، با توجه به اینکه تقریبا زنان نیمی از جامعه را تشکیل می دهند و بر نیم دیگر نیز تاثیر گزار هستند، موضوع ویژه زنان یکی از مباحث داغ و ویژه در زمان در زمان انتخابات بوده و همچنین دشمنان نیز بسیاری از هجمه ها برای این قشر از جامعه بر نامه ریزی می کنند.

در این راستا  بنیاد ملی مردمی نهضت پیشرفت بانوان نشستی با حضور  نمایندگان بانوی کاندیدای انتخاباتی ریاست جمهوری برگزار  و موضوعات ویژه بانوان بررسی گردید.

 در ابتدا جهت آشنایی و روشن شدن نوع نگاه کاندیداها اولین مبحثی که توسط دبیر جلسه مطرح و مورد بحث قرار گرفت این بود که کلان‌ترین مسأله و مهم‌ترین موضوع حوزه زنان از دید کاندیداها کدام است؟

نماینده مصطفی پورمحمدی: زنان نباید مجبور به گزینش یک نقش باشند

نیره قوی نماینده حجت‌الاسلام و المسلمین مصطفی پورمحمدی بیان کرد: ما در حوزه زنان سه قلمرو فردی، خانوادگی و اجتماعی را می‌توانیم در نظر بگیریم، در قلمرو فردی بحث رشد انسانی و تکامل و قرب الهی مطرح است. با توجه به اینکه این بحث مبنایی است من الان درباره‌ی آن صحبتی نمی‌کنم اما در قلمرو خانوادگی و اجتماعی یک موضوع کلان داریم که این دو قلمرو را به هم پیوند می‌زند و آن خانواده است.

اینکه هم زن باید در محیط خانواده سکینه داشته باشد و هم در محیط خانواده زمینه آرامش خود، همسر، فرزندانش را فراهم کند و علاوه بر این‌ها توانمندی کنشگری اجتماعی هم دارد، مورد اتفاق همه کاندیداهای ریاست‌جمهوری است فقط ممکن است در روش فراهم‌سازی این مسأله با هم اختلاف نظر داشته باشند. در کل به نظر من ایجاد تعادل بین نقش و وظیفه خانوادگی و برعهده‌گرفتن نقش‌‌های اجتماعی که مجبور به انتخاب یکی از آن‌ها نباشد، از موضوعات مهمی است که باید برای آن تدبیر شود. 

نماینده پزشکیان: زن جنس دوم نیست

در ادامه مهاجرانی نماینده مسعود پزشکیان با عرض تأسف از اینکه در اغلب دولت‌ها به موضوع زنان، به‌عنوان موضوع دست دوم پرداخته و تفکر زن جنس دوم است بازتولید شده است، گفت: بر مبنای کلام شریف لقد کرمنا بنی‌آدم زن در وهله اول انسان است و بعد زن، لذا نقش‌هایی که می‌تواند در یک جامعه بگیرد نقش‌های انسانی است و قطعا در کنار آن متناسب با جنسیتش می‌تواند نقش‌های برعهده‌اش را ایفا کند. حتما موضوع خانواده یکی از موضوعات بسیار بسیار مهم است ولی برخی از آدم‌ها ممکن است به هر دلیلی در شرایط همسری قرار نگیرند. در نتیجه ما نباید همه برنامه‌های زنان را فقط در چهارچوب زنان متأهل ببینیم. یقینا دولت‌ها مکلفند برای همه زنان برنامه داشته باشند. 

نماینده زاکانی: ما باید تکلیف خودمان را با ارتقای ساختار حکمرانی در حوزه زنان مشخص کنیم

 زارع نماینده علیرضا زاکانی مهمان دیگر این مراسم بود که به ارائه نظر در این حوزه پرداخت. او گفت: در حوزه مبانی ما با هم اشتراکات فراوانی داریم و بیشتر در حوزه برنامه‌ها و راهکارهاست که تعارضات و اختلافات بروز می‌کند. من فکر می‌کنم مهم‌ترین چیزی که در این فرصت ما باید تبیین کنیم الگوی سوم زن است. همه درباره این موضوع صحبت می‌کنند اما وقتی قرار است این مسأله به قانون یا لایحه‌ای تبدیل شود آن وقت تعارضات بیرون می‌زند. 

وی افزود: متأسفانه یکی از مشکلات ما در حوزه مسائل مربوط به زنان این است که به محض صحبت درباره دفاع از حقوق زن به شما برچسب فمینیست بر شما زده می‌شود. این قدر این برچسب برای خوردن روی پیشانی افراد آماده است که خیلی از فعالین حوزه زنان مجبور می‌شوند خودشان را سانسور کنند، به نظر من الان فرصتی برای طرح این مباحث است.

ما باید تکلیف خودمان را با ارتقای ساختار حکمرانی در حوزه زنان مشخص کنیم، تکلیف خودمان را با موضوع به کارگیری وزیر زن مشخص کنیم، تکلیف خودمان را با دفاع از امنیت زن در خانواده مشخص کنیم و اساسا تکلیف خودمان را با عقلانیت مشخص کنیم. چرا وقتی کسی می‌خواهد کمی عمیق‌تر، دقیق‌تر و تخصصی‌تر در حوزه زنان ورود پیدا کند، از سوی افرادی که اتفاقا نگاه‌هایشان سطحی‌تر و غیر تخصصی‌تر است، برچسب فمینیست می‌خورند؟! خیلی اوقات حتی اگر سخنان حضرت آقا را بدون ذکر منبع بیان کنیم برچسب فمینیست اسلامی می‌خوریم. اگر مصداقی‌تر بخواهم صحبت کنم باید به لایحه‌ امنیت که در واقع جز مطالبات رهبری است، اشاره کنم. ایشان ۲۰ سال پیش گفتند قوانینی وضع کنید که مرد جرأت نکند در خانه به زن تعدی کند. کار نوشتن لایحه امنیت از ۱۳ سال پیش شروع شد، شهید رئیسی که ریاست قوه قضاییه را برعهده گرفتند، این لایحه از قوه قضاییه به دولت آمد، باز هم در دولت آقای روحانی معطل ماند تا اینکه شهید رئیسی به ریاست‌جمهوری رسیدند و با امضای ایشان به مجلس آمد. در مجلس  به این لایحه چه برچسب‌هایی زده شد؟!  

نیره قوی در راستای مباحث مطرح شده به این نکته اشاره کردند که منطق دین ما، حقوق و مسئولیت است. چون عده‌ای در جامعه صرفا حقوق زنان را دنبال کردند در صورتی که با در کنار هم قرار دادن حقوق و مسئولیت نقش کامل می‌شود و آن وقت اشکالی هم پیش نمی‌آید. اگر این را فراموش کنیم حتما دچار التقاط فکری فمینیسم می‌شویم ولو اینکه ادعا کنیم به این تفکر تعلقی نداریم. 

نماینده جلیلی: مسئله ما مسئله کل زنان است

در ادامه گیتی پسند نماینده سعید جلیلی در مورد مهم‌ترین موضوع و مسأله حوزه زنان اظهار داشت: در نگاه آقای دکتر جلیلی زنان، همه زنان هستند؛ زن خانه‌دار، زن تحصیلکرده، زن روستایی، زن کارگر، زن کارآفرین و... دیدگاه ایشان متعلق به یک طبقه‌ی خاصی از زنان نیست و مهم‌ترین مسأله را مسیر هویت‌یابی زن ایرانی در مسیر پیشرفت و قیام لله‌ برای انقلاب اسلامی می‌دانند.

مسئله ما مسئله کل زنان است و نقش آفرینی‌ای که می‌توانند در انقلاب اسلامی داشته باشند فارغ از جایگاه، موقعیت و طبقه‌ای که دارند. این مسئله بسیار مهمی است. انقلاب اسلامی ادعایی کرده و توانسته تا حدودی آن تصویری که مدنظرش بوده را تا حدودی نشان دهد اما ما در ادامه نیاز داریم این تصویر را کامل‌تر و دقیق‌تر کنیم. 

دبیر این نشست برای سؤال دوم به سراغ چالشی‌ترین موضوع این روزهای حوزه زنان یعنی حجاب و پوشش بانوان رفت و با طرح دو سؤال از نمایندگان کاندیداها خواست که به این موضوع بپردازند؛ اول اینکه چه عواملی را در وضعیت فعلی حجاب و پوشش و فاصله گرفتن از شرایط اوایل انقلاب مؤثر می‌دانند؟ و دوماً نظرشان راجع به اختیارات حکومت اسلامی در باب حجاب چیست؟

نماینده جلیلی: در زمان شاه علیرغم آزادی ظاهری بسیاری از زنان دچار سرخوردگی هویتی بودند

گیتی‌پسند نماینده سعید جلیلی در پاسخ به این سؤال مسئله هویت مستقل زن را ریشه مشترک باحجابی اوایل انقلاب و بی‌حجابی این روزها دانست و گفت: در کتاب «آن صخره مرجانی» تحلیلی در این باب ارائه شده که از نظر من قابل پذیرش است.

در این کتاب آمده با وجود آزادی‌های ظاهری عصر محمدرضا پهلوی چون باب مشارکت سیاسی – اجتماعی بر روی زنان بسته بوده، جز عده‌ی معدودی از زنان راه یافته به دانشگاه‌ها و سمت‌های دولتی، بقیه جامعه زنان دچار سرخوردگی هویتی بودند. برعکس حضرت امام‌ره با قیامی که جنسیت‌بردار نبود، باعث شد زنان خود را در مقدرات اساسی کشور دخیل ببینند و این مسأله به آن‌ها هویت داد.

امام‌(ره) خوانش جدیدی از جنسیت را ارائه داد، خوانشی که در آن از دامن زن مرد به معراج می‌رود و خانه‌داری مساوی حصر در خانه نیست. بعد از انقلاب هم که هنوز تنور مقاومت و شعارهای انقلابی گرم است همین روند ادامه می‌یابد. اما به مرور هر چقدر زنان از این آرمان فاصله گرفتند، مسأله هویت‌یابی زن ایرانی در مسیر پیشرفت کم‌کم تضعیف می‌شود، زنان امور خودشان را به دیگران واگذار می‌کنند مثلا در تعلیم و تربیت کار خودشان را به آموزش و پرورش و در مسائل سیاسی – اجتماعی کار خودشان را به دولتمردان می‌سپارند.

در نتیجه این اقدام زنانی که دیگر تولید کننده نیستند به مصرف‌کننده تبدیل می‌شوند. از آن طرف دشمن پرکار است و جامعه ما را مورد هجوم انواع هجمه‌های فرهنگی قرار می‌دهد. در کل عدم تصویرسازی از نقش‌آفرینی زنان، عدم به رسمیت شناختن اراده مستقل زنان و عدم جانمایی زنان در مسیر پیشرفت انقلاب اسلامی نقطه مؤثر در عقب‌نشینی از آرمان‌ حجاب است. 

وی در مورد سوال دوم هم افزود: ما حتما به قانون حجاب نیاز داریم اما این قانون نیاز به پیش نیازهای تربیتی – تبیینی دارد. من قانون حجاب را با مردم می‌بینم نه بر مردم. باید اراده‌های مردمی قدم به صحنه قانون حجاب بگذارند. از طرفی قانون باید در همه عرصه‌ها توسعه یابد و مردم خودشان را مسئول امر به معروف و نهی از منکر مسئولین بدانند در این صورت قانون حجاب هم برای آن‌ها قابل پذیرش می‌شود. 

نماینده زاکانی: بی‌حجابی ابزار مبارزه زنان است؟

 زارع نماینده علیرضا زاکانی ضمن تأیید صحبت‌های نماینده سعید جلیلی، گفت: زنانی که قبل از انقلاب بی‌حجاب بودند، با وقوع انقلاب خودشان حجاب را انتخاب کردند و حجاب برایشان یک معنای هویتی داشت. حجاب لباس مبارزه‌شان بود، لباس حضور اجتماعی.  در سال‌های اخیر هم دشمن از همین مسیر معنابخشی کار خود را جلو برده و توانسته در ذهن زنان ما جابیندازد که بی‌حجابی ابزار مبارزه شماست. 

نماینده پزشکیان: قبل از رفتار باید باور را درست کنیم

 مهاجرانی، نماینده مسعود پزشکیان در مورد مسأله پوشش و حجاب گفت: چادر و پوشش مقوله ای است در ساحت رفتار اما ریشه در ساحت باور دارد. اگر به این تفکیک توجه نکنیم و ندانیم قبل از رفتار باید باور را درست کنیم قطعا به خروجی نخواهیم رسید. زنانی که بعد از انقلاب پا به عرصه سیاسی گذاشتند و سکان‌دار شدند، جامعه زنان را نمایندگی نکرده‌اند. ما در جامعه چقدر به زن ارمنی، زرتشتی یا ... فکر کرده‌ایم؟  من منکر شیطنت‌های دشمن نیستم. دشمن کارش دشمنی است اما آیا ما کارمان را درست انجام می‌دهیم؟

وی ادامه داد: این وهمی بیش نیست  نگاه نمی‌دارد و این وهمی بیش نیست‌. جایگزینی رویکردهای سلبی در این سال‌ها کاری اشتباه بود.

نماینده مسعود پزشکیان اضافه کرد: طبق تحقیقی که مرکز پژوهش‌ها در سال ۹۷ انجام داده  ۸۰ درصد جامعه حجاب عرفی  را به رسمیت می‌شناسند. این نشان می‌دهد توجه ما به رویکردهای ایجابی توجه ضعیفی است. ما به ساحت باور توجه نکردیم و سعی کردیم با بایدها مسأله را حل کنیم که می‌شود رویکردهای سلبی. رویکرد سلبی حدی دارد و از یک حدی دیگر جواب نمی‌دهد. سیاستگذار و مجری باید بداند تا کجا آن را ادامه دهد. من هم با  رعایت پوشش موافقم اما اگر می‌گوییم قانون و از جوان امروز توقع رعایت قانون داریم جوان می‌گوید تا امروز کجای قانون به درستی اجرا شده است؟ رویکرد ما در مسأله حجاب باید از باید به باور تبدیل شود. 

در ادامه خانم قوی، نماینده حجت‌الاسلام پور محمدی گفت: وقتی مسأله زیست عفیفانه را مطرح می‌کنید شامل زن و مرد می‌شود اما حجاب مختص زنان است. در دین یهود، مسیح و زرتشت نیز  هم عفاف و هم حجاب مطرح است.

نماینده حجت الاسلام و المسلمین پورمحمدی افزود: ما حجاب را به‌عنوان استاندارد دینی، ذیل قوانین بین‌الملل، قانون کشور و مبنای اخلاقی و شرعی می‌پذیریم. در مقاله‌ای که درباره وضعیت‌شناسی حجاب انجام دادیم از اوایل انقلاب را بررسی کردیم. در آنجا ذکر کردیم که امام‌ره به فاصله کمی بعد از پیروزی انقلاب یک‌حکم ارشادی دارند مبنی بر اینکه  کنشگری زنان در عرصه اجتماع مشروط به حجاب است و البته منظور از این حجاب چادر نیست. این نشان می‌دهد حاکمیت و حکمرانی برنامه‌ای داشته که این برنامه مبتنی بر اسلام بوده است. این یک راهبرد کلان بود که سیاست‌ها و قوانین را جهت داد. 

وی گفت: اداره کردن یک جامعه به حکمرانان اجازه می‌دهد در ابعاد مختلف از جمله حجاب قانون وضع کنند. این یک مسأله جهانی است و به ایران اختصاص ندارد. همان طور که در کشورهای غربی هم مثلا برای ورود به کلیسا ضوابط پوشش مشخص شده است‌. پس دولت باید در همه عرصه‌های ورود داشته باشد البته میزان دخالت‌های دولت براساس اندیشه تئوریک نظامات مختلف، تفاوت پیدا می‌کند. در نظام ما  دولت اسلامی متولی اجراسازی قوانین اسلامی است و موظف است قوانین اسلامی را  رعایت و اجرا کند. در حوزه فردی و خانوادگی دولت ورودی به مسأله حجاب نخواهد داشت اما براساس منظومه فکری امام و رهبری که بعدا به صورت قانون هم درآمد حجاب شرط حضور در جامعه است.  در راستای حرف دکتر مهاجرانی بگویم  ربطی هم ندارد اگر یک جا قانون اجرا نشد، در بحث حجاب هم چشم بر قانون ببندیم‌.

نمایندگان کاندیداها در ادامه به پاسخ به این سؤال پرداختند که راهکارهای ترویج نظام‌مند حجاب برای مردان و زنان چیست؟

گیتی‌پسند نماینده سعید جلیلی در این مورد اظهار داشت: ما نمی‌توانیم در بحث حجاب یک راست به سراغ مردم برویم و علت و ریشه ها را رها کنیم. وقتی لباس خوب، با طراحی خوب در دسترس عموم مردم قرار نگیرد،  سراغ سلبریتی‌های هنجارشکن و مجریان قانون که باید پایبند قانون باشند، نرویم مردم هم قانون حجاب را برنمی‌تابند. اگر ما قانون در ساحت‌های دیگر بی‌اعتبار کنیم نمی‌توانیم در این زمینه حجاب هم توقع رعایت قانون داشته باشیم. اجرای احکام الهی باید در همه ساحت‌ها اجرا شود.

نماینده زاکانی : مساله حجاب برای بسیاری از مسئولان ما مهم نبوده است

یکه زارع نماینده علیرضا زاکانی هم در این نشست گفت: در موضوع عفاف و حجاب ۳۲ دستگاه مسئولیت دارند و خیلی از این دستگاه‌ها کاری انجام ندادند و فقط نیروی انتظامی وارد میدان شد. مطمئنا اگر همه پای کار می‌آمدند نتیجه متفاوتی داشت. مساله حجاب برای بسیاری از مسئولان ما مهم نبوده و ضرورت آن روشن نبوده است که چقدر می‌تواند این موضوع مهم باشد. ما در بحث اجرا قوانین خوبی داریم که دولت باید پای کارش بیاید. رویکردمان نیز باید جامع باشد.

وی در ادامه به بخشی از عملکرد علیرضا زاکانی در شهرداری تهران اشاره کرد و گفت: بسیاری از کارهای ما نام عفاف و حجاب نداشته اما مثل پروژه «ریحان‌شهرها» از جنس کمک به این حوزه بوده است. یکی از کارهای دیگر ما در این زمینه شناسایی کلونی‌های مذهبی بود که حاضر نبودند در بسیاری از فضاها وارد شوند و با افراد کم حجاب ارتباط بگیرند. ما سعی کردیم با آوردن آن‌ها به سطح جامعه از دو قطبی شدن جامعه بکاهیم و وفاق اجتماعی ایجاد کنیم.

مهاجرانی نمایند مسعود پزشکیان هم در بخش دیگری از این نشست بیان کرد: ما یک مفهوم داریم به نام سرمایه اجتماعی، سرمایه اجتماعی زمانی که بالا باشد، قانون پذیری بالا می‌رود. ما در کشورمان در سال‌های اخیر شاهد افت سرمایه‌ اجتماعی بودیم. قانون گریزی یکی از مهم‌ترین خروجی‌های سرمایه اجتماعی به شمار می‌رود. سرمایه اجتماعی با آگاهی زیاد می‌شود. آگاهی در ساحت باور جای دارد و ساحت باور بسیار مهم است. اگر کمک نکنیم که آگاهی جامعه بالا برود آن‌وقت باید به فرمان‌گذار و فرمان‌پذیر تبدیل شویم.

فضای جامعه به جای  فرمان‌گذار و فرمان‌پذیر، باید مشارکتی باشد، راه اینکه ما در جامعه بخواهیم وفاق اجتماعی ایجاد کنیم افزایش سرمایه اجتماعی است. یکی از مهم‌ترین ابعاد سرمایه اجتماعی اعتماد دولت-ملت است؛ اعتماد دوست به دوست و ... ایجاد می‌شود. این موضوعات اگر در سطح جامعه مطرح شود دیگر حجاب فقط موضوعیت نخواهد داشت. همه موضوع حجاب نیست، اصل قضیه جای دیگری است‌. اگر می‌خواهیم موضوعات را حل کنیم باید نگاه ما نگاهی سیستمی باشد. اول تک‌تک عوامل را شناسایی و اولویت بندی کنیم، بعد با مشخص کردن وزن هر کدام برایش راه‌حل ارائه دهیم. اگر تک‌بعدی نگاه کنیم به همین جایی می‌رسیم که در آن قرار داریم. علت اینکه ما در سال‌های اول انقلاب با وجود مشکلات عدیده اقتصادی و حتی فشارهای حجاب شاهد این وضعیت نبودیم، بالا بودن وفاق اجتماعی بود. لذا تمرکز روی موضوع حجاب به‌عنوان یک موضوع از کلان زیست اجتماع معنا دارد وگرنه تمرکز روی حجاب بما هو حجاب جوابگو نخواهد بود. 

خانم قوی نماینده حجت الاسلام پورمحمدی گفت: من باور دارم هر دولتی که روی کار بیاید، باید اولویت تقید به قانون و ضابطه در کشور با بخش‌های دولتی باشد. اگر دولت مجری قانون است آیا وزارتخانه‌های مختلف خودشان نسبت به کف جامعه به قانون مقیدتر هستند؟ دولت باید ابتدا از خودش شروع کند. توجیه و تبیین کارساز است و باید برای جامعه پذیر کردن افراد از جامعه شناسان استفاده کنیم.

وی افزود: ما برای مواجه درست با پدیده بی‌حجابی که در حقیقت بعد از این حوادث اخیر به این گستردگی رواج پیدا کرده باید از جامعه‌شناسان و کارشناسان برای دوباره جامعه‌پذیر کردن افراد کمک بگیریم و به اقناع‌سازی بپردازیم. 

در بخش پایانی این نشست بحث مادری و مشکلات پیش‌روی مادران در سطح جامعه و موضوع مهم جمعیت مورد بحث قرار گرفت.

نماینده پزشکیان: خانواده ها برای فرزند آوری نیاز به یک بستر اقتصادی محکم دارد

مهاجرانی نماینده مسعود پزشکان در این رابطه تأکید کرد: مادری لزوما مساوی تولد یک فرزند نیست و حسی فراتر از آن است. لذا زنانی که تجربه زادن فرزند هم نداشتن فی ذات مادرند. قانون جوانی جمعیت یک کار بین بخشی است. این مسأله نیاز به رصد و پیگیری دارد. هنوز هم بسیاری از ارگان‌ها مرخصی زایمان را به ۹ماه افزایش ندادند. واقعیت این است موضوع خانواده در کنار اینکه نیازمند برنامه است، نیاز به یک بستر اقتصادی محکم دارد. لذا تا بستر اقتصادی و اجتماعی درست نشود، مفهوم فرزندآوری درست نخواهد شد. در این موضوع ما در کنار لایحه و قانون نیازمند زیرساخت هستیم. ما ایرانی‌ها ذاتا خانواده محوریم و ما نیاز به ایجاد تغییر نداریم و فقط باید زیرساخت‌ها را فراهم کنیم. برخی از نهادها مثل مهدکودک در این زمینه خیلی می‌تواند کمک کننده و تسهیل‌گر باشد.

وی اضافه کرد: تربیت فرزند فقط کار مادر نیست و پدر هم نقش دارد در نتیجه او هم باید برای ایجاد برخی امکانات مثل مهدکودک مطالبه‌گر باشد.

نماینده جلیلی: فرزندآوری بار سنگینی را بر مادر تحمیل می‌کند

نماینده سعید جلیلی هم در این بخش گفت: آقای دکتر جلیلی در حوزه مسکن طرح ویژه‌ای دارند. الان شما نگاه کنید مستأجرنشینی از محلات هویت‌زدایی کرده و محلات ثبات هویتی ندارند و همین مسأله مادران را دست تنهاتر کرده است چرا که نمی‌توانند از پیوند همسایگی بهره ببرند. پس مسأله جمعیت با مسکن در ارتباط است. 

از طرف دیگر وقتی مدل توسعه نامتوازن باشد و ابعاد خانواده محور توسعه را در نظر نمی‌گیرد باعث می‌شود مثلا جوانان شهرستان‌ها برای کار یا تحصیل به مراکز استان یا تهران بیایند و در نتیجه آن پیوندهای خانوادگی هویت فامیلی سست و ضعیف می‌شود و مشکلات فراوانی پیش رویشان قرار خواهد گرفت. براین اساس همان‌طور که دکتر مهاجرانی گفتند باید به مسأله خانواده و جمعیت به صورت سیستمی نگاه کنیم چون عوامل مختلفی روی آن اثرگذار است.

وی افزود: الان فرزندآوری بار سنگینی را بر مادر تحمیل می‌کند و این مانع پذیرش چنین نقشی می‌شود. ذات زن مادری را دوست دارد تا وقتی که ما با مسائل مختلف چون اقتصاد، مدل خانه، مدل محلات و... برای آن مانع ایجاد نکنیم. اگر بتوانیم این بارهایی که بر دوش مادران قرار دادیم رفع کنیم، مشکل فرزندآوری و جمعیت تا حد زیادی حل خواهد شد.