به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری موج، شورا به عنوان نهادی مرکزی سعی بر رفع مشکلات و معضلات اجتماعی دارد. این مهم برآمده از آرای مردم و ارتباط دهنده مشکلات و مسایل مردم به حاکمیت شناخته می‌شوند. در قرآن کریم نیز در سوره‎‌های شوری و آل عمران به اهمیت نقش آن اشاره شده است. تکلیف و مسئولیت مهم شوراهای اسلامی، از یک تشکل سنتی، نهادی قانونمند و قانونگذار به وجود آورد و این مسئولیت‌ها گسترده‌تر شد.

در فصل هفتم قانون اساسی کشور به مواردی در مورد شوراها پرداخته شده است. در اصل ۱۰۰، مسوولیت شوراها برای پیشبرد سریع برنامه‌های اجتماعی‌، اقتصادی‌، عمرانی‌، بهداشتی‌، فرهنگی‌، آموزشی و سایر امور رفاهی عنوان شد که از طریق همکاری مردم با توجه به مقتضیات محلی‌، اداره امور هر روستا، بخش‌، شهر، شهرستان یا استان با نظارت شورایی به نام شورای روستا‌، بخش‌، شهر، شهرستان یا استان صورت می‌گیرد که اعضای آن را مردم همان منطقه انتخاب می‌کنند. مسوولیت سنگینی که برعهده شورا قرار داده شده است، اهمیت این نهاد را آشکار می سازد.

امام خمینی(ره) با توجه به اهمیت موضوع شورای انقلاب را موظف کرد تا آیین نامه اجرایی تشکیل شوراها را تنظیم کند و سرانجام نخستین دوره شوراهای شهر و روستا در نهم اردیبهشت ۱۳۷۸ گشایش یافت و این روز در تقویم کشور با عنوان «روز شوراها» به ثبت رسید و به صورت روزشمار به مدت یه هفته با برنامه‌های خاص اجرا می‌شود.

خبرنگار اجتماعی موج در همین راستا با «نرجس سلیمانی» رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای شهر تهران، به گفت وگو پرداخته است.

میزان موفقیت شوراها در گرو رعایت اخلاق و داشتن تخصص کافی است

سلیمانی، در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به اینکه اخلاق و تخصص دو مقوله مهم است که اعضای شوراها ملزم به رعایت آن‌ها هستند، میزان موفقیت در این زمینه تا چه اندازه حاصل شده است؟ گفت: از نقطه نظر بنده مسأله بسیار مهمی طرح شده است و زاویه مناسب برای پرداختن به پاسخ متناسب واجد اهمیت است.

وی در ادامه افزود: برای باز شدن از واژه‌شناسی به‌صورت مختصر شروع می‌کنیم. اخلاق جمع خلق است، خلق یعنی خوی، طبع و در معنای عادت نیز به‌کار رفته است. حالا با این اوصاف عمل اخلاقی شامل مجموعه رفتارهایی است که بتوان در مورد خوب یا بد بودن آن قضاوت کرد. به‌طور عموم تصور ما از اخلاق شامل مجموعه اعمال کاملا آگاهانه است اما درمنظومه تفکر اسلامی- ایرانی واژگانی داریم که نشان می‌دهند بر اثر تکرار و ممارست می‌توان اخلاق را نهادینه  یا به عبارتی در ذهن ملکه کرد.

تخصص در معنا مورد نظر دانش یا مهار تعمیقی را شامل می‌شود

این عضو شورای شهر، با بیان اینکه بر اثر تکرار و تمرین می‌توان عمل با محتوای اخلاقی را در قالب یک عادت درآورد، تصریح کرد: از سوی دیگر تخصص در معنا مورد نظر دانش یا مهارتعمیقی را شامل می شود که به مدد آموزش، مطالعه یا تجربه حاصل می‌آید. اکنون بر اساس قبول دو تعریف اخلاق و تخصص می‌توانیم نسبت آنها رابا یکدیگر و با تک تک اشخاص در قالب‌های فردی و گروهی مورد توجه قرار دهیم، یعنی از منظر فردی هر شخص حقیقی یا نماینده باید متخلق به اخلاق ومتخصص در حداقل یک حوزه علمی، فنی یا تجربی باشد و در مجموع انتظار می‌رود که برایند مجموع نظرات در هر جامعه منتخب یعنی شخصیت حقوقی چه شورا باشد یا فراتر از آن واحد مؤلفه‌های تخصصی و اخلاقی باشد.

تخصص و اخلاق اموری ثابت هستند یا منتج از درک عمومی؟

وی در ادامه با توضیح این موضوع گفت: البته پرسشی که ممکن أست در برخی اذهان شکل بگیرد این أست که تخصص و اخلاق اموری ثابت هستند یا منتج از درک عمومی و شرایط و اوضاع اجتماعی و فرهنگی،  از سویی می‌دانیم که پیامبرعظیم الشان اسلام خود می‌فرمایند که برای برانگیختن مکارم اخلاقی مبعوث شده‌اند. اینجا شأن اخلاق و جایگاه اخلاق به روشنی هویدا می‌شود. از منظری دیگرهیچ تخصصی فاقد اخلاق نیست یعنی تخصص در حالتی که می شناسیم و بدان اقبال داریم نمی‌تواند عاری از اخلاق باشد. در واقع واژه اخلاق حرفه‌ایی از همین مقوله أست.

سلیمانی در ادامه بیان داشت: حالا برای اظهار نظر در مورد رعایت اخلاق و تخصص و اینکه در شورا رعایت می‌شود یا نه؟ باید در چند سطح توجه داشته باشیم ، سطح اول حاکمیتی است یعنی بر اساس قانون که خود منتج از شرع، عرف و اخلاق است پیش نیازهایی اخلاقی و تخصصی  اما به‌صورت حداقلی  برای ورود به آزمون نمایندگی تعریف شده است. به‌طور پیش فرض مثلا درمورد شهر تهران هر نامزد نمایندگی عضویت در شورای شهر از منظر صلاحیت‌های عمومی که معادل همان اخلاق عمومی و جلوه اجتماعی شخص است مورد بررسیی و تایید قرار گرفته است و از باب داشتن تخصص نیز داشتن حداقل مدرک کارشناسی به عنوان معیار قانونی مورد بررسی قرار گرفته است.

بیشتر بخوانید: 

تشکیل شوراها مصداق بارز مردم‌سالاری دینی است

تشریح نقش حلقه های میانی در احکام برنامه چهارم شورای شهر

مشکلات امروز تهران ریشه در دوره اهمال مدیریت شهری پنجم دارد

معیار انتخاب بر اساس یک خط کش حداقلی است

رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای شهر تهران، این موضوع را بر اساس یک خط کش حداقلی دانست و تصریح کرد: آزمون اساسی تشخیص عرف و اجتماع از طریق ساز و کار رأی گیری است که از میان مجموعه اشخاص حقیقی یک مجموعه را در قالب یک مجموعه حقوقی انتخاب کرده و در کنار یکدیگر قرار می‌دهد، اینجا سطح دیگری از اخلاق و تخصص به بوته آزمایش گذاشته می‌شود.

از یک سو جامعه انتخاب کننده به صورت اخلاقی و عرفی  متعهد است از میان آنچه در دسترس است خیر الموجودین را با توجه به شرایط زمانی ومکانی انتخاب نماید و از سوی دیگر گردانندگان و فعالان عرصه‌های اجتماعی و سیاسی و قوای عاقله اجتماعی و فرهنگی بایستی ضمن رعایت جوانب اخلاقی بتوانند با توجه به رسالت خود در به نقد کشیدن توانایی‌های نامزدهای احتمالی جامعه را نسبت به توجه به اهمیت انتخاب صحیح حساس نمایند، در سطح سوم نتیجه توجه به آن مجموعه فرایندهای اخلاقی و تخصصی در رفتار و عمل نمایندگان زمینه رشد و بروز می‌یابد و برای تشخیص میزان موفقیت جامعه در این آزمون‌های اجتماعی باید تا پایان هر دوره صبر کرد و با گذر زمان نه تنها میزان اخلاق مداری و تخصص محوری مثلا شورا یا مجلس بلکه بلوغ فرهنگی و اجتماعی یک سرزمین قابل اندازه گیری کیفی خواهد بود.