به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، بعد از جنجال هایی که در مورد حذف شخصیت حاجی فیروز در مراسم نوروز به پا شد، دیروز این بخش نامه به یکی از اصلی ترین موضوعات مطرح شده در جلسه علنی شورا بدل شد و حتی باعث شد تا اعضای شورا به معاون فرهنگی اجتماعی شهرداری انتقادهای تند و تیزی را وارد کنند. محمدرضا جوادی یگانه در این روز با حضور در صحن شورای شهر تلاش کرد تا با ارایه توضیحاتی، کمی از بار فشارهای اعضای شورا در این زمینه کم کند و در عین حال پاسخی و توجیهی نیز برای افکار عمومی داشته باشد. وی در ابتدا گفت: از ۲۰اسفندماه۱۳۹۹ که کارناوال‌های نوروزی با حضور حاجی فیروز آغاز شد و فیلم‌ها و تصاویر آنها در رسانه‌ها و فضای مجازی پخش می‌شد، درباره صورت سیاه حاجی فیروز انتقاداتی مطرح شد، من در فضای مجازی در این رابطه توضیح می‌دادم که حاجی فیروز نماد باستانی است.

وی با ذکر اینکه مساله حاجی فیروز، چهار بعد متفاوت دارد گفت: یک بعد این مساله، جنبه اساطیری است و به موضوع ایزد شهیدشونده، نگهبانی از آتش و برگشتن از دنیای مردگان بازمی‌گردد، بعد دوم هنر عمومی و شهری است، بعد سوم که مطرح شده بود اما شنیده نشده بود، موضوع تاریخی است یعنی بازگشت به برده‌داری به ویژه در دوره قاجار.

جوادی یگانه افزود: بعد چهارم حاجی فیروز، اجتماعی است و اینکه بخشی از مردم ایران پوست تیره‌تری نسبت به سایر افراد دارند و از حضور حاجی فیروز با صورت سیاه ناراحت شده و آن را توهین به خود تلقی می‌کنند، این موضوع قبل از بخشنامه شهرداری بیان شده بود اما شنیده نمی‌شد.

وی اظهارداشت: در برنامه‌ها ما کاری به حاجی فیروز شهر تهران نداریم اما آن چیزی که شهرداری تهران با پول مردم تهران اجرا می‌کند نباید موضوع واجد توهین به بخشی از مردم ایران و غیراخلاقی باشد، ما منحصرا برای حاجی فیروزهایی که در کارناوال‌های شهرداری تهران استفاده می‌شد و منحصرا برای صورت سیاهشان بخشنامه ابلاغ کردیم و در روزهای بعد در همین کارناوال‌ها، حاجی فیروزهایی با صورت سفید استفاده شدند، خود هنرمندان تصمیم گرفتند که چه کاری بکنند و مردم هم خوشحال شدند!

معاون شهردار تهران تاکید کرد: بدیهی است که درباره این موضوع هم، بخشی از مردم ایران ناراضی هستند، من اصرار دارم موضوع نژادپرستی است و ما باید بدانیم که رفتار مطلوبی نیست، ایران‌گرایان و باستان‌گرایان که ایران قبل از اسلام را مورد بررسی قرار می‌دهند، اصرار دارند که ایران مهم است و اگر بخشی از ایرانیان ناراحت شدند، به آنان توضیح بدهیم که شما نباید ناراحت بشوید و ایرادی ندارد که ناراحت بشوید.

وی افزود: ما می‌دانستیم که بخشنامه‌ شهرداری تهران برای پرهیز استفاده از حاجی فیروز با صورت سیاه مورد انتقاد واقع می‌شود، دو هفته است که درباره این موضوع بحث می‌شود و برخی می‌گویند که اقدام شهرداری نمایشی وساختار شکنانه است.

معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهردار تهران گفت: معتقدم که بخشنامه‌ شهرداری برای پرهیز استفاده از حاجی فیروز با صورت سیاه یکی از مثبت‌ترین اقدامات برای بهبود فضای فرهنگی در سطح شهر تهران است، بخشی از آن را ما باید انجام بدهیم و بخشی دیگر اقدامات ترویجی است و بخشنامه‌ای نیست.

جوادی یگانه افزود: ما برای تهران کار می‌کنیم، در این شهر نباید لباس و لهجه دیگران تمسخر شود، در سطح شهر تهران نباید مردم پاکستان و افغانستان چه ساکن، مهاجر یا غیرقانونی تمسخر شوند، مباحث در این حوزه خیلی گسترده است و نشان می‌دهد که یک موضوع واقعی بوده است اما به آن توجه نمی‌شده و بخشنامه شهرداری تهران نقطه آغازی در این حوزه است واگر دستورالعمل نبود و بخشنامه نبود، این اقدام انجام نمی‌شد و ایجاد حساسیت و حساس شدن به این موضوع به نام مدیریت شهری است و اقدام موثری است.

جوادی یگانه حتی پا را از این نیز فراتر گذاشته و با اصرار بر صحیح بودن تصمیم خود گفت: آنچه شهرداری اجرا می‌کند نباید واجد توهین به مردم کشور باشد لذا ما برای توهین نشدن به برخی اقشار کشور که دارای رنگ پوستی تیره‌تر هستند این کار را انجام دادیم.

وی گفت: این موضوع نژاد پرستی است و بنده معتقدم تغییر چهره حاجی فیروز یکی از مهم‌ترین اقدامات شهرداری تهران و یکی از مصادیق فرهنگ سازی است و نباید در سطح شهر افرادی از افغانستان، پاکستان یا افرادی با چهره تیره مورد تحقیر یا توهین قرار گیرند.

این مدیر ارشد شهری همچنین در بخش دیگری از سخنان خود در مقام دفاع از شلیک توپ در لحظه تحویل سال و در کنار برج آزادی نیز گفت: جشن روز سال تحویل نیز در میدان آزادی اجرا شد و درباره شلیک توپ نیز از قبل به برج آزادی اطلاع داده شده بود و با ما نیز همکاری کردند.  

وی همچنین با استناد به اینکه  طراح برج آزادی نیز در مصاحبه‌ای اعلام کرده که آسیب‌های برج، ارتباطی به این شلیک‌ها ندارد گفت: این خبر که مسئولان برج اعلام کردند از آن بی اطلاع بودیم، ناقض بوده است بلکه شلیک توپ کاملا برنامه ریزی شده و با همکاری ارتش بود و اطلاع رسانی‌ها در این زمینه نیز انجام شد. جا یابی و نوع شلیک نیز بر عهده ارتش بود.

شمشیر از روبسته اعضای شورا

اما این توضیحات مانع از انتقادهای اعضای شورا به تصمیم معاون شهردار در مورد حذف حاجی فیروز در مراسم های آیینی تهران نشد بلکه برعکس، در این جلسه اعضای شورای شهر تهران از عملکرد ضعیف معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری پایتخت در نوروز و اقدام منفعلانه این معاونت در صدور بخشنامه برای حذف حاجی فیروز انتقاد کردند.

علی اعطا که پیش از این نیز با توئیت هایی در مورد حذف حاجی فیروز انتقادهای تند و تیزی را مطرح کرده بود در این جلسه نیز گفت: باید گفت دوگانه نژاد سفید و سیاه در تاریخ فرهنگی ایران دارای موضوعیت نبوده است.بنابراین وقتی که شهرداری به طور مشخص چنین بخشنامه‌ای صادر می کند عملاً رسمیت بخشیدن به یک دوگانه ناموجود است.

این عضو شورای شهر تهران گفت: اینکه یک پژوهشگری فرضیه ای را مطرح کرده باشد و در پی آن شهرداری بر مبنای آن بخشنامه صادر کند و یک امر دایر فرهنگی را متوقف کند، معقول نیست.

 اعطا با نقد استدلال های برخی از کارشناسان و مدیران شهرداری در حمایت از این اقدام گفت : برخی از دوستان شهرداری استدلال می کردند که ما وارد بحث عامه نشدیم و این بخشنامه مربوط به فعالیتهایی است که صرفاً شهرداری انجام می‌داد اما به نظر من این استدلال پذیرفتنی نیست.

وی تأکید کرد: شهرداری باید اجازه دهد بحث و گفتگوی علمی در رابطه با تبلورنژاد پرستی در حاجی فیروز در پژوهشگاه ها و دانشگاه ها انجام شود و بر مبنای چند فرضیه مطرح شده، بخشنامه صادر نکند.

مدیرانی با دیدگاه کوتاه مدت 

ناهید خداکرمی یکی دیگر از اعضای  شورای  شهر تهران بود که در این جلسه با انتقاد از دستورالعمل شهرداری در مورد حذف حاجی فیروز گفت : یکی از دلایلی که باعث شد بنده برای دوره بعد انتخابات شورای شهر ثبت نام نکنم، این بود که نگاه بلند مدت در مدیریت شهری وجود ندارد.

وی با بیان اینکه تنها به دنبال انجام برنامه‌های کوتاه مدت هستیم، اظهارداشت: متأسفانه اشتباهی که ۱۳ به در را روز طبیعت نامیدند، برای حاجی فیروز نیز تکرار شد. از شادی مردم نترسید و اجازه دهید فضای شاد در شهر ادامه پیدا کند.

تهران همچنان غمزده است!

 اما اینها تنها انتقادهای مطرح شده در مورد دستورالعمل حذف حاجی فیروز نبودند. زهرا نژاد بهرام عضو هیات رییسه شورای اسلامی شهر تهران نیز در پی گزارش جوادی یگانه معاون فرهنگی و اجتماعی شهردار تهران اظهار داشت: در ابتدای سال گفته شد که شهر تهران کرونا زده است و لازم است آثار نوروزی برای بهبود فضای شهر به آن وارد شود اما این اقدام انجام نشد.

وی همچنین به سنت توپ زدن در آغاز سال اشاره کرد و افزود:  سنت توپ زدن در تهران سابقه داشته و بازگشت به این سنت با رعایت اصول ایمنی یک ضرورت است.

 عضو شورای تهران همچنین درباره بخشنامه معاونت فرهنگی در خصوص حذف حاجی فیروز به صورت سیاه گفت: آیا اساساً حاجی فیروز مسئله امروز تهران بوده است یا خیر و موضوع دیگر اینکه آیا ضرورت داشته که بدون هیچ گونه پیشینه و آموزش، این اقدام انجام شود یا خیر؟

عملکردی غیرقابل دفاع  

حجت نظری دیگر عضو شورای اسلامی شهر تهران نیز در انتقادی تند و تیزتر از بقیه گفت: بخشنامه این معاونت  در خصوص حاجی فیروز به موضوع نژادی دامن زد.

 وی افزود: با وجود زحماتی که در این زمینه کشیده شده، کارنامه معاونت فرهنگی شهرداری در نوروز نمره قبول ندارد.

نظری با اشاره به واکنش یک شهروند بوشهری درباره مساله حاجی فیروز عنوان کرد: تا زمانیکه این بخشنامه کذایی صادر نشده بود فکر نمی‌کردیم حاجی فیروز به ما طعنه می‌زند و با این اقدام به موضوع نژادی دامن زده شد.

سفید و سیاه بی معناست!

سید حسن رسولی دیگر عضو شورای اسلامی شهر تهران نیز در همین زمینه با بیان اینکه معتقدم در جامعه ایران گسلی به نام سفید پوستی یا رنگین پوستی نداریم و این ورود صحیحی نبوده است گفت: از اقدامات علمی شهرداری در این حوزه سپاسگزاری می کنم که تنها نهادی بود که در شرایط افسردگی پایتخت اقدامات خوبی در جهت شادمانی شهروندان انجام داد اما در بخش نظری فکر می کنم نیاز به اصلاح و بازنگری این رویکرد وجود دارد.

رسولی گفت: ورود به حوزه فرهنگی آن هم سیاست گذاری فرهنگی ارتباطی به شهرداری ندارد و به فرض این که داشته باشد، بخشنامه پذیر نیست!

لغوش کنید

اما شاید اصلی ترین انتقاد به شهرداری تهران در صدور دستورالعمل حذف حاجی فیروز از مراسم های نوروزی را رییس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران داشت. محمد جواد حق شناس در واکنش به گزارش جوادی یگانه اظهار داشت: شهرداری باید بداند که کجا قرار دارد و باید بداند که نباید سیاست گذاری کند و لازم است بخش نامه حاجی فیروز تغییر کند!

وی با بیان اینکه متأسفانه موضوعی نا به جا با بخش نامه آقای جوادی یگانه معاون اجتماعی شهرداری در کشور رخ داد، گفت: نژاد پرستی هیچ موضوعیتی در کشور نداشت و بخش نامه پذیر نبود شاید شأن دانشگاهی آقای یگانه این بوده که سیاه بودن چهره حاجی فیروز جنبه جامعه شناسی دارد اما نباید این مسئله مورد اشتباه یا پژوهش و دخیل با نگاه غرب قرار گیرد. معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهردار تهران با اشاره به اینکه صورت سیاه حاجی فیروز موضوع نژادپرستی است، گفت: بخشنامه‌ شهرداری برای پرهیز استفاده از حاجی فیروز با صورت سیاه یکی از مثبت‌ترین اقدامات برای بهبود فضای فرهنگی در پایتخت است.

حالا و با تاکید اعضای شورا بر لغو این بخش نامه از یکسو و اصرار معاون شهردار بر درست بودن این اقدام از جانبی دیگر، باید منتظر ماند و دید که آیا شهرداری با پذیرفتن اشتباه مدیریتی خود، زیر بار لغو این بخش نامه خواهد رفت یا اینکه این موضوع به چالشی جدی تر بین شورا و شهرداری بدل خواهد شد.