به گزارش خبرنگار اجتماعی موج، عباس آخوندی ، وزیر سابق راه و شهرسازی اخیرا در نامه‌ای به پیروز حناچی ، شهردار تهران پیشنهاد داد که شهرک اکباتان به یک محله‌ یا ناحیه تهران تبدیل شود.

وی در این نامه آورده است که بزرگترین شهرک مسکونی ایران  با ۲۰۰ هکتار مساحت و حدود  ۴۵ هزار نفر جمعیت، هم به لحاظ وسعت، هم از نظر جمعیت و هم از نظر برخورداری از خدمات ۷گانه، قابلیت تبدیل به محله یا ناحیه شهری مستقل را دارد. چراکه اکباتان دارای ساختار مشخصی برای مسائل شهری خود است. یعنی اگر محلات بستر نواحی باشند.

هگمتانه در پایتخت

شهرک اکباتان شهرکی مسکونی است که در غرب تهران و ناحیه شش منطقه ۵ شهرداری تهران قرار گرفته‌است. این شهرک ۵٫۹۴ کیلومتر مربع وسعت و ۴۴٬۹۸۱ نفر جمعیت دارد.این شهرک از سمت شرق به کوی بیمه و شهرک آپادانا، از شمال به اتوبان تهران کرج، از غرب به نمایشگاه صنایع هواپیمایی و از جنوب به بزرگراه شهید لشگری محدود و عمر مفید آن حدود ۳۰۰ سال برآورد شده‌است. شهرک اکباتان در مسیر خط چهار متروی تهران قرار دارد و دارای یک ایستگاه مترو است که تا سال ۱۳۹۴ دو ورودی آن راه اندازی شده‌است و همچنین به مجتمع مگا مال با امکاناتی همچون پردیس سینمایی، هایپر مارکت، نمایندگی برندها، آی تی لند، شهربازی (درحال ساخت) و… می‌باشد دسترسی دارد.

اکباتان یا هگمتانه نام قدیم شهر همدان بوده‌است. این واژه به زبان پارسی کهن به معنای "مکان گردهمایی" است.

طرح ساخت آن در سال ۱۳۴۵(شمسی) با سرمایه گذاری و خرید زمین از سوی مهندس رحمان گلزار توسط مهندسین ایرانی مبتنی بر شیوه بلندمرتبه‌سازی و طراحی شهری در آن دوره ریخته‌شد . اغلب مصالح مورد نیاز به‌خصوص آهن‌آلات آن از خارج کشور وارد گردید. طراحی مجموعه شهرک بر عهده جردن گروزن معمار آمریکایی و ساخت آن بر عهدهٔ شرکت آمریکایی استارِت (به انگلیسی: Starrett) بوده‌است. طرح ساخت این شهرک در ابتدا بسیار وسیع بود، و به‌طوریکه قرار بود در آن دریاچهٔ ای مصنوعی و بزرگ‌ترین مجموعه فرهنگی ایران ساخته شود. بعد از انقلاب اما تغییراتی در مجموعه‌های رفاهی اقتصادی آن انجام گرفت یا متوقف شد و طراحی‌های اولیه آن نیز به صورت کامل انجام نشد. این مجموعه بر محور توسعه متاخر شرقی ـ غربی تهران ساخته شد و ساخت آن بیش از ۱۰ سال به طول انجامید و در آغاز محل سکونت نظامیان قرار داده شده بود. مقاومت در برابر زلزله تا ۹ ریشتر، فضای سبز بسیار وسیع، نورگیری کاملا کافی و شوتینگ و رایزرهایی اختصاصی و پله‌های مخصوص فرار و ده‌ها استاندارد دیگر آمریکایی، اکباتان را از بقیه ساخت و سازهای تهران و ایران متمایز کرده‌است. 

در چند سال اول تکمیل واحدهای مسکونی، شهرک از امکانات و مراکز خدماتی مناسبی برخوردار نبود و ساکنین برای برطرف کردن نیازهای خود، مجبور به مراجعه به مرکز شهر بودند. اما در سال‌های بعد امکانات خدماتی این مجموعه رشد کرد و هم‌اکنون بخش اعظم نیازهای خدماتی ساکنین در درون شهرک تأمین می‌شود و نیاز کمتری به مراجعه به خارج از شهرک دارند.

موافقان شورای شهری

به نظر می رسد اعضای شورای شهر نیز با این پیشنهاد کاملا موافق باشند . زهرا نژاد بهرام ، عضو هیات رییسه شورای شهر تهران یکی از موافقان سرسخت اجرای این پیشنهاد است . وی با طرح این ادعا که معتقدم اعضای شورای شهر به هر موضوعی که ظرفیت مشارکتی شهروندان را افزایش دهد، علاقه‌مند هستند به خبرنگار موج گفت: من به شخصه به عنوان یکی از اعضای شورای شهرکاملا از این رویکرد استقبال می‌کنم و بر این باورم که اکباتان از هر نظر ظرفیت تبدیل شدن به یکی از محلات یا نواحی تهران را دارد.

این عضو شورای شهر با ذکر اینکه مدیریت شهری در این دوره همواره از فعال کردن نهادهای مردمی محلات مثل شورایاری‌ها، تشکل‌های مردم‌نهاد، خانه‌های دوام و... حمایت کرده است گفت: بهره‌گیری از ظرفیت توان محلی و توسعه آن اولویت این دوره مدیریت شهری بوده است.»

نژادبهرام درباره امکان اجرایی شدن این پیشنهاد نیز گفت:  چرا که نه...؟فکر می‌کنم پیشنهاد آقای آخوندی به این معنا بوده که وقتی هر ناحیه بر یک محله متمرکز باشد، بدین ترتیب  خدماتی که از سوی مدیریت شهری در اختیار محله قرار می‌گیرد، مستقیما به خود محله می‌رود و در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌های مدیریت شهری جایگاه قابل توجهی پیدا می‌کند. در واقع رئیس ناحیه، به نحوی رئیس محله می‌شود و می تواند در جریان برنامه‌ریزی و ساختار مدیریت شهری قرار بگیرد. با چنین اتفاقی، مقوله حکمروایی شهری تا حد زیادی دسترس‌پذیر می‌شود.

محله قابل دفاع

نژادبهرام با بیان این که مشارکت، زیرساختی‌ترین عنصر حکمروایی شهری است، تصریح کرد: «هنگامی که مشارکت با کمک دیگر نهادهای داخل محله همچون، شورایاری‌ها، مدیران  و هیات امنای محله، تشکل‌های مردم‌نهاد و ... شکل بگیرد، پیوندی میان بدنه جامعه و ساختار مدیریتی ایجاد و مفهوم مشارکت مفهوم واقعی خود را پیدا می کند در گام بعدی هم عنصر پاسخگویی مورد توجه قرار می‌گیرد . در نهایت نیز می‌توان به مفهوم عدالت به عنوان یکی دیگر از ارکان حکمروایی شهری عینیت بیشتری بخشید.

به اعتقاد وی ، اکباتان از یک سو با توجه به موقعیت و جمعیتی که دارد و از سوی دیگر با توجه به پیوستگی که بین ساکنان این محدوده شکل گرفته، به نوعی همان چارچوب و ساختارهای محله ها را دارد وحتی ساکنان آن نیز با یکدیگر احساس هم‌محله بودن دارند. به زبان ساده  اکباتان از ساختار یک مجتمع مسکونی بیرون آمده و هویت محله‌ای پیدا کرده است. 

عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران در مجموع معتقد است ، اکباتان قابلیت تبدیل شدن  به  یک محله و ناحیه مستقل شهری را دارد. تجربه ای که  به مدیریت شهری کمک می‌کند تا خدمات بیشتری را به شهروندان ارائه دهد.

 و بالاخره آنکه رئیس کمیته معماری و شهرسازی شورای شهر تهران بر این نکته تاکید دارد که ، چنانچه میریت شهری با پیشنهاد تبدیل اکباتان به محله یا ناحیه موافقت کند، می‌توان سنگ بنای تبدیل این شهرک بزرگ مسکونی به محله یا ناحیه مستقل شهری را در همین دوره - حداقل به شکل آزمایشی -  بنا کرد.  می‌توان اکباتان را به یکی از محله‌های پایتخت تبدیل کرد. 

حالا همه چیز به شهردار تهران بستگی دارد. باید منتظر ماند و دید که آیا وی با پیشنهاد رییس اسبق خود در وزارتخانه راه و شهرسازی موافقت می کند یا ....؟!