به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، نان مهمترین و پر مصرف ترین اجزای سفره هر خانوار ایرانی است. فقیر و غنی هم نمی‌شناسد. کالایی اساسی در سبد معیشت مردم که این روزها نه تنها زمزمه‌هایی از افزایش قیمت آن به گوش می‌رسد که از همین الان و به شکلی کاملا بدون سر صدا، در بسیاری از استان ها، این افزایش نرخ اجرایی شده است. این در حالی است که به گفته تمامی کارشناسان، افزایش قیمت نان باعث خواهد شد تا قطعاً اثر خود را بر دیگر کالاهای ضروری و اساسی خانواده‌ها می‌گذارد؛ چراکه نان یک کالای اساسی است و از سویی کالاهای اساسی خانواده‌ها به یکدیگر وابسته هستند، یعنی اگر یک کالا قیمتش افزایش یابد قیمت دیگر کالاها نیز به همان میزان یا شاید هم بیشتر از آن گران می‌شود.

اما اینبار هم مسلما این افزایش قیمت ها برعکس خانواده های مرفه که کمترین تاثیر را در زندگی‌شان دارد، در خانواده های کم برخوردار و دهک‌های پایین جامعه، همواره بیشترین آسیب و تأثیر را می بینند.

با این حال گزارش های رسیده از استان های مختلف حکایت از افزایش نرخ نان و البته کیفیت پایین این کالا در اکثر استان ها دارد.

اردبیل یکی از همین استان هاست که مدتی است نان در آن گران شده و در عین حال بی کیفیت شده است. رامین صادقی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل با بیان اینکه نان به عنوان بخش اصلی سبد غذایی مردم به شمار می رود گفت: بهبود کیفیت پخت نان انتظاری به حق از سوی مردم است که در همین راستا نظارت و بازرسی مستمر از طریق بازرسین سازمان صمت بر عملکرد نانوایی های سطح استان انجام می شود.

وی با اعلام اینکه در فروردین ماه امسال ۱۰۵۰ مورد بازرسی از واحد های نانوایی شهرستان اردبیل توسط اکیپ بازرسان سازمان صنعت، معدن و تجارت مرکز استان انجام گرفته است، افزود: در این زمینه ۷۷ واحد نانوایی به علت کم فروشی، گران فروشی و تعطیل خودسرانه محکوم به پرداخت جریمه شده و در این راستا  نظارت و بازرسی ها با تداوم  صورت خواهد گرفت.

در ادامه جلسه اعضای کارگروه به ارائه گزارش پرداخته و در مورد رعایت فاصله گذاری اجتماعی مصرف کنندگان در مقابل نانوایی ها با خط کشی و نشانه گذاری  تصمیمات لازم اتخاذ شد.

نان، در صدر تخلفات 

مدیرکل تعزیزات حکومتی استان اردبیل هم در همین زمینه گفت: در بحث توزیع نان در استان در سال گذشته بیشترین تعداد پرونده‌های ورودی را داشتیم، که گرانفروشی از اصلی‌ترین این تخلفات به ثبت رسیده است.

علی رحیمی‌آذر، با اشاره به میزان تخلفات حوزه کالا و خدمات در اردبیل اظهار کرد: در سال ۱۳۹۹ بیشترین تخلفات به ثبت رسیده در حوزه کالا و خدمات مربوط به عرضه نان با تشکیل ۲ هزار و ۸ فقره پرونده و ۹ میلیارد ریال جریمه نقدی بوده است، در بحث توزیع آرد نیز ۱۳۳ فقره پرونده با ثبت جریمه ۳ میلیارد ریال تشکیل شد.

وی گران فروشی را عمده‌ترین این تخلفات دانست و افزود: در فروردین ماه ۱۴۰۰ تعداد ۱۴۸ فقره پرونده در رابطه با عرضه محصول نان در استان اردبیل تشکیل شده است.

رئیس تعزیرات حکومتی استان گفت: نانوایان متخلف در وهله اول جریمه نقدی خواهند شد، در وهله دوم در صورت تکرار تخلف میزان جرایم ما دو برابر می‌شود و در وهله آخر در صورت عدم پایبندی نانوایی متخلف به قوانین مصوب شده واحد صنفی پلمب خواهد شد.

افزایش ۱۸ درصدی تا افزایش چند باره

در سمنان هم به گفته مسئولان رسمی، قیمت نان حدود ۱۸ درصد افزایش یافته است. مسوول بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان سمنان با تاییدبه افزایش قیمت چهار نوع نان اصلی در استان گفت: قیمت نان‌های سنتی، فانتزی و محلی هم در استان ۱۷ تا ۱۸ درصد افزایش یافت.

روح‌الله حامدی با ذکر اینکه افزایش قیمت نان در سراسر استان سمنان بر اساس دستورالعمل تصویب شده در ستاد تنظیم بازار استان اجرایی شده ادامه داد: نانوایی‌ها به علت بالابودن هزینه‌ها، مکرر برای افزایش قیمت نان درخواست داشتند و بر همین اساس افزایش قیمت فقط مربوط به پخت نان است و تغییری در قیمت آرد ایجاد نشد.

حامدی البته تاکید کرد؛ تغییری در وزن نان با توجه به افزایش قیمت نان در نظر گرفته نشده و وزن چانه تعیین شده برای چهار نوع نان اصلی شامل لواش ۱۷۰ گرم، نان بربری ۵۱۰ گرم، نان تافتون ۳۲۵ گرم و نان سنگک ۴۸۰ گرم است!

به گفته وی بر اساس مصوبه  کارگروه تنظیم بازار استان سمنان نان لواش یارانه‌ای از قیمت  ۲۵۰ تومان به ۳۰۰ تومان و نیمه یارانه‌ای از ۳۵۰ تومان به ۴۰۰ تومان و نان  بربری یارانه‌ای از ۷۵۰ تومان به ۹۰۰ تومان  و نیمه یارانه‌ای از یکهزار تومان به یکهزار و ۱۵۰ تومان افزایش یافت.

حامدی همچنین خاطرنشان کرد: نان تافتون یارانه‌ای از قیمت ۵۰۰ تومان به ۶۰۰ تومان و نیمه یارانه‌ای از ۶۰۰ تومان به ۷۰۰ تومان افزایش یافت.

وی اظهار داشت: نان سنگک ساده یارانه‌ای با افزایش قیمت از یکهزار و ۱۵۰ تومان به یکهزار و ۳۵۰ تومان و نیمه یارانه‌ای از یکهزار و ۵۰۰ تومان به یکهزار و ۶۵۰ تومان به دست مردم می‌رسد.

از کردستان هم خبر می رسد که گویا نان در این استان نیز چند روزی است که گران شده است. آنهم کاملا بی سرو صدا. رئیس اتحادیه نانوایان سنندج از افزایش قیمت نان دراین استان خبر داد و گفت: این تصمیم در راستای اجرای مصوبه کارگروه اصلاح نظام یارانه گندم، آرد و نان استان کردستان و در راستای همسان‌سازی و یکسان‌سازی قیمت نان در کردستان با استان‌های کرمانشاه و همدان گرفته شده است.

ناصر اسدی، رئیس اتحادیه خبازان شهرستان سنندج نیز با تایید افزایش بهای نان در این استان، به تشریح دلیل افزایش قیمت نان پرداخته و گفت: هزینه‌های پخت نان در استان کردستان اعم از کارگر، مواد اولیه و اجاره بها بسیار گران است و متأسفانه دولت هیچ‌گونه یارانه‌ای را برای نانواخانه‌ها در نظر نگرفته است.

وی افزود: قیمت جدیدی که برای نان اعلام شد تنها یک همسان‌سازی با استان‌های همجوار بود و در آینده‌ای بسیار نزدیک باید منتظر افزایش بیشتر قیمت نان در استان باشیم!

اسدی در پایان سخنان خود اظهار داشت: با این افزایش قیمت اعمال شده، وزن چانه‌ها از امروز در نانواخانه‌ها بالاتر خواهد رفت و تغییر خواهد کرد.

در همین زمینه خالد جعفری، معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار کردستان هم در پاسخ به سؤال چرایی گرانی قیمت نان در کردستان گفت: با توجه به افزایش هزینه‌های تهیه نان قیمت نان باید در بهمن ماه سال گذشته افزایش پیدا می‌کرد و اینکه تا کنون از گرانی نان جلوگیری شد خود باعث تغییر در وزن چانه از طرف نانوایی‌ها شده بود.

وی افزود: متاسفانه در یک برهه زمانی مجوزهای متعددی برای احداث نانواخانه‌ها صادر شده بود و همین امر باعث شده تا سهمیه آرد نانواخانه‌ها کاهش یابد و در نتیجه در آمد و هزینه‌ها با یکدیگر همخوانی نداشته باشد.

معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار کردستان خاطر نشان کرد: در حال حاضر قریب به ۲ هزار و ۶۰۰ نانوایی در سطح استان فعال هستند و این تعدد نانواخانه‌ها خود دلیلی برای افزایش قیمت نان می‌تواند باشد.

به گفته وی این افزایش قیمت در حالی رخ داده که  دولت برای جلوگیری از افزایش بیشتر قیمت نان همچنان آرد را با همان قیمت چند سال گذشته در اختیار نانوایی‌ها قرار دهد اما افزایش نجومی سایر قیمت های دخیل در تولید نان مانند واد اولیه و هزینه اجاره نانوایی و حقوق کارگر باعث شده تا سود چندانی برای نانواخانه‌های استان باقی نماند.

به گفته جعفری، گرانی و افزایش نرخ نان در این زمان کاملاً مصلحتی! بوده است چراکه اگر به صورت کارشناسی با احتساب کلیه هزینه‌ها قیمت‌گذاری صورت می‌گرفت قیمت هر قرص نان لواش بیشتر از ۳۵۰ تومان می‌شد.

وی به کیفیت نان نیز در استان نیز اشاره و بیان کرد: در کیفیت پخت نان لواش در استان مشکلی دیده نمی‌شود اما در پخت نان سنگگ به دلیلی سبوس‌گیری بیش از ۱۳درصد که حد مناسب سبوس‌گیری است متأسفانه مشکلاتی را شاهد هستیم که با برنامه‌ریزی‌های انجام شده امیدواریم این مشکل نیز مرتفع شود.

مظلومیت شهرهای کوچک

به نظر می رسد اما پایین بودن کیفیت نان در شهرهای کوچک حادتر باشد. کمااینکه دادستان عمومی و انقلاب خلخال با انتقاد از این مساله گفت: کیفیت نان پخت شده در این شهرستان به شدت پایین بوده و انتظار از دستگاه‌های بازرسی و نظارتی برخورد جدی با این مشکل اجتماعی است.

آرش جعفری اظهارکرد: از شروع ماه مبارک رمضان کیفیت نان پخت شده در منطقه به شدت رو به کاهش گذاشته و نانوایان فعال در چرخه تولید نان به جای پخت نان مرغوب و جلب رضایت مردم بیشتر به فکر کسب درآمد بیشتر با کار و تلاش کمتر هستند.

وی افزود: فروش آرد خارج از شبکه توزیع توسط نانوایان دولتی و سهمیه‌پز، کاهش کیفیت نان پخت شده در بیشتر نانوایی‌ها، فروش نان به قیمت بیشتر از نرخ مصوب، عدم رعایت ساعات پخت، تعطیلی خودسرانه، واگذاری محل نانوایی و بدون اخذ مجوز به اشخاص فاقد صلاحیت پخت نان از سوی متصدیان و دارندگان پروانه فعالیت نانوایی و عدم رعایت موازین بهداشتی از جمله تخلفات مشاهده شده در چرخه تولید نان است.

جعفری با بیان اینکه قوت غالب مردم خلخال نان بوده و در ماه مبارک رمضان مصرف نان برای استفاده در اوقات افطار و سحر از جمله نیازمندی‌های اساسی مردم منطقه است، گفت: در صورت بی‌توجهی مسئولان امر به این موضوع، مسئولان کم‌کار در این زمینه مقصر شناخته شده و تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.

تشدید نظارت ها

در همین خصوص شکایت های مردم بستان آباد فارس نیز آنقدر زیاد شده که فرماندار این شهرستان با انتقاد از این وضعیت گفت: نظارت مستمر و صحیح بر اصناف و یکسان سازی قیمت کالاها وظیفه اصلی ستاد تنظیم بازار است .

یدالله اللهیاری ادامه داد: متاسفانه در شهرستان بستان آباد دیده و گزارش شده، نانی که به دست مصرف کننده می رسد از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست و باید برای رفع این نقص اقدام گردد زیرا که نان همیشه در زندگی مردم نقش اصلی را داشته و قوت غالب مردم است و باید نسبت به پخت سالم و با کیفیت آن توجه جدی صورت پذیرد.

احتمال افزایش دوباره قیمت

اما در این میان پاسخ های برخی از مسئولان مرتبط به موضوع افزایش قیمت نان نیز در نوع خودش هم جالب است و هم تامل برانگیز! به عنوان مثال رئیس اتحادیه نان‌های حجیم و فانتزی اصفهان در حالیکه قیمت نان در این شهرستان نیز افزایش یافته در تلاش برای عادی جلوه دادن موضوع گفت: با توجه به افزایش قابل توجه هزینه‌های تولید، در پیگیری‌هایی که برای افزایش قیمت داشتیم اعلام شد که قیمت کالاها تا بعد از انتخابات تغییر نکند.

علی اکبر جهانگیری در رابطه با افزایش قیمت نان فانتزی اظهار کرد: تا کنون به صورت رسمی! از طرف اتحادیه افزایش قیمت اعلام نشده است اما برخی از واحدهای صنفی با توجه به افزایش شدید قیمت مواد اولیه تولید نان فانتزی (به جز آرد) قیمت‌ها را افزایش داده‌اند زیرا مدت‌ها بود در حال زیان دهی بودند.

وی گفت: به اتاق اصناف نیز اعلام کردیم، با توجه به افزایش قیمت روزانه مواد اولیه، افزایش حقوق کارگران و حق بیمه و مالیات و هزینه‌های آب و برق که دولت افزایش داده است، لازم است قیمت مصوب عرضه نان فانتزی افزایش یابد زیرا با قیمت‌های کنونی تولید کنندگان در حال ضرر دادن هستند.

جهانگیری خاطرنشان کرد: لازم است این درخواست در کمیسیون نظارت تصویب شود و قیمت گذاری نان فانتزی با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه در دسته قیمت گذاری درجه ۲ و ۳ قرار بگیرد البته این درخواست هنوز به کمیسیون تلفیق نرفته است.

وی البته بالاخره مجبور شد من تا در عین تایید خبر افزایش قیمت نان، آن را غیررسمی اعلام کرده و بگوید: دارندگان واحد صنفی نیز اعلام کردند که نمی‌توانند از پس هزینه پرداخت حقوق کارگران خود برآیند؛ صنعت و معدن نیز اعلام کرد که دولت گفته است که تا بعد از انتخابات قیمت هیچ یک از اقلام تغییر نکند. در نهایت افراد صنف نیز خودسرانه و بدون اطلاع اتحادیه برآورد قیمتی کرده‌اند که فعلاً از ضرر دهی جلوگیری کنند.

رئیس اتحادیه نان‌های حجیم و فانتزی اصفهان گفت: با مراجعاتی که به سازمان صمت اصفهان داشتم و پیگیر درخواست افزایش قیمت شدم گفتند نامه آمده که فعلاً تا بعد از انتخابات هیچ کالایی گران نشود.

به عبارتی به گفته وی باید بعد از انتخابات منتظر افزایش قیمتی رسمی ! و مجدد برای نان باشیم. 

وقتی اتحادیه پا پس می کشد 

اظهارات رییس اتحادیه نانوایان استان البرز نیز در این زمینه جالب توجه و شنیدنی است. حجت اله نصیری  با اعتراض به عدم حمایت دولت از نانوایان گفت: هزینه‌های تورم به نانوایان تحمیل می‌شود، در حالیکه قیمت نان ثابت است. نانوایان با بهانه مواد افزودنی، قیمت نان را افزایش می‌دهند! جرأت برخورد نداریم.

 رییس اتحادیه نانوایان استان البرز، در خصوص وضعیت نان در استان، گفت: آردهای نانوایی‌ها متفاوت است و حدود ۲۰ نوع آرد داریم که کیفیت‌های متفاوتی دارند و شامل آردهای بی‌کیفیت تا آردهای معمولی هستند. گرچه آرد خوب فعلا نداریم و برای همین نان‌ها بی‌کیفیت هستند.

وی با بیان اینکه وضعیت نان در تمام استان‌ها به همین صورت است، اظهار کرد: در برخی استان‌ها قیمت جدید و افزایشی نان اعلام شده است، بنابراین مواد اولیه بهتری تهیه می‌کنند و نان‌ها با کیفیت بیشتری عرضه می‌شوند. اما در البرز ما خمیر مایه هم  پیدا نمی‌کنیم و خمیرمایه ای که در سال ۹۸ با قیمت ۱۸ هزار تومان تهیه می‌کردیم، حالا باید با قیمت ۴۸ هزار تومان بخریم. اگر نانوایی‌ها بخواهند نان‌های با کیفیت تری عرضه کنند هزینه هایشان بالاتر می‌رود.

وی آخرین تغییر قیمت نان را در ۹۸/۸/۸  اعلام کرد و افزود: پیش از سال ۹۸ قیمت نان در  نانوابی های آزادپز با توجه به قیمت آرد، توسط نانوایی تعیین می شد‌. اما در سال ۹۸  به نانوایی‌های آزادپز نیز قیمت داده شد. به دلیل اینکه قیمت آرد آزادپزها بالاتر است؛ قیمت نان هم در این  نانوایی‌ها  بالاتر است و نانوا می‌تواند از هر کارخانه ای می خواهد آرد بخرد و نانها با کیفت تر هستند. در سال ۹۸ نان سنگک دولتی ۱۱۰۰ تومان و قیمت نیمه یارانه ای  آن  در نانوایی‌های آزادپز ۱۳۰۰ تومان تعیبن شد.

اما نصیری در ادامه به نکته ظریف دیگری نیز اشاره کرده و گفت: آرد خوب وجود دارد؛ اما متاسفانه اختیار استفاده از آن دست اتحادیه نانوایان نیست. تعیین قیمت و نوع آرد در اختیار  مسئولان کشوری است. اگر قرار باشد نان خوب با آرد مرغوب و دلخواه به مشتری بفروشد، جریمه می شود و باید همه چیز بر اساس قانون و قیمت های تعیین شده باشد و  نان خودبخود در حال بی کیفیت شدن است.

وی در خصوص کنجد و مواد افزودنی که برخی نانوایی ها به اجبار به مشتریان می فروشند؛ بیان کرد: متاسفانه به دلیل اینکه اجازه نمی دهند نان به قیمت واقعی خود برسد، نانوایی ها  با افزودن  کنجد، سبزی و غیره،  آپشن فروشی را بهانه کرده و نان را با قیمت بیشتری می فروشند. اگرچه این امر تخلف است؛ اما  ما نمی توانیم به نانوایی ها مراجعه کنیم چون اعتراض نانوایان بیش از مشتری هاست و  نانوایی ها می گویند که  اتحادیه عُرضه ندارد قیمت واقعی نان را بگیرد.

رییس اتحادیه نانوایان البرز افزود: کیفیت نان با نظارت درست نمی‌شود؛ نظارت به اتحادیه ربطی ندارد و به صنعت، معدن و تجارت، استانداری و فرمانداری مربوط می‌شود. اتحادیه فقط جواز می‌دهد. آیا نظارت از بین ۶۴ اتحادیه فقط اتحادیه نانوایان  مسئولیت نظارت دارد؟! دولت چرا یارانه به نانوایان نمی دهد و این مبلغ را باید نانوا از جیبش بدهد؟!

نان در سراشیبی بی نظارتی

اما تفسیر رئیس بنیاد ملی گندمکاران از وضعیت موجود تا حدودی کارشناسی شده تر از بقیه است. عطااله هاشمی با اشاره به تاثیر اصلاح قیمت گندم بر میزان خرید اظهار کرد: با اصلاح قیمت و خرید گندم با نرخ ۵ هزار تومان از سوی بازرگانی دولتی، دیگر نگرانی در خصوص جایگزینی گندم با خوراک دام و طیور نداریم. 

او افزود: گرچه تورم در برخی بخش‌ها بالاست، اما قیمت ۵ هزار تومانی خرید تضمینی گندم جوابگوی هزینه‌های تولید است.

گندمکاران با بیان اینکه امسال تولید گندم به بالای ۱۲ میلیون تن می‌رسد، گفت: با توجه به آنکه بخشی از گندم تولیدی توسط صنف و صنعت خریداری می‌شود، برآوردها حاکی از آن است که حداقل ۱۲ میلیون تن گندم تولید شود که با این وجود مشکلی در تامین نیاز کشور نخواهیم داشت.

هاشمی در پایان درباره تاثیر اصلاح قیمت خرید بر نرخ نان گفت: هم اکنون قیمت یک نان باگت ۱۰۰ گرمی کمتر از ۲ هزار تومان نیست که این امر نشان می‌دهد، نظارتی در بخش نان وجود ندارد؛ چرا که در صورت فروش نان باگت با قیمت‌های فعلی، گندم به نرخ ۲۰ هزار تومان باید خریداری شده باشد. به همین خاطر با اصلاح قیمت ضمن تشدید نظارت‌ها دولت موظف است یارانه نان را از محل هدفمندی یارانه پرداخت کند.

افزایش ۱۰ تا ۱۵ درصدی قیمت

بازرس انجمن حمایت از حقوق مصرف کنندگان کشور نیز افزایش قیمت نان و بخصوص ناهای فانتزی در اکثر نقاط کشور را تایید می کند. علیرضا کیخایی در این زمینه  گفت: براساس نرخ نامه جدید، قیمت نان، ۵۰۰ تومان نسبت به سال قبل افزایش نرخ پیدا کرده و احتمال افزایش ۱۰ تا ۱۵ درصدی آن در سال جاری نیز پیش‌بینی می شود.

وی اظهار داشت: قبل از آغاز سال جاری، قیمت جدید نان در ستاد تنظیم بازار سیستان و بلوچستان ارائه و مورد رای گیری قرار گرفت و ما مخالف آن بودیم اما این نرخ جدید پس از انجام رای گیری با ۱۲ رای موافق و ۸ رای مخالف به تصویب رسید.

کیخایی تصریح کرد: براساس قانون اگر نامه‌ای از سمت سازمان صمت به اتحادیه خبازان ارسال شود اتحادیه و اعضای آن، موظف به اجرای دستورالعمل های ابلاغی هستند.

وی با اشاره بر اینکه براساس نرخ نامه جدید نان سنگک براساس وزن باید به مردم عرضه شود، تاکید کرد: اگر وزن نان و یا چانه نان کمتر بوده و نان کیفیت لازم را نداشته باشد، از نظر ما تخلف انجام شده و مردم می توانند با ارائه گزارشات و شکایات خود به سامانه ۱۲۴ صنعت، معدن و تجارت استان موضوع را جهت پیگیری و رسیدگی قانونی اطلاع رسانی کنند.

بدین ترتیب اما، به نظر می رسد اگر دولت بخواهد با همین دست فرمان نان را گران کند ، شاید به زودی این کالای اساسی نیز از سفره ایرانی ها پرواز کند و...!