟

وی با تاکید بر اینکه شهر نیمه تعطیل است اما هوا از هر زمان دیگری آلوده‌تر است، گفت: دی‌اکسید گوگرد پس از سال‌ها به شهر بازگشته است؛ آن هم با شدتی عجیب و باورناپذیر. چرا و چگونه چنین شده است؟ هیچ‌کس پاسخگو نیست، هیچ پاسخ صریح و شفافی داده نمی‌شود. جسته و گریخته شنیده می‌شود در نیروگاه‌ها و صنایع اطراف شهرها مازوت می‌سوزانند یا گازوییل غیراستاندارد و با درجه گوگرد بالا. این‌ها تکذیب می‌شود، تایید می‌شود، نفس شهروندان روز به روز تنگ‌تر می‌شود و واقعیت در هاله‌ای تیره و کدر از تایید و تکذیب‌های مدام پنهان می‌شود.

مردم مقصر همیشگی آلودگی هوا!

وی در ادامه نطق خود با بیان اینکه نفس شهروندان به شماره افتاده است و هیچ‌کس پاسخگوی علت اصلی و واقعی این حجم از آلودگی هوای شهرها نیست، گفت: برای سالیان متمادی، تردد شهروندان با خودروی شخصی در سطح شهر، عامل اصلی آلودگی هوای پایتخت شناخته می‌شد و بار اصلی کاهش آلودگی هوا بر دوش آن‌ها گذاشته می‌شد، حالا شهر نیمه تعطیل است و مقایسه ترافیک خیابان‌ها با سال‌های گذشته نشان می‌دهد که حجم خودروهای شخصی در معابر اگر کمتر نشده باشد، بیشتر هم نشده است. هوا اما بسیار آلوده‌تر است. عجیب آن‌که باز هم مقصر مردم دانسته می‌شوند که با مصرف بالای برق و گاز، نیروگاه‌ها را ناگزیر از مازوت‌سوزی کرده‌اند!

آروین با بیان اینکه در تاریکی و تیرگی حاصل از عدم شفافیت، جای قاضی و متهم عوض می‌شود گفت: در چنین شرایطی مردم که باید قضاوت‌گر عملکرد دولتمردان در مدیریت شرایط باشند می‌شوند متهم ردیف اول: گاز و برق کمتر مصرف کنید تا مازوت سوزانده نشود! درحالیکه هیچ‌کس نمی‌گوید مصرف‌کنندگان اصلی و بزرگ گاز و برق در کشور صنایع هستند و فیش برق و گاز ساختمان‌های عریض و طویل دولتی چندین برابر فیش‌های خانگی شهروندان است. در تاریکی و تیرگی حاصل از عدم شفافیت، دولت از زیر بار مسئولیت‌های مسلّمش شانه خالی می‌کند و باز هم همه بار حل مسایل به دوش مردم گذاشته می‌شود.

وی ادامه داد: ما نمایندگان مردم نیز مانند موکلین‌مان خشمگینیم و مستاصل، هیچ‌کس پاسخ درستی نمی‌دهد. یکی از مسئولین چیزی می‌گوید و دیگری تکذیب می‌کند. در این آلودگی تاریک که چشم چشم را نمی‌بیند شفافیت کم‌هزینه‌ترین و ممکن‌ترین راهی است که اندکی از این حجم از تیرگی و آلودگی فشرده کم می‌کند.

آروین تصریح کرد: به نمایندگی از شهروندان تهرانی از وزارت‌خانه‌های نفت و نیرو می‌خواهم فیش گاز و برق تمام مشترکین پرمصرف در بخش دولتی و صنایع را شفاف کنند تا معلوم شود بخش عمده مصرف انرژی در کشور کجاست؛ تا شفاف شود که چقدر برق و گاز در انبوه پرشمار ساختمان‌های دولتی چند ده طبقه هدر می‌رود چون لابد برای دولت و زیرمجموعه‌اش، پول این حجم از مصرف گاز و برق از این جیب به آن جیب محسوب می‌شود و زور دولت و نصایحش درباره صرفه‌جویی فقط برای شهروندان و مشترکین خانگی است.

رییس کمیته شفافیت شورای شهر تهران ادامه داد: میزان مصرف برق و گاز صنایع را شفاف کنید تا معلوم شود مدیریت مصرف برق و گاز را باید بر دوش مشترکین خانگی انداخت یا به بهانه کرونا هم که شده صنایع پرمصرف و آلاینده‌ای را تعطیل کرد که با مصرف برق و گاز تقریبا رایگان هیچ دغدغه‌ای برای کاهش مصرف ندارند.

وی سپس به طعنه گفت: شهرداری تهران هر آن‌چه را با پول شهروندان همین شهر در جهت سنجش میزان آلایندگی منابع مختلف آلاینده در شهر انجام می‌دهد به‌روز و سیستماتیک منتشر کند تا اگر نفس‌های‌مان در این آلودگی خفه‌کننده به شماره افتاده است، دست‌کم چشم‌های‌مان بتواند ببیند و زبان‌های‌مان مستند و هدفمند راه‌حل را از دستگاه‌های مسئول مطالبه کند؛ نه این‌که در تاریکی و تیرگی عدم شفافیت، هرکس توپ مساله را به سمت دیگری شوت کند و شهروندان در خشم و استیصال ناشی از بی‌پاسخ ماندن پرسش‌های‌شان رها شوند.

بدین ترتیب به نظر می رسد بعد از مجادله بین شهردار و رییس جمهور در مورد ملک جماران، حالا نوبت به مجادله اعضای شورای شهر با وزرا و روحانی باشد. مجادله ای که روز به روز شدت بیشتری می گیرد و معلوم نیست دولت چه واکنشی در قبال آن داشته باشد. واکنشی در برابر معدود فریادهای انتقادی نمایندگان مردم در قبال عملکرد ضعیف و غیرقابل توجیه دولت در قبال آلودگی هوا.